Ontregelende überhomo
Hoewel Sacha Baron Cohen het middelpunt vormt van een reeks satirische tv-programma’s en films weet niemand hoe hij eruitziet. Cohen trok een jaar of tien geleden de aandacht als de hippe rapper Ali G. In diens tv-show waren gastrollen weggelegd voor twee andere typetjes: de platvloerse Kazachstaanse reporter Borat en de Oostenrijkse überhomo Brüno. In 2002 maakte Ali G zijn opwachting in een speelfilm. Vier jaar later werden de Amerikaanse avonturen van Borat een bioscoophit. En nu is het dan de beurt aan Brüno. De wufte modereporter laat Wenen achter zich en strijkt neer in Los Angeles, met het stellige voornemen beroemd te worden.
In de tussentijd is Cohen uitgegroeid tot een van ‘s werelds meest succesvolle komieken. Toch kan hij nog altijd over straat lopen zonder herkend te worden. We weten immers alles van Ali G, Borat en Brüno, maar niets van Cohen. Hij zoekt voortdurend de schijnwerpers op, maar doet dat op zíjn voorwaarden en laat zich uitsluitend ‘in character’ interviewen.
Tactisch gezien is dat een meesterzet. Door als een van zijn typetjes voor het voetlicht te treden, blijft Cohen volledig buiten schot. Dat is om uiteenlopende redenen jammer. Het publiek dat zijn films bezoekt, is ook geïnteresseerd in zijn aanpak, zijn ervaringen en – niet onbelangrijk – zijn beweegredenen. Cohen geeft blijk van durf en vindingrijkheid. Hij tergt, neemt risico’s en lijkt zich nergens voor te schamen. Dat maakt nieuwsgierig. Verder zou het interessant zijn hem eens aan de tand te voelen over zijn controversiële werkwijze. Die hangt aan elkaar van misleiding, bedrog en manipulatie. Maar zijn er ook grenzen? Cohen is de ontregelaar, de hofnar die menselijke ijdelheden en tekortkomingen blootlegt en genadeloos bespot.
Maar rechtvaardigt het doel altijd de middelen? Die kwestie werd vorig jaar op scherp gezet in de documentaire Carmen Meets Borat. Daarin kwamen de bewoners van een Roemeens dorp aan het woord die zich door Cohen misbruikt en gekleineerd voelen. Cohen onthoudt zich – wijselijk – van elk commentaar. En zolang hij op eigen condities zijn kunstje in de media mag blijven opvoeren, zal niemand hem ooit een kritische vraag kunnen stellen. Dat zegt natuurlijk ook iets over de media.
De ondertitel van Brüno luidt ‘Delicious Journeys Through America for the Purpose of Making Heterosexual Males Visibly Uncomfortable in the Presence of a Gay Foreigner in a Mesh T-Shirt’, en dat vat aardig samen waar de film over gaat. De aanpak is identiek aan die van Borat. Gekleed in extravagante pakjes doorkruist Brüno de VS. Hij provoceert er vrolijk op los, zaait verwarring en stelt krankzinnige vragen. Zo slaagt hij er andermaal in mensen in verlegenheid te brengen en vreemde of ontluisterende reacties te ontlokken. En ja, daar zitten opnieuw hilarische scènes bij.
Helaas begint de formule een beetje sleets te worden. Vervelender is dat het volslagen onmogelijk is te onderscheiden wat authentiek is en wat in scène werd gezet. Dat is een tamelijk groot bezwaar in de wetenschap dat Sacha Baron Cohen iedereen in de maling neemt. Oók het goedgelovige publiek dat in de rij staat voor zijn films.
Brüno. Regie: Larry Charles.
