Leven 3.0
Wat ooit begon als online- netwerk voor Harvardstudenten is uitgegroeid tot onlosmakelijk onderdeel van een ruim half miljard levens. Alleen al in Nederland heeft Facebook volgens recente cijfers 4,6 miljoen gebruikers. En lang niet alleen jongeren: dertig procent is tussen de 35 en 54 jaar oud.
“Ik noem het leven 3.0,” zegt Jeff Pulver, technologisch ondernemer, in 2006 over Facebook. De netwerksite bestaat dan twee jaar en heeft, met dik tien miljoen gebruikers in de Verenigde Staten, de eerste grote klap te verwerken gekregen: heftige kritiek op de openheid van de site. Het nieuwsoverzicht is namelijk net gelanceerd. Daarop kunnen gebruikers alle activiteiten van hun Facebook-vrienden in één oogopslag bekijken. Eerst waren vrienden alleen te volgen op hun profielpagina. In de nieuwe structuur zie je dus ongevraagd wat iedereen aan het doen is, waar, met wie, of er veranderingen in hun relatiestatus zijn en nog een heleboel andere dingen.
“Facebook maakte een grote wereld kleiner,” schrijft David Kirkpatrick in Het facebook effect. Aan dat effect moest men even wennen. “Facebook heeft – ten goede of ten kwade – een massale verschuiving in de grenzen van persoonlijke intimiteit teweeggebracht.”
Oprichter Mark Zuckerberg had met Facebook een idealistisch doel voor ogen: een ‘open en doorzichtigere wereld’ en een ‘socialer’ internet. Maar wat de een openheid noemt, vindt de ander voyeurisme en gestalk. Een jonge criticus zegt: “Mijn generatie is ondraaglijk narcistisch. Als ik uitga met mijn vrienden is er altijd iemand met een fototoestel, alleen om foto’s voor Facebook te maken.”
Het facebook effect beschrijft de oprichting van Facebook (dat aanvankelijk Thefacebook heette) en het leven van Mark Zuckerberg, die er op zijn negentiende mee begon en nog steeds aan het hoofd staat van het bedrijf. Met meer dan 700 miljoen gebruikers wereldwijd is het na Google de meest gebruikte internetsite ter wereld. Het boek leest als een spannend verhaal over deze invloedrijke onderneming: de struikelblokken, de inspiratie, de betrokkenen, het technologische landschap waarin Facebook kon ontstaan en zo groot kon worden, alsmede het effect ervan op maatschappelijke en zelfs politieke kwesties. Ook voor wie de film The Social Network heeft gezien, is het boek nog interessant: een ondernemingsverslag in jongensboekvorm over deze, volgens de auteur, ‘geduchte macht op internet’. Bij het schrijven kon Kirkpatrick gebruikmaken van cijfermateriaal en herinneringen van de staf van het bedrijf.
Onlangs zei Sheryl Sandberg, die van Google overstapte naar een hoge positie bij Facebook, in een interview met The New Yorker: “Facebook was een bedrijf gedreven door intuïtie en menselijke relaties, Google niet.” Facebook organiseert het internet op een heel andere manier dan Google: persoonlijker. Bij Google kun je antwoord vinden op een miljoen vragen, behalve op de belangrijkste: wat je dierbaren aan het doen zijn.
Afgelopen juni introduceerde Google misschien wel Facebooks grootste toekomstige concurrent: Google+. Zal dit nieuwe sociale netwerk het oude overnemen? Zelfs als dat gebeurt, doet dat niets af aan het in dit boek beschreven effect, waarvan Zuckerberg de grondlegger is.
David KirkpatrickHet facebook effect. De Boekerij, €21,95. Ook verkrijgbaar via www.ako.nl.
