Voor ik aan dit stukje begin, moeten we het even over Colruyt hebben. Tot mijn verbazing blijkt de supermarktketen over geen enkele Nederlandse vestiging te beschikken. Nochtans is hun concept een droom voor elke prijsbewuste Nederlander. In België gelden ze als prijsbrekers – wie in een andere winkel een product goedkoper aantreft, mag naar de ‘rode telefoon’ bellen en dan krijg je niet alleen het verschil terugbetaald, de winkelketen past ook onmiddellijk zijn prijzen in de rekken aan.

Voor de gezelligheid hoef je het niet te doen. Een Colruyt ziet eruit als een raamloze hangar met brede gangen en hoge stapelrekken. Producten kan je gewoon van de pallets tillen en hoe meer je koopt, hoe voordeliger het wordt. Colruyt doet alles om de prijs te drukken. Zo heeft de kassa geen loopband maar worden je waren gescand en meteen overgeladen op een nieuwe kar die je dan zelf buiten rolt; een vlot en simpel systeem waar geen moderne snelkassa tegenop kan. Net omwille van die no-nonsenseaanpak ga ik er graag winkelen; ik spendeer er een fortuin aan stapels kattenbakvulling, spotgoedkope bakken Jupiler en kilo’s koffiebonen waarna ik me altijd verkneukel over dat extra procent korting die ik kreeg omdat ik niet één maar zes bussen scheerschuim kocht. Je kunt nooit genoeg scheerschuim hebben.

Nederlandse retailers hadden samengespannen om te lobbyen tegen de komst van de Belgische concurrent.

Een concept dat in Nederland potten zou kunnen breken. Alleen: ze zijn er niet welkom. Na een eerste poging in 2012 bleek dat de Nederlandse retailers hadden samengespannen om bij de Nederlandse regering te lobbyen tegen de komst van de Belgische concurrent. Met succes, want sindsdien is er een omgekeerde beweging aan de gang. Eerst veroverde Albert Heijn in een mum van tijd de Vlaamse markt waarbij ze zelfs de Delhaize-groep overnamen, en sinds kort komt ook Jumbo opzetten. De verhevigde concurrentie zorgt voor een supermarktenoorlog en een prijzenslag.

Colruyt roemt zichzelf ook als de beste werkgever van Vlaanderen. Ze pompen veel geld in de opleiding van hun werknemers, bieden bijscholing aan en garanderen doorgroeimogelijkheden voor wie dat wil. Verder zetten ze in op groene energie en een korte leveringsketen. Dat krikt hun imago op, en het is natuurlijk ook veel goedkoper – meer zonnepanelen en minder transport zorgen ervoor dat de rode telefoon minder rinkelt.

Het was dus met groot enthousiasme dat mijn vriendin bij Colruyt aan de slag ging als copywriter. Creatieve slogans verzinnen voor het halloweengebraad, facebookposts opstellen voor een sintcampagne, folders redigeren en controleren op tikfouten, recepten opstellen – alle mogelijke supermarktteksten ontsproten aan haar vingers. Leuk, en goedbetaald, maar ze moest wel elke dag naar het hoofdkwartier in Halle, een slaapstadje aan de rand van Brussel. Hoewel Gent amper 70 kilometer van Halle verwijderd ligt, zat ze elke dag minstens drie uur in de auto – je moet nog maar richting Brussel kijken en je staat in de file. Openbaar vervoer was helemaal geen optie: de vlotste treinverbinding resulteerde in vier uur pendelen.

Daar staan versleutelde computers en kan mogelijke bedrijfsspionage in de kiem gesmoord worden.

Eenmaal daar moest ze in een duf kantoor aan een computer gaan zitten en tikken. Op een dagelijkse vergadering van een kwartier na, was er geen rechtstreeks menselijk contact nodig. Iedereen klokt in, zit braaf achter een scherm, klokt uit en gaat dan in de file staan.

Gelukkig was de job tijdelijk. Ze werd gek van het tijdverlies en de absurd hoge kosten van het filerijden. Twee problemen die simpel opgelost kunnen worden door thuis te werken. Een laptop en een internetverbinding, meer heeft mijn vriendin niet nodig om copywriter te zijn. Je zou denken dat een vooruitstrevend bedrijf als Colruyt dat zou aanmoedigen, maar net omwille van de moordende concurrentie in de retail, eiste het bedrijf dat ze elke dag op kantoor kwam. Daar staan versleutelde computers en kan mogelijke bedrijfsspionage in de kiem gesmoord worden. Belachelijk als je bedenkt dat cryptografische programma’s ook prima op een laptop kunnen worden geïnstalleerd. Om over de drie uur tijdwinst maar te zwijgen – ‘Als ik deze job van thuis uit doe, ben ik in vier dagen klaar. Desnoods betalen ze me maar minder.’

We moeten af van het oubollig idee dat werknemers luie scholieren zijn die elke dag stipt moeten inklokken.

Veel kantoorjobs zouden door thuiswerken verlicht kunnen worden. Net dat heeft Microsoft ertoe aangezet om in Japan een experiment met de vierdaagse werkweek op te zetten. 2300 werknemers mochten in augustus elke vrijdag thuis blijven. De resultaten waren verbluffend. De productiviteit ging er met bijna 40 procent vooruit, er werd 23,1 procent minder energie verbruikt en printers spuwden de helft minder papier uit. Om over de verlaagde ecologische voetafdruk maar te zwijgen. De blije en beter uitgeruste werknemers krijg je er nog gratis bovenop.

Minder werken loont dus. Ook voor de werkgever, de maatschappij en de toekomst van onze planeet. Alleen moeten we af van het oubollig idee dat werknemers luie scholieren zijn die elke dag stipt moeten inklokken en vijf dagen aanwezig moeten zijn in grauwe maar dure kantoorgebouwen omdat ze anders geen klap zouden uitvoeren. Niet alle jobs kunnen vervangen worden door thuiswerken, maar wat maakt het uit of je nu op kantoor of thuis je mails beantwoordt? En terwijl je wacht op antwoord, kun je lekker snel naar de buurtsuper om een doos kattenbrokjes. Weer winst voor de supermarkten.