Spring naar de content
bron: Wiki Commons

Prinsjesdag: het traditionele theater met een onbekend prijskaartje

Prinsjesdag is dit jaar een beetje als het jaarlijkse carnaval. Het zou de start van een speciale periode — de vastentijd voor de carnavalvierders onder ons — moeten zijn, maar niemand die zich eraan houdt. Zo valt ook de jaarlijkse troonrede en de presentatie van de Miljoenennota dit jaar door de demissionaire status van het kabinet in het water. Net als in 2012.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Redactie

Normaal gesproken presenteert het kabinet op Prinsjesdag de financiële plannen voor het komende jaar, maar vandaag zullen vooral de hoeden populair zijn. Er is immers geen kabinet en daarmee zullen er weinig plannen te bespreken zijn voor koning Willem-Alexander. Of in de woorden van CDA-leider Buma: “De Miljoenennota is van het demissionaire kabinet en het financiële plaatje van het nieuwe kabinet zal een heleboel wijzigingen hebben.”

Zinloze exercitie

Het is de zevende keer sinds 1945 dat een demissionair kabinet de begroting presenteert. Ook in 2012 werd de begroting van een demissionair kabinet gepresenteerd. Destijds werd het al een ‘zinloze exercitie‘ genoemd, maar dit jaar volgt een herhaling. Juist nu er een begrotingsoverschot is en Nederland opkrabbelt uit economisch barre tijden zou het interessant zijn geweest te zien waarin de regering investeert. Daar zullen we op moeten wachten tot er een definitief regeerakkoord ligt, dus zullen we een door de overheid en de gemeente Den Haag gefinancierd feestje zien.

Dat eist onze Grondwet namelijk. Daarin staat namelijk dat Prinsjesdag — deze naam komt niet in de Grondwet voor — ieder jaar moet plaatsvinden op de derde dinsdag van september of eerder. Later kan niet. Dat ligt volgens Gert Riphagen, voorlichter van de Eerste Kamer, aan een vleugje nostalgie dat aan de dag kleeft. “Als het kabinet zou vinden dat het anders zou moeten, moet het initiatief nemen. Wij spreken de troonrede niet uit, maar zijn slechts de luisterende partij.

Traditie

Hij krijgt daarin bijval van Mathijs Bouman. “Dit is een van de weinige tradities die we in Nederland nog hebben,” zegt de  econoom, journalist, en columnist bij Het Financiële Dagblad.

Aan die traditie zit echter een kostenplaatje vast. Alleen is het volgens Riphagen lastig te zeggen hoe duur Prinsjesdag is. “Er zijn verschillende partijen bij betrokken die kosten maken,” zegt hij. “De NOS zendt live uit, de gemeente Den Haag zorgt voor de kosten langs de route en is verantwoordelijk voor de beveiliging en Defensie maakt de kosten voor het Binnenhof. Daarnaast maken wij als Staten-Generaal ook kosten. Zoals de aankleding van de Ridderzaal. Dus de kosten voor Prinsjesdag zijn niet op één begroting terug te vinden.”

120 duizend euro

Ook binnen de gemeente Den Haag is onduidelijkheid over de kosten van Prinsjesdag. Zo laat Nicolette Stoel, woordvoerder van wethouder Tom de Bruijn (Financiën, Verkeer, Vervoer en Milieu), weten dat Prinsjesdag niet als aparte kostenpost is opgenomen in de gemeentebegroting en dat het moeilijk is te achterhalen hoeveel Prinsjesdag uiteindelijk kost. Na enkele uren krijgen wij een deel van de kosten die gemeente Den Haag maakt te horen: 120 duizend euro die is bedoeld voor de bebording, communicatie, het hekwerk en de schoonmaak naderhand.

Gegevens over andere kosten zijn niet beschikbaar of worden niet overlegd. Daan Bonenkamp, woordvoerder van burgemeester Pauline Krikke, laat na aandringen weten dat over beveiligingskosten niet wordt gecommuniceerd. De onduidelijkheid over de kosten is veelzeggend. Het blijft gissen hoeveel euro’s bovenop de 120 duizend euro komen. Ter vergelijking: alleen de jarenlange restauratie van de Gouden Koets (die speciaal voor Prinsjesdag dient) kost al 1,2 miljoen euro, en eerder dit jaar bleek de jongste Koningsdag ongeveer één miljoen euro te kosten.

Al met al veel belastinggeld voor politiek theater. Er liggen immers geen plannen op tafel voor koning Willem-Alexander om te bespreken. Al zou het kunnen dat hij al een tipje van de sluier zal oplichten over de plannen van het nieuwe kabinet.

Geen regeerakkoordfeestje

Volgens Bouman is dit echter geen probleem. “Volgens de wet moet op deze dag de begroting worden gepresenteerd. Dat kan natuurlijk zonder alle poeha; dan wordt het een soort regeerakkoordfeestje. Dat vind ik een belachelijk idee.”

Bouman vindt wel dat die ‘poeha’ niet te maken heeft met het kabinet, maar met de opening van het parlementaire jaar. Die opening mag volgens hem groots gevierd worden. Ook zegt hij dat, ondanks dat er nog geen nieuw kabinet is, de begroting wel redelijk vaststaat voor 2018. Hij denkt daarnaast dat het mensen dichter bij de politiek brengt. “Het verkleint niet per se de kloof, maar de kloof vergroot wel als mensen geen idee hebben wat er gebeurt. Daar is Prinsjesdag goed voor.”

Ook Riphagen benadrukt de traditionele waarde van Prinsjesdag. Hij voegt hieraan toe dat de begroting altijd wordt gewijzigd na Prinsjesdag, ook als er wel een kabinet is.  Het enige verschil tussen een Prinsjesdag met kabinet is dat normaal gesproken alleen het parlement wijzigingen aanbrengt. Nu kan ook het komende kabinet de begroting wijzigen. “Het is eigenlijk nooit zo dat de begroting één-op-één doorgaat.”

Het demissionaire kabinet heeft immers de begroting opgesteld, met medewerking van de formerende partijen. Maar het nieuwe kabinet kan pas echt aan de slag als het regeerakkoord daar is. De voorlopige schatting is dat dit akkoord er pas na het herfstreces is. Voor nu rest het uiterlijk vertoon vandaag op het Binnenhof.