Zomergasten 6: herinneringen van een wounded healer

Jan Kuitenbrouwer over Zomergasten met psychiater Bessel van der Kolk. 'Wat Van der Kolk's fragmenten vooral lieten zien is wat de medische wereld zelf graag vergeet: veel geneeskunde is trial and error.'

Gepubliceerd op: 29/08 | 2022 Geplaatst in de volgende categorieën:

• Media

door Jan Kuitenbrouwer

• E-mail
• Twitter
• Facebook
• LinkedIn

In de aanloop naar deze laatste Zomergasten was er enige ophef. De gast, Bessel van der Kolk, trauma-onderzoeker, wordt geassocieerd met het ‘verdrongen herinneringen-syndroom’. In de jaren negentig trad hij geregeld op als getuige deskundige bij strafprocessen tegen plegers van seksueel misbruik van kinderen, diverse katholieke priesters in zijn woonplaats Boston bijvoorbeeld. Zijn klinische ervaring heeft Van der Kolk geleerd dat het mogelijk is de herinnering aan traumatische ervaringen zodanig te verdringen dat ze uit het geheugen verdwijnen, maar later weer kunnen terugkomen. In de jaren negentig deed de repressed memory theorie (RM) opgang en er volgde een golf van strafprocessen tegen vermeende incestplegers, kinderverkrachters en rituele satanisten, gebaseerd op verdrongen en hervonden herinneringen. Soms bleken die verzonnen. Rechters die erin trapten veroordeelden daders die niets gedaan hadden. Het werd een verhitte controverse - ‘the memory wars’ schreef The New York Times. Iedereen die het principe van RM onderkende, werd gebrandmerkt als medeplichtig aan de veroordeling van onschuldogen, inclusief Van der Kolk.

Inmiddels is er in de psychologie vrij brede consensus dat repressed memory bestaat, de discussie is in feite achterhaald, maar de sentimenten leven voort. Voorafgaand aan de uitzending noemden drie Nederlandse rechtspsychologen Van der Kolk’s ideeën in de Volkskrant ‘potentieel gevaarlijk’ en zijn optreden als Zomergast mogelijk ‘desastreus’.