Spring naar de content
bron: matthias giesen

Mag er ook nog gelachen worden?

Onlangs verklaarde Ilja Leonard Pfeijffer de ironie dood. Volgens hem is het alleen nog een wapen in de handen van extreemrechts. Hij heeft ongelijk, want indien goed gecultiveerd kan het een superieur gereedschap zijn voor eenieder. Bij alleen ernst kunnen we niet gedijen.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Emma Brunt

Het is zonder meer knap dat Ilja Leonard Pfeijffer, zelf als schrijver nooit wars van een vleugje ironie om zijn eigen argumentatie te verstevigen, kans heeft gezien om een heel boek – nou ja, een boekje, 119 bladzijtjes –
over ironie op zodanige wijze te vullen dat er bij de lezer echt geen gevaar bestaat dat er een glimlachje bij hem zou opkomen (Ondraaglijke lichtheid, september 2019). Want zo wil Pfeijffer het dezer dagen: hij schrijft Ernst voor, en oprecht Engagement, ongeveer zoals een dokter die de allerzwaarste antibiotica uit de kast trekt voor de bestrijding van een levensbedreigende infectie, want hij vindt het huidige debat over racisme van dien aard dat grappen niet meer gepast zijn. Alle cabaretiers, van Najib Amhali en Youp van ’t Hek tot Hans Teeuwen, kunnen dus maar beter op zoek gaan naar ander emplooi, want spot en zelfspot kan de samenleving zich niet langer permitteren nu er Black Lives in het geding zijn die Ertoe Doen!

Voor een historisch verantwoord onderzoek naar het fenomeen ironie gaat Pfeijffer helemaal terug naar de oude Grieken, te weten naar Socrates, die dit wapen in de strijd uitvond door zich in zijn ondervraging van zelfgenoegzame hotemetoten altijd naïever en onwetender voor te doen dan hij in feite was, net zo lang tot de gesprekspartner dusdanig in het nauw gedreven werd dat hij moest erkennen dat hij met zijn mond vol tanden stond tegenover de (arg)listige filosoof. Een prima techniek, waar menige praatshow presentator vandaag de dag nog wel wat van zou kunnen leren. Veel te lachen viel er tijdens die gesprekken overigens niet, want de inzet van Socrates was een ernstig gemeende zoektocht naar de Waarheid; hij was niet uit op het vermaak – of zelfs – het leedvermaak van de omstanders, die doorhadden waar hij mee bezig was.

Paywall

Wilt u dit artikel lezen? Word abonnee, vanaf slechts 5 euro per maand.

Lees onbeperkt premium artikelen met een digitaal abonnement.

Kies een lidmaatschap