Nachtwerk in de Tweede Kamer: ‘Ik eet even snel een bitterbal’

De wet in een nutshell: Het Kabinet wil vanwege de crisis dat infrastructurele projecten zoals snelwegen en bruggen sneller worden afgerond om de economie te stimuleren. Dat betekent dat een brug die over twee jaar zal worden gebouwd nú al in de steigers kan worden gezet. Rond half twee in de ochtend riep plaatsvervangend Kamervoorzitter Margot Kraneveldt (PvdA) iedereen bijeen. Het was de beurt aan het Kabinet om de vragen van de Kamer te beantwoorden maar het werd nu wel erg laat. Premier Balkenende was aanwezig, evenals de ministers Cramer, Eurlings, Verburg en Hirsch Ballin. Wat te doen? Doorvergaderen tot vroeg in de ochtend of het debat later voortzetten? Ze overlegde met het Kabinet, vervolgens met de aanwezige Kamerleden en toen weer met het Kabinet. Prachtig om te zien hoe Kraneveldt als een moederkloek laveerde tussen de beleidsmakers en degenen die hun moeten controleren.

Tijdens die schorsing (1.39 uur vanmorgen) belden we even met D66-Kamerlid Boris van der Ham. Erg verstaanbaar was hij niet, maar dat had een reden: “Ik eet even snel een bitterbal. Maar de vraag is nu of we tot zes uur doorgaan of het volgende week voortzetten. We beginnen weer, ik moet hangen. Bel mij straks even.”

Vervolgens werd besloten dat premier Balkenende zijn beantwoording zou doen en dat de rest van het debat later zal worden voortgezet. De premier zette er de vaart in en was praktisch onverstaanbaar terwijl hij de teksten van zijn A4’tjes in een noodtempo voorlas. Begrijpelijk, Balkenende zat namelijk als sinds kwart over tien ’s morgens in de Kamer vanwege het AOW-debat en wilde ook naar huis. Desondanks waren Van der Ham, GroenLinks-Kamerlid Kees Vendrik en Emile Roemer (SP) niet te beroerd om de premier te interrumperen. Die vragen wist Balkenende in hetzelfde tempo te beantwoorden. Wat leidde tot juweeltjes als: “Misschien is het heel goed om deze fundamentele vraag waar de minister van Justitie eigenlijk op zou antwoorden alsnog te beantwoorden. Het gaat hier om zorgvuldigheid, er is sprake van een besluit nemen. Zijn daar waarborgen voor? Ja die zijn er, dus je zal dat besluit moeten nemen. Een crisis is een moment om je knopen te tellen. Is het crisis? Ja, het is crisis. Urgent, mits sneller en beter. En we willen wel tempo.” Tempo inderdaad, Balkenende deed over deze zin een kleine 15 seconden. En de leestekens zijn voor onze rekening; de premier doet niet aan leestekens tijdens het spreken. In ieder geval niet om half drie in de ochtend.

Om 3.03 uur was het debat afgelopen en werd de vergadering gesloten. Dus we belden weer met Boris van der Ham.

Wat een nachtwerk, Van der Ham!
“Het verdient geen schoonheidsprijs maar het was nodig. Dinsdag moet de Kamer over de wet stemmen en donderdag moet die naar de Eerste Kamer. Het Kabinet wilde daarom in eerste instantie doordebatteren maar toen bleek dat er maandag ook nog ruimte was in de agenda voor debat besloten we dat vannacht alleen het antwoord van Balkenende kon volstaan. Het is overigens de schuld van Balkenende. We zijn zo uitgelopen vanwege het AOW-debat van vandaag. Dat had ook vorige week gekund maar toen wilde de premier niet.”

Gaat die wet er komen?
“Er is een Kamermeerderheid voor. Ik heb echter mijn twijfels over de inhoud. Het komt er op neer dat bestaande projecten sneller worden afgerond. Maar dat geld was er al dus ik betwijfel of dat echt de economie gaat stimuleren. Ik had liever 500 miljoen euro voor onderwijs gezien. Ik stoor mij vooral aan het politieke framen. Dat komt door de naam van de wet. Dat heeft president Bush jaren terug ook gedaan met zijn Patriot-act. Door er zo’n naam aan te geven wordt het moeilijk om er kritiek op te leveren. Maar dat hebben we uiteraard wel gedaan. De Raad van State heeft de wet niet voor niets gekraakt.”

Kunt u een beetje effectief debatteren op dit soort uren?
“Het is ons werk. Kamerleden zijn waakhonden zoals je weet. Vergelijk het met een hond die in zijn mand ligt. Wanneer hij wat hoort slaat hij aan. Je bent voortdurend aan het luisteren waar het debat over gaat en dient de minister van repliek wanner dat nodig is.”

Begreep ik nou goed dat jullie vandaag de antwoorden van de andere ministers schriftelijk gaan krijgen?  
“Jazeker, er zijn een boel ambtenaren die vannacht moeten doorwerken.”

Dat wordt een hotelkamer huren, of niet?
“Ik neem nu een taxi, op eigen kosten, naar Amsterdam.”

Het debat wordt maandagochtend om 9.30 vervolgd.