Paul Verhoeven: ‘Film is een snel verouderende kunstvorm’
Paul Verhoeven (83) is ’s lands bekendste filmregisseur. Onlangs kwam zijn nieuwste film uit: Benedetta. Waar laat de gelauwerde filmmaker zich zoal door inspireren?
Boeken
“Heel veel boeken die ik lees hebben te maken met het idee: kan ik er iets mee voor een film? Ik werk op dit moment aan verschillende projecten en ben altijd op zoek naar nieuwe ideeën. Ik ben nu bijvoorbeeld geïnteresseerd geraakt in het gedrag van Nederlandse SS’ers aan het Oostfront. Ik weet niet of daar iets uit gaat komen, het is natuurlijk heel prijzig om zo’n grote productie te draaien, maar ik vind het interessant om me in die periode te verdiepen. Soldaat van Oranje gaat over de helden van de oorlog, maar het lijkt mij nu juist ook eens aardig om een film te maken over de mannen die fout waren. Dat is nauwelijks nog gedaan in Holland. De SS’ers van Armando en Hans Sleutelaar is misschien het eerste boek waar je aan denkt bij dit onderwerp, maar dat had ik al bestudeerd in de tijd van Soldaat van Oranje. Een buitengewoon interessant boek, trouwens. Inmiddels heb ik tientallen boeken over deze materie gelezen en het voert te ver om ze allemaal op te noemen, maar een van de aardigste titels is Mannen die niet deugden van Ger Verrips. Dat gaat over een zestienjarige jongen die zich meldt bij de Waffen-SS, en laat heel goed zien hoe hij tot die keuze is gekomen. Mussertman aan het Oostfront van Paul Metz en Wiking van Henk Kistemaker zijn andere titels die zeer de moeite waard zijn, evenals De NSB van Robin te Slaa en Edwin Klijn. Daarvan heb ik de eerste twee delen inmiddels gelezen. Het derde deel, dat tijdens de bezetting speelt, is in aantocht. Meest recentelijk is Veldgrauw van Evertjan van Roekel. Ik ben ook net begonnen in Mijn lieve gunsteling van Marieke Lucas Rijneveld. Een producent tipte me dat dat misschien iets voor me was. Haar stijl doet me een beetje denken aan Céline. Mijn lieve gunsteling gaat over een 49-jarige veearts die een verhouding krijgt met een 14-jarig meisje. Filmisch is dat best lastig. Hoe moet je dat doen op de set? Je kunt geen intieme scènes opnemen met iemand van veertien. Ik moet daar nog ’s goed over nadenken.
“Om te ontspannen lees ik detectives: Henning Mankell, Jo Nesbø, John Grisham: ik denk dat ik van hen alles wel heb gelezen. Als kind was ik al verzot op detectives. Ik las alles van Agatha Christie, alles van Simenon en alles van Arthur Conan Doyle. Poirot stond dichter bij mij dan Holmes. Van de lagere school herinner ik me de boekjes van Dick Bos en Tom Poes en later ook de stripverhalen van Kuifje. De boekjes van Dick Bos waren enorme schatten voor mij. Ik kon er gewoon niet van afblijven. Tijdens de les zat ik er stiekem onder de schoolbank in te bladeren. Ik denk weleens dat ik door die boekjes meer ben gevormd dan door bijvoorbeeld De gebroeders Karamazov van Dostojevski. In Basic Instinct zit bijvoorbeeld een scène waarin Michael Douglas en de vriendin van Sharon Stone op elkaar inrijden en een van die auto’s crasht. Die scène komt uit Dick Bos 6 – Chicago. Dat wist ik niet, tot ik een paar jaar geleden dat boekje weer ’s onder ogen kreeg waarin ‘letterlijk’ die scène in vijf tekeningen van Mazure was uitgetekend, net als bij het storyboard van een film. Ik heb die crash dus eens in beeldjes gezien, ergens opgeslagen, er nooit meer aan gedacht en vijftig jaar later onbewust gebruikt in een film, niet wetende dat het een herinnering was. Tom Poes in het land van de blikken mannen is een voorstudie voor Robocop. Daar heb ik wél bewust aan gedacht toen ik die film maakte. Er staan tekeningen in die ik een beetje heb gekopieerd.
Paywall
Wilt u dit artikel lezen? Word abonnee, vanaf slechts 5 euro per maand.
Lees onbeperkt premium artikelen met een digitaal abonnement.
Kies een lidmaatschap
