Spring naar de content

Jan Kuitenbrouwer

En weer pleegde een gefrustreerd en geïsoleerd individu een gruwelijke politieke aanslag, nummer drie sinds Volkert van der Graaf en Mohammed Bouyeri. Het begint een Nederlands specialisme te worden. De dolgedraaide tiener die met een postorder-uzi zijn halve school uitmoordt, heeft hier nog geen wortel willen schieten, in tegenstelling tot in de meeste ons omringende landen, maar de eenzame frust die persoonlijk afrekent met een nationale bekendheid gedijt hier dan weer opmerkelijk goed. Is dat hoe zoiets als nationale cultuur ontstaat? Dat je, misschien zelfs alleen onbewust, toch in een bepaalde traditie wilt staan? Je naam wilt toevoegen aan een lijstje? Tenzij hij een uitgebreide motivatie heeft achtergelaten, en daar ziet het niet naar uit, zal van Karst Tates nooit bekend worden wat hem dwarszat, waarom de Oranjes daarvoor moesten boeten, of hij misschien nog een bepaald lid van de familie op het oog had of dat zijn mikpunt de monarchie als geheel was. Hij had financiële problemen, dat weten we, en iedereen die ook weleens in die positie is geweest, weet dat boven een dwangbevel de woorden ‘In Naam Der Koningin’ staan. Wie weet hoeveel brieven hij al aan de Majesteit geschreven had, en wat daarop de reactie is geweest. Er is veel gedebatteerd over de vraag of Volkert en Mohammed nu terroristen waren of niet, en een duidelijke conclusie heeft dat nooit opgeleverd. Een terroristische aanslag schijnt ‘onschuldige’ slachtoffers te vereisen, die in het geval van Fortuyn en Van Gogh ontbraken, maar bij deze laatste aanslag juist niet. Ook moet zo’n aanslag de kennelijke bedoeling hebben vrees aan te jagen – een moeizaam criterium, aangezien elke geweldsdaad vrees aanjaagt. Radicale politici zijn na Fortuyn misschien terughoudender geworden, wie zal het zeggen, Wilders heeft er sindsdien alleen maar een schepje bovenop gegooid, maar verschillende cabaretiers hebben laten weten sinds de moord op Theo van Gogh meer zelfcensuur te plegen, en dat de koninklijke familie en haar fans nooit meer zonder angst Koninginnedag zullen vieren, staat denk ik wel vast. Je moet wel een hardcore-orangist zijn wil je je nu nog rond een koninklijk voertuig verdringen.
Als de Eenzame Wreker een Nederlands product is, hoe kweken wij ze dan? Waarin onderscheidt Nederland zich dan nog meer?

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

De kiem die kan uitgroeien tot de vuurbal die in Volkert, Mohammed en Karst tot uitbarsting kwam, moet in je aanwezig zijn, dat lijkt me een zaak van individuele psychologie, maar dat het Nederland van nu genoeg mest produceert om zo’n kiem bij iemand tot wasdom te brengen, daar twijfel ik niet aan. Lopen we niet allemaal op de rand van een snauw en een grauw? Dat is wat mij altijd weer opvalt in vergelijking met de landen om ons heen: de ontremming. Als grommende GTI’tjes rijden we rond, en wie in de weg rijdt, krijgt een duw. Figuurlijk meestal, want voor schadeformulieren hebben we geen tijd.
Zijn er in andere landen talentenshows voor het hele gezin waar het ene jurylid het andere voor ‘eikel’ uitmaakt? Waar je op je mobiele telefoon het ‘laatste nieuws’ opvraagt en een bericht ontvangt over de ‘hondepik’ van een bekende tv-persoonlijkheid? Waar je midden op de dag in een schoenenwinkel gedwongen luistert naar twee diskjockeys die gedetailleerd de uitgelekte pornofoto’s van een tienersterretje bespreken, inclusief de vraag ‘of hij er nu wel of niet in zit’? Waar de leider van een grote politieke partij zich toelegt op karaktermoord en belediging en maar stijgt in de peilingen? Waar de partij van normen en waarden net zo vrolijk meedoet aan de nihilistische zelfverrijking van zorgbestuurders en woningcorporaties? Waar verbluft wordt gereageerd als een wethouder verantwoordelijkheid neemt voor een financieel debacle van ongekende proporties? Waar de Nationale Lexicograaf ‘swaffelen’ aanwijst als woord van het jaar? Waar de egomane horkerigheid al zo ingeburgerd is dat je iemand alleen nog ‘asociaal’ kunt noemen als je het woordje ‘onbewust’ ervoor zet? Waar de wanhoop en vertwijfeling van een stervende columnist, die hij zijn lezers zelf onthoudt, door een ‘goede vriend’ gewoon in de krant worden gezet?
Op de hitparade van Moderne Deugden is zelfbeheersing afgezakt tot hekkensluiter.
En het is een vicieuze cirkel, al dat onbeschaamde snaaien en graaien van aandacht en geld – die morele striptease, waarvoor je je ogen niet kunt sluiten omdat alles erdoor is aangeraakt – dient voor anderen weer als excuus eraan mee te doen.
Het zou me niet verbazen als in huize Karst een flinke stapel gewelddadige videogames werd gevonden. Als hij met het Playstation-stuurtje in handen die laatste bloedige rit al duizend keer gemaakt had.

Jan Kuitenbrouwer