De gezonde spot van Paul de Leeuw en Ranking the Stars
Mijn idee van deze column was Ranking the Stars te bekijken en af te zeiken. De bedoeling was dat ik hier zou schrijven wat een stom programma het is. En dat Paul de Leeuw al jaren ‘uit’ is, en Patricia Paay überhaupt nooit interessant is geweest. En wat het zegt over Nederland dat ‘we’ ernaar kijken.
Ranking the Stars is een ‘hitje’ op tv. Het heeft evenveel kijkers als Zomergasten (rond de 500 duizend) en vorige week zelfs het dubbele aantal kijkers (toen Zomergasten er slechts 260 duizend haalde). Nu doen kijkcijfers er natuurlijk niet echt toe, maar in zijn hoogtijdagen haalde Paul de Leeuw makkelijk meer dan een miljoen. Maar het is zomer, het is constant veel te mooi en te zwoel weer om voor de televisie te zitten, en televisie is sowieso stom en heel erg uit. En Paul de Leeuw is ook oud en uit, schreven alle bladen en kranten van Elsevier tot en met Volkskrants Jean Pierre Geelen de afgelopen jaren steeds maar opnieuw. Iedere journalist wacht tot De Leeuw ‘valt’, of klaar is. Het bijltje erbij neergooit. En tot de presentator zelf toegeeft dat zijn beste dagen voorbij zijn, dat er nu betere presentatoren en grappenmakers zijn.
Ik zou dat ook willen schrijven. Hij wordt weleens de grondlegger van de ‘afzeiktelevisie’ genoemd, in de jaren negentig met zijn programma Schreeuw van de Leeuw – ik weet nog dat mijn ouders daar weleens onthutst iets over opmerkten – en ik háát afzeiktelevisie. En alle afzeikblogs en afzeikwebsites en afzeikpolitici die er nu zijn. En stel dat Paul de Leeuw daar inderdaad mee begonnen is, dan verdient hij het alleen al daarom afgezeken te worden.
De essentie van spot
Maar ik ga dat niet doen. Ik vond hem leuk. Maandag. En ik vond het programma ook leuk, en ik denk dat het programma vooral leuk is vanwege Paul de Leeuw, ook al weet ik dat het niet bon ton is om dat te zeggen.
Het is leuk omdat hij de BN’ers plaagt. En het is leuk om te zien dat sommige deelnemers daar beter tegen kunnen dan anderen, ook al doen ze allemaal heel hard hun best om voor de camera net te doen alsof ze er het beste tegen kunnen van allemaal. Een ogenblik zie je een schrik in de ogen, een verbeten blik, en een herstellach. Eerder, lezen we hier, werd het deelneemster Mariska van Kolck te veel en barstte ze in tranen uit.
De een kan er beter tegen dan de ander. Het siert mensen als ze er tegen kunnen. Want waarom zou je jezelf zo serieus nemen dat er geen grappen over je gemaakt mogen worden? Is de essentie van spot niet het relativeren van het leven, of van elkaar, of het liefst, van jezelf? Dat zou het toch moeten zijn.
We zijn allebei niet perfect
Peter Gray, een Amerikaanse hoogleraar die blogt op Psychology Today, stelt in een van zijn online artikelen dat plagen ten onrechte de laatste tijd in een steeds kwader daglicht komt te staan. Dat gebeurt ook in Nederland. We zijn tegen pesten, we vinden dat niemand gepest mag worden, we bedenken anti-pestcampagnes op scholen. We leren onze kinderen dat ze niet mogen pesten, of zelfs maar plagen. Dat we voorzichtig moeten zijn. Ouders plagen hun kinderen niet meer, ze adoreren ze enkel.
Maar plagen, een beetje prikken, is zo slecht nog niet. Niet voor niets, stelt Gray, neemt narcisme de laatste decennia zo toe. Hij ziet een verband tussen zelfverheerlijking en het gebrek aan plagerijtjes in de samenleving, en in gezinnen. Met spot-tot-op-zekere-hoogte (want je moet natuurlijk wel weten waar iemands grens ligt en die grens respecteren, en is dat niet meteen de reden dat mijn generatiegenoten nooit worden geplaagd door hun ouders, omdat die babyboomers op hun beurt veel te gemeen werden geplaagd door hún ouders en zich hebben voorgenomen dat zelf nóóit te zullen doen?) kun je luchtigheid in het leven brengen, en ego’s wat bescheidener maken. Kun je laten zien: ik respecteer jou, mét al je slechte eigenschappen, want die heb je natuurlijk ook, stelt Gray. Kun je laten zien: jij bent niet perfect. En ik ook niet. So what?
Paul de Leeuw laat zien dat zijn gasten niet perfect zijn, en hij is het zelf ook allerminst.
Zijn gasten vinden dat van zichzelf pijnlijk grappig om te zien, of ze hebben gewoon een programma/boek/tijdschrift of iets anders te verkopen.
Met een glas champagne erbij (drink vooral zelf óók een glas champagne erbij voor de buis) is die deal zo slecht nog niet.
