Het optimisme van Rutger Bregman kunnen we goed gebruiken
Toenemende oorlogsdreiging, economische stagnatie en klimaatverandering – het ondergangsdenken maakte het afgelopen jaar weer opgang. Wat je ook vindt van De meeste mensen deugen, het nieuwe boek van Rutger Bregman, zijn optimisme kunnen we in deze tijd goed gebruiken.
Net als veel andere bange mensen ben ik dol op rampenfilms, maar daar kom ik de laatste jaren een beetje van terug. Ze worden me te realistisch. De charme van het genre is namelijk dat de kijker weliswaar wordt blootgesteld aan angstaanjagende situaties, maar wel op voorwaarde dat hij steeds beseft dat er geen echt gevaar dreigt, en dat de filmmaker zich houdt aan een onuitgesproken belofte, namelijk dat alle vragen aan het eind van de film zullen worden beantwoord en dat de orde uiteraard weer wordt hersteld. Houdt hij zich niet aan de voorwaarden van dat contract, dan stelt een rampenfilm niet gerust – wat zijn eigenlijke functie is – maar kom je als kijker nog banger de bioscoop uit dan je erin ging. Vooral pretentieuze scriptschrijvers en regisseurs, die zichzelf en hun Kunst (met een hoofdletter) erg au sérieux nemen, laten je nogal eens in de val lopen, omdat ze een happy end goedkoop vinden. Dat vinden ze beneden hun stand.
De laatste die me dat aandeed was Lars von Trier met zijn ijzingwekkende verbeelding van het einde van de wereld in Melancholia (2011). Een planeet die altijd verborgen was gebleven achter de zon, twintigmaal zo groot als de aarde, komt in die film opeens tevoorschijn als een gigantische blauwe bol aan de horizon, en dreigt onze wereld te verpletteren. Astronomen beweren dat het niet tot een botsing zal komen, maar de enige die echt durft te geloven wat zijn ogen hem vertellen, een weetgierig jongetje van een jaar of tien, spreekt de waarheid en zegt tegen de volwassenen: die bol wordt helemaal niet kleiner, volgens mij wordt hij juist groter! Sindsdien heb ik ruimte-angst, met dank aan Von Trier, zoals ik een haaienfobie overhield aan Jaws van Steven Spielberg.
Paywall
Wilt u dit artikel lezen? Word abonnee, vanaf slechts 5 euro per maand.
Lees onbeperkt premium artikelen met een digitaal abonnement.
Kies een lidmaatschap
