De koloniale arrogantie van Donald Trump brengt Europa samen
“Wat heeft al dit zwarte water op dood hout te betekenen?” Deze historische woorden van een verslagen Indiaans opperhoofd illustreren perfect de volslagen futiliteit van verdragen. Ze worden even zo makkelijk geschonden als opgesteld: zo was het toen en zo is het tegenwoordig nog steeds.
Want in 2017 heeft de Amerikaanse president, de zogenoemde ‘leider van de vrije wereld’, lak aan wat volgens velen de grootste bedreiging van onze tijd is. Het ‘zwarte water’ van het klimaatverdrag van Parijs is nog niet droog, of Trump besluit om het in oktober 2015 opgestelde verdrag te verscheuren. De wereld houdt wederom haar adem in maar Donald Trump – in de rol van ultieme kolonist – trekt zijn eigen plan.
Het is niet moeilijk om hem in een negentiende-eeuwse setting voor te stellen; nonchalant schietend vanuit een stoomtrein op de laatste bizons, of aan een onderhandelingstafel met een onderworpen indianenstam ergens op de prairie. Maar waar de schietgrage Europese kolonisten met het uitroeien van bizons en indianen vooral hun eigen land ingrijpend veranderden, staat er nu heel wat meer op het spel.
Koloniale arrogantie
Met enige regelmaat noemt Trump de wetenschappelijk bewezen klimaatdreiging een hoax, en zijn huidige koers laat niets aan de verbeelding over. De indianenstammen van weleer zijn vervangen door de regeringen van de andere 173 landen die het verdrag ondertekenden, en – samen met de Verenigde Staten – beloofden de strijd aan te gaan in een poging klimaatverandering terug te dringen. Nu een van de grootste vervuilers zich opeens terugtrekt, lijkt de weg open voor anderen om de verdragen te negeren of ook te verscheuren.
Die koloniale arrogantie van Trump heeft hoe dan ook ingrijpende gevolgen, maar er zijn ook wat (zwakke) lichtpuntjes. Want de Europese regeringen lijken onder leiding van Emmanuel Macron en Angela Merkel hun eenheid enigszins hervonden te hebben. Het kersverse Berlijns-Parijse bondgenootschap liet danig zijn tanden zien toen het besluit van de Amerikaanse president doorkwam. “De Europeanen moeten internationaal gezien meer het voortouw gaan nemen,” zo sprak Merkel. Macron liet zich van een meer non-verbale kant zien, door de republikein afgelopen weekend een buitengewoon ferme (en volgens velen intimiderend bedoelde) handdruk te geven. Later gaf hij toe dat de handdruk een ‘moment van waarheid’ was.
Het stuk gaat hieronder verder.
Donald Trump
Donald Trump liet vervolgens via zijn favoriete medium weten niet onder de indruk te zijn van de twee, en wees Duitsland op zijn schuld en ontoereikende NAVO-spenderingen. “Dit is heel slecht voor de VS,” redeneerde Trump. De 21-ste eeuwse cowboy schiet geen kogels uit de heup, maar tweets. Met wisselend resultaat, maar dat terzijde.
Hoe nu verder?
Het Europese blok zal in de toekomst steeds minder op de hulp van Donald Trump’s Amerika kunnen rekenen. Men is zich daar stilletjes op aan het voorbereiden. Macron had deze week een ontmoeting met Vladimir Poetin, de sfeer was ‘gemoedelijk’ en de landen willen meer samenwerken in de strijd tegen terrorisme. Ook Merkel liet zich positief uit voor het aanhalen van de banden met buurlanden. “Waar mogelijk ook met Rusland.”
Om het een echte handreiking richting het oosten te noemen is het wellicht nog wat te vroeg, maar de opnieuw geschudde kaarten worden momenteel verdeeld. De mogelijkheden zijn er, nu is het zaak om meer landen aan boord te krijgen. Rusland geeft in ieder geval aan het Parijsakkoord in stand te houden en nog volledig te steunen.
Politieke spel
Belangrijker wordt het standpunt van de dwarse Britten, die na de Brexit veel krediet op het Europese toneel verloren. Met Groot-Britannië aan boord van het milieu-akkoord staat Europa als blok nog sterker. Voor ons land valt er eigenlijk weinig te kiezen. De Nederlandse regering zal voor Merkel en Macron moeten gaan, hoe die hun Europese koers ook gaan bijstellen. Het is te hopen dat de machthebbers in Berlijn en Parijs zo standvastig blijven als ze nu zijn.
Buiten het hele politieke spel zou je bijna vergeten waar het echt om gaat: ons veranderende klimaat. De Verenigde Staten zijn verantwoordelijk voor maar liefst 16 procent van de wereldwijde CO2-uitstoot. Het wordt alleen naar de kroon gestoken door China (28 procent). Terwijl de temperatuur harder stijgt dan klimaatmodellen ooit voorspelden, steekt de een-na grootste vervuiler de kop in het zand. Je vraagt je af wat er moet gebeuren om Donald Trump ervan te doordringen dat het menens is, en dat je met geld geen zuurstof koopt.
Als de hele wereld uit zwart water en dood hout bestaat. Dan misschien.
