Spring naar de content
bron: ANP/Koen van Weel

In memoriam Ruud Lubbers (1939-2018): ‘Hij bleef overal en altijd Lubbers’

Ruud Lubbers is woensdag op 78-jarige leeftijd in zijn woonplaats Rotterdam overleden.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Paul Geraedts

Lubbers was in vele opzichten een markant politicus. Zo gaf hij als premier van ons land van 1982 tot 1994 vorm aan een tijd die snel veranderde. Op latere leeftijd zette hij zich in voor zaken als het terugdringen van kernwapens, het vluchtelingenbeleid en het milieu. Controversieel was Lubbers eveneens. Tijdens zijn aanstelling als VN-commissaris voor de Vluchtelingen deden geruchten over seksuele intimidatie de ronde.

Ruud Lubbers
Beeld:

In mei 2004 schreef HP/De Tijd-journalist Roelof Bouwman – ten tijde van het onderzoek naar Lubbers – een accurate reconstructie van deze periode in de herfst van de carrière van Lubbers.

Zo schreef Bouwman over Lubbers’ aanstelling als commissaris voor de Vluchtelingen bij de Verenigde Naties: “Na zijn vertrek als premier van Nederland in 1994 moest hij bijna zeven jaar wachten op een internationale baan. Zijn betrekking bij de VN-vluchtelingenorganisatie was niet het soort functie dat hij aanvankelijk ambieerde, maar hij leek het er naar zijn zin te hebben.”

Lubbers, die tussen 1982 en 1994 vooral faam verwierf als koele saneerder van overheidsfinanciën, bleek plots een warm hart te hebben voor de verworpenen der aarde, schrijft Bouwman. “Wie had ooit durven voorspellen dat deze schijnbaar herboren Lubbers nu het risico loopt dat hij zijn loopbaan moet afsluiten met het imago van billenknijper annex Vieze Oude Man?”

Uiteraard zou de erfenis van Lubbers tekortgedaan worden door alleen de controverse uit te lichten. Lubbers was de langstzittende premier van Nederland en heeft zijn stempel gedrukt op een roerige tijd, een politicus pur sang en een dossiervreter. Bouwman: “De stijl van de Leider was in Lubbers’ geval die van ‘meedenken’, een eufemisme voor het inpikken van andermans beleidsterrein. De dossiervreter Lubbers las alles, wist alles en bemoeide zich met alles, op het pathologische af.”

Polderpoliticus

Kenmerkend voor Lubbers was een geheel eigen stijl van taalgebruik, die Bouwman ‘ongrijpbaar en glibberig’ noemt. Lubbersiaans, heette die stijl. Mede door deze tactiek laveerde Lubbers gedurende zijn loopbaan behendig langs meerdere affaires, maar toen hij zich in november 1995 secretaris-generaal bij de NAVO wilde worden, werkte zijn manier van politiek bedrijven niet in zijn voordeel.

Lubbers werd er op 2 november van dat jaar uitgenodigd voor een quasi-sollicitatiegesprek maar viel gigantisch door de mand. Hij praatte volgens de Amerikanen niet in resolute zinnen. “Heeft deze man de stijl om tegenover parlementen en in het bijzonder het Amerikaanse Congres grote troepenzendingen te bepleiten?” vroegen ze zich hardop af in een profiel in het NRC Handelsblad. Een maand later werd de Spanjaard Javier Solana de nieuwe secretaris-generaal van de NAVO.

Ruud Lubbers
Beeld:

Zodoende moest Lubbers tot het begin van het nieuwe millennium wachten voordat hij door Kofi Anan aangedragen werd als Commissaris voor de Vluchtelingen bij de VN. Toen kwamen een beschuldiging naar buiten: Lubbers zou een VN-medewerkster bij haar achterste hebben gegrepen.

“Zou ook deze kwestie te maken kunnen hebben met Lubbers’ makke dat hij zich op de internationale bühne niet naar maatstaven weet te gedragen?” schreef Bouwman destijds. “Helden die door een fatale persoonlijke eigenschap ten onder gaan – de Grieken waren er al bekend mee. Ze bedachten er ook een woord voor: tragisch.”

Ruud Lubbers was boven alles en ten alle tijde zichzelf.

Lubbers diende Nederland in verschillende functies:

  • Minister van Economische Zaken, van 11 mei 1973 tot 19 december 1977
  • Tweede Kamerlid (CDA), van 8 juni 1977 tot 4 november 1982
  • Fractievoorzitter CDA, van 7 november 1978 tot 4 november 1982
  • Minister-president en minister van Algemene Zaken, van 4 november 1982 tot 22 augustus 1994
  • Deeltijd-hoogleraar globalisering van de economie, Katholieke Universiteit Brabant te Tilburg, van mei 1995 tot 1 januari 2001
  • Hoge Commissaris voor de Vluchtelingen van de Verenigde Naties, van 1 januari 2001 tot 24 februari 2005
  • Informateur Balkenende III, van 1 juli 2006 tot 5 juli 2006
  • Informateur Rutte I, van 21 juli 2010 tot 3 augustus 2010