Ik werk als tekstschrijver op een reclamebureau, en ik wil u graag uitnodigen om bij me thuis te komen eten. En meteen mee te doen met een consumentenonderzoek.

Bij die gelegenheid zal ik een fles wijn ontkurken, waarbij u mag bepalen welke. Een van de grootste wijngaard in Frankrijk of een van de kleinste wijngaard?

Ik heb die vraag eerder aan gasten voorgelegd en tot nu toe koos iedereen voor de kleinste. Waarom eigenlijk?

Je zou kunnen zeggen dat kwaliteit en kwantiteit zelden vrienden van elkaar zijn. U koopt voor uw partner eerder een flesje parfum of aftershave dan een voordelige literfles. Kent u trouwens iemand die twee flesjes Chanel No. 5 voor zijn geliefde kocht omdat ze op een vliegveld in Moldavië in de aanbieding waren? Nee, met één kun je thuiskomen, met twee niet.

Er zijn mensen die nooit bij een juwelier zullen binnenstappen waar vierhonderd horloges in de etalage liggen. En modezaken waar tientallen kostuums of jurken in de etalage hangen, lopen ze hard voorbij.

Ook hier geldt de ongeschreven wet van kwaliteit en kwantiteit. Hoe minder producten achter de winkelruit, hoe exclusiever het assortiment.

Wat ziet er aantrekkelijker uit? Een smaakvol gefotografeerde kop aspergesoep of een vierhonderdliterpan met dezelfde soep in de keuken van Vliegbasis Volkel? De kleinste portie, vermoed ik. Een grote hoeveelheid tast de kwaliteitsbeleving aan.

Maar toch.

Als ik u een glas cola wil aanbieden en u laat kiezen tussen het grootste cola-merk en het kleinste cola-merk ter wereld, kiest u waarschijnlijk voor Coca-Cola. Waarom maakt u hier een andere keuze dan bij de wijn?

En van mijn bierkaart kiest u wellicht Heineken, bier uit Zoeterwoude, uit een van de allergrootste bierbrouwerijen ter wereld.

Bij welk producten kiezen we voor de kleinste makers en merken, bij welke voor de grootste? Zien we wijn als een ambachtelijk product terwijl we cola en bier associëren met industriële, gestandaardiseerde massaproducten?

Ik denk dat we met name voor klein kiezen bij producten waar het begrip ‘merk’ niet speelt. We kennen colamerken, biermerken, automerken maar wie hoort u ooit over een wijnmerk? Dat moet bocht zijn.

En wat is de lekkerste kaas? Die is niet van een bepaald merk, dat is die kaas die uw vrienden kopen bij die kaasboer in Maastricht. Ja, het sterkste merk is vaak geen merk. Op de flessen met verse sinaasappelsap die je tegenwoordig in de supermarkt vindt, ontbreekt elke merknaam. Slim. Op het zandpad tussen natuur en mens horen eigenlijk geen fabriekshallen en schoorstenen, vinden we. In het paradijs waren geen fabrieken en geen merken.

Wie morgen aardbeienjam wil gaan verkopen, vergroot zijn kansen als hij met de hand ‘Aardbeienjam, oogst 2012’ op de etiketten zet. Meer niet. Of hooguit ‘Zelfgemaakte aardbeienjam, oogst 2012’. Zo’n toevoeging kan wonderen verrichten, al zegt hij natuurlijk niets. Ook van auto’s, deurmatten of clusterbommen kan elke fabrikant beweren dat ze zelfgemaakt zijn.

In de tijd dat iedereen nog bij de Echte, Warme, Kleine, Ambachtelijke, Kleinschalige of Barmhartige bakker zweerde, sprak ik eens iemand die alles van broodbakken wist. Volgens hem kwam het beste brood van Nederland uit de allergrootste broodfabriek, waar werkelijk elke bacterie op de juiste plek zat, stond of lag./