De prijs die we betalen voor Jack van Gelder
Om sport kunnen we deze zomer niet heen bij de NOS. Met het EK en Wimbledon gaande en met zaterdag de start van de Tour de France in het verschiet. Onze nationale nieuwsradio opereert zelfs onder de slogan Radio 1 Sportzomer.
Gek is het niet, die aandacht voor sport. Sport is religie, dat is zelfs wetenschappelijk aangetoond. Het stadion is de kerk, Messi de Messias. In doping en matchfixing toont zich de duivel.
Maar al die topsport op de publieke omroep – ‘moeten we dat wel willen’? In VI Oranje sprak (atheïst) Maarten van Rossem vorige week zijn ergernis uit over de enorme aandacht voor het EK op de publieke omroep en dat is, ook als sportliefhebber, goed te begrijpen.
Vervlechting overheid en sport
In het Amerikaanse Glendale (Arizona) is momenteel ophef over de sportgerelateerde schulden die de stad maakt. Lokale politici blijven maar geld pompen in het NHL-ijshockey team, terwijl er vanwege de tekorten op de begroting al 49 ambtenaren zijn ontslagen. Inwoners zijn een petitie gestart waarin wordt gevraagd de club maar te verkopen aan een andere stad.
Ook in Nederland zijn er talloze constructies waarbij voornamelijk voetbalclubs door de (lokale) overheid financieel worden gesteund. Naast het huren van grond tegen goedkope tarieven of geldleningen tegen zeer gunstige voorwaarden, worden er ook simpelweg miljoenen kwijtgescholden. De gemeente Eindhoven baarde afgelopen jaar opzien door de grond onder het PSV-stadion en trainingscomplex De Herdgang te kopen van de nummer drie van de Eredivisie.
Naast dit belastinggeld dat door lokale overheden in de sport wordt gepompt, worden er door de publieke omroep tientallen miljoenen uitgegeven aan de uitzendrechten van de Eredivisie, Champions League, EK’s, WK’s, Tour de France, Wimbledon en last but not least de Olympische Spelen. Al met al gaat het om jaarlijks honderden miljoenen euro’s belastinggeld.
Door de bezuinigingen op de publieke omroep zal er wat minder voetbal worden uitgezonden door de NOS, maar de impact is beperkt. Hoewel de NOS nooit bekendmaakt hoeveel er voor de rechten wordt betaald (ondanks dat het ons aller geld is) kunnen we ervan uitgaan dat we voor de uitzendrechten van de Champions League het Brabants en Limburgs orkest wel overeind kunnen houden. En dan hebben we het nog niet over de rechten van het tweejaarlijks EK/WK, de productiekosten van tientallen afleveringen Studio Sportzomer en het salaris van Jack van Gelder.
Het uitzenden van sport is een taak van een pluriforme publieke omroep. Evenzo is het (lokaal) stimuleren van sport een overheidstaak. Of het overeind houden van een bedrijf (voetbalclub) en het betalen van enorme bedragen voor uitzendrechten van sportevenementen ook tot een kerntaak van de overheid behoort, valt te betwijfelen. Het EK of Champions League niet meer uitzenden is bovendien een simpele bezuiniging in vergelijking met het opheffen van een orkest, zou je zeggen. Laatstgenoemde is zonder overheidsgeld niet meer te beluisteren, terwijl de EK-rechten heus wel door een andere zender worden gekocht.
Maar los van de bezuinigingsgeest die is uitgestort over Nederland, is er nog een reden om de publieke middelen die aan sport worden besteed kritisch te benaderen. Want als sport de nieuwe religie is, moet de scheiding tussen kerk en staat goed worden bewaakt.
