Spring naar de content
bron: ANP/Vincent Jannink

De Spelen: één groot politiek schouwspel (voor de Kims)

De Olympische Winterspelen in het Zuid-Koreaanse Pyeongchang zijn geopend. Het belangrijkste wintersportevenement belooft niet alleen een sportfestijn te worden.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Nico Hofstra

Na Poetins omstreden Winterspelen van Sotsji in 2014 hoopte de wereld op Winterspelen vrij van politieke beslommeringen, maar met de openingsceremonie in het Zuid-Koreaanse Pyeongchang lijkt die kans klein. Het politieke spel is al op de wagen, zoals ze bij onze zuiderburen zouden zeggen.

Vlak voor de openingsceremonie noemt de Amerikaanse vicepresident Mike Pence buurland Noord-Korea al  ‘een tiranniek regime’ en de Noord-Koreaanse leider Kim Jong-un lijkt zijn jongere zusje te hebben gestuurd om de stemming te peilen. Met dit staatsbezoek lijkt het ware spel achter de schermen plaats te vinden.

Kim Yo-jong tijdens de openingceremonie. Beeld:

Parade

Het begint al in de week voor het begin van de Spelen. Ruim 13.000 militairen en ongeveer 50.000 toeschouwers zijn donderdag aanwezig tijdens de militaire parade in de Noord-Koreaanse hoofdstad Pyongyang.

Voor Noord-Koreaanse begrippen is dat een relatief klein feestje, getuige ook het feit dat het evenement niet live uitgezonden wordt, zoals te doen gebruikelijk bij dergelijke machtsvertoningen van Kim Jong-un.

Toch stellen Noord-Korea-deskundigen dat dit toonbeeld van militaire macht (Kim en zijn vrouw waren beiden aanwezig) duidelijk de aandacht moest wegkapen van de vijandelijke zuiderburen. Naast tweeëntwintig atleten — en een gemengd ijshockeyteam van beide landen dat voor veel opschudding zorgde — heeft de Noord-Koreaanse leider ook een delegatie topfunctionarissen gestuurd, onder leiding van zijn dertigjarige zuster Kim Yo-jong.

Beeld:

Kim Yo-jong

Het is een opmerkelijke, maar niet onbewuste, keuze van Kim Jong-un om zijn zusje naar de Winterspelen te sturen. Volgens Balbina Hwang van de Amerikaanse Georgetown University is de keuze voor Kim Yo-jong van grote betekenis.

Niet in de minste plaats voor Kim Yo-jong zelf. “Ze is tot nu toe relatief afgeschermd geweest en het is niet duidelijk hoeveel reizen ze naar andere landen heeft gemaakt,” vertelt ze aan CNN. “Maar ze zal nu op het grootste televisiescherm van de wereld te zien zijn.”

De aanwezigheid van Kim Yo-jong zou een antwoord zijn op de komst van Ivanka Trump. De Amerikaanse presidentsdochter is samen met Pence in Zuid-Korea de sporters komt aanmoedigen. “Het is de perfecte rol voor haar,” zegt Hwang over Kim Yo-jong. “Dit moet tevens het signaal afgeven dat Noord-Korea niet dat gekke, enge land is, maar dat er ook jonge, talentvolle vrouwen zijn die in de toekomst leidinggevende functies kunnen vervullen.”

Thomas Bach. Beeld:

Politieke belangen

Niet alleen het sturen van Kim Yo-jong (zelf Hoofd Propaganda in eigen land) is een berekende zet van haar broer. Zijn zuster is een belangrijk adviseur en waarschijnlijk zijn meest intieme vertrouweling. Volgens CNN-verslaggever Will Ripley zal ze voornamelijk ‘waarnemingen verrichten’ namens haar land.

Haar functie tijdens de Winterspelen is dus met name van politiek belang. Voor Kim Jong-un is het handig een pion in Zuid-Korea te hebben voor het geval Amerika en Zuid-Korea de gelegenheid willen aangrijpen om in informele sfeer te situatie op het schiereiland te bespreken. Dan heeft Kim via zijn zus een ongefilterd kanaal dichtbij het vuur.

De tekst gaat hieronder verder. 

De vraag blijft natuurlijk of komst van Noord-Korea grote impact zal hebben op zowel de Spelen als het slepende conflict tussen beide landen. Zuid-Korea heeft via een woordvoerder inderdaad laten weten de Noord-Koreaanse delegatie te ontvangen. Dat zou in de eerste plaats een unieke kans voor Noord-Korea zijn om de Zuid-Koreaanse president Moon Jae-in uit te nodigen voor een staatsbezoek. Al zijn deze geruchten tot nog toe niet bevestigd.

Moon was zelf niet aanwezig bij de ontmoeting. Hij stuurde het negentigjarige ceremoniële staatshoofd Kim Yong-nam om de zus van Kim Jong-un te ontvangen. Hij bood haar een belangrijke zitplaats aan, maar volgens het Zuid-Koreaanse persbureau Yonhap weigerde zij vriendelijk om deze aan te nemen. Later werd ze alsnog gefotografeerd toen zij president Moon lachend de hand schudde.

Mike Pence en zijn vrouw Karen tijdens de openingsceremonie. Beeld:

Bondgenoten

De Amerikaanse vicepresident Mike Pence bezoekt de Winterspelen met zijn vrouw Karen en laat weten in de eerste plaats te gaan als supporter. “Maar we zijn er ook om steun te betuigen aan onze bondgenoten,” zei Pence eerder tijdens een persconferentie. “We willen de wereld eraan herinneren dat Noord-Korea het meest tirannieke en onderdrukkende regime op de planeet is.”

Om deze uitspraak kracht bij te zetten, introduceerde hij Fred Warmbier als zijn persoonlijke gast. Warmbier is de vader van Otto Warmbier, een Amerikaanse student die zijn vijftien maanden gevangenschap in Noord-Korea niet kon navertellen.

Pence liet weten geen afspraken te hebben gemaakt om de Noord-Koreaanse delegatie te ontmoeten. Al liet hij weten ‘af te wachten wat zou gebeuren’.