Het (on)gelijk van Michel Houellebecq
In de verte hoorden we ineens een soort aanhoudend geknetter. ‘Wat is dat, denken jullie?’ vroeg Alice. ‘Het lijkt wel of er wordt geschoten…’ voegde ze er meteen aarzelend aan toe. We zwegen meteen en ik besefte dat alle gesprekken in de tuin waren verstomd, de wind ruiste weer in de bladeren en discrete passen kraakten in het grint, verschillende gasten verlieten de zaal waar de cocktailparty had plaatsgevonden en liepen nu in afwachting rustig tussen de bomen.
‘Het is de eerste keer dat het knalt in Parijs,’ constateerde Lempereur op neutrale toon. Op datzelfde moment klonken er opnieuw geweersalvo’s, dit keer heel duidelijk en zo te horen dichtbij, toen een veel hardere explosie. Alle gasten keken meteen die kant op. Een zuil van rook verrees in de lucht boven de woongebouwen; het moest ergens uit de buurt van de Place de Clichy komen.
Bovenstaande passage uit Onderworpen, de laatste roman van de Franse schrijver Michel Houellebecq, leest inmiddels als een getuigenverslag uit Parijs van 13 november. De paralellen tussen het dystopische Frankrijk van 2022 dat Houellebecq beschrijft en de huidige situatie in het land waar tien dagen geleden de noodtoestand werd uitgeroepen, zijn groot. In Onderworpen wordt de Franse Republiek geteisterd door terreur, dreigt de islam na jaren van immigratie terrein te winnen en staan de Fransen aan de vooravond van belangrijke politieke verkiezingen. Stom toeval, of mogen we Michel Houellebecq inmiddels een profeet noemen?
Zwak Frankrijk
Onderworpen (origineel: Soumission) verschijnt in Frankrijk op 7 januari 2015, de dag waarop twee moslimterroristen de burelen van Charlie Hebdo bestormen. Een karikatuur van Houellebecq in tovenaarstenue siert de voorpagina van de zojuist verschenen Hebdo. De covertekst leest: ‘De voorspellingen van de magiër Houellebecq: In 2015 verlies ik mijn tanden. In 2022 vier ik Ramadan.’
In Onderworpen islamiseert Frankrijk in rap tempo, gradueel en zonder tegenstand. De plot is door critici geïnterpreteerd als een regelrechte aanklacht van Houellebecq tegen de zwakke Franse regering. Geheel naar verwachting klonk vanuit die linkse hoek een kritisch geluid. Dagblad Le Monde noemde het boek ‘pervers’, de socialistische president Hollande adviseerde de Franse bevolking in een radio-interview: laat u niet kwellen door bangheid.
Profeteren
Michel Houellebecq, de enfant terrible van de Franse literatuur, staat te boek als een fel islamcriticus en politiek criticaster. Hij liet vorige week, na de aanslagen in Parijs, van zich horen in een commentaar in het Amerikaanse The New York Times en in de Italiaanse krant Il corriere della sera. Hij wijt de situatie in Frankrijk direct aan de politiek. President François Hollande noemt hij ‘een nietsbetekenende opportunist’, minister-president Manuel Valls een ‘debiel van nature’.
Het satirische Onderworpen is niet de eerste waarschuwing voor islamisering van Houellebecq, maar momenteel wel de meest opvallende omdat zowel de politiek als media hem weghoonden. Hadden ze het bij Hebdo toch bij het juiste eind, toen ze de schrijver in januari als magiër afbeeldden.
Maar Houellebecq mag in zekere zin dan een profeet zijn, Onderworpen is geen profetie, alleen al omdat het nog lang geen 2022 is. Bovendien weet in de roman de fictieve politieke partij de Moslimbroederschap – geleid door de gematigde moslim Mohammed Ben Abbes – Front National van Marine Le Pen en Parti Socialiste van Hollande van de kaart te vegen. De politieke islam wordt ingevoerd in Frankrijk. Vaarwel feminisme, hallo Saoedische investeerders.
Nee, Onderworpen is een plens koud water. Over twee weken beginnen in Noord-Frankrijk de regionale verkiezingen en mogelijk zullen de huidige ontwikkelingen (Parijs, Brussel, vluchtelingen) extreemrechts in de hand werken. Verwacht wordt dat Marine Le Pen en haar extreemrechtse Front National hoge ogen gaan gooien. Volgens de peilingen in Nord-Pas de Calais, vlak voor de aanslagen, zou Front National er met 36 procent van de stemmen vandoor gaan. Maandag ging Le Pen van start met haar campagne. Speerpunten: sluit de grenzen, waak voor de groei van moskeeën.
Frankrijk zou weleens aan de vooravond van een nieuwe politieke koers kunnen staan. In Onderworpen beschrijft de protagonist hoe Marine Le Pen de straat op gaat tegen de Moslimbroederschap.
‘Om precies twee uur liep de stoet onder leiding van Marine Le Pen over de Champs-Élysées in de richting van de Arc de Triomphe, waar ze om drie uur een speech wilde houden. Ik deed het geluid uit maar bleef nog even naar het beeld kijken. Over de hele breedte van de avenue hing een immens spanddoek met het opschrift WIJ ZIJN HET FRANSE VOLK. Op tal van kleine borden overal in de mensenmassa stond geschreven, eenvoudiger: WIJ ZIJN HIER THUIS – dat was de tegelijk expliciete en niet al te agressieve slogan geworden die de aanhangers van de nationalen tijdens hun bijeenkomsten gebruikten.’
Misschien is het Frankrijk van Houellebecq zo ver weg nog niet.
