Spring naar de content

Net als Omtzigt wordt ook Kaag door het CDA ‘gesensibiliseerd’

Na de enorme verkiezingsdreun staat het CDA met de rug tegen de muur. Doorgaan op de ingeslagen weg lijkt een doodvonnis voor de partij van Wopke Hoekstra. En dus kwam het hoge woord er uit: het regeerakkoord is – als het om stikstof gaat – niet langer heilig. Een no-go voor coalitiegenoot D66. Om een kabinetscrisis te voorkomen werd daarom een politieke toverformule bedacht. Die is volgens Ton F. van Dijk vooral bedoeld om coalitiegenoot Sigrid Kaag te ‘sensibiliseren’. En dat is dan ook precies waar CDA-leider Hoekstra mee bezig is.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Ton F. van Dijk

Na een nooit vertoonde electorale aardverschuiving, die dit keer niet in het voordeel van de langstzittende premier uitpakte – hetgeen nieuw voor hem was – werd er tot laat in de avond vergaderd om de coalitie te redden. Dat lukte maar nipt. Al is het volgens velen vooral uitstel van executie.

Er was een onnavolgbare toverformule voor nodig om de crisis te bezweren. We drukken op de ‘pauzeknop’, klonk het uit de boezem van het kabinet. Nee, we gaan juist ‘versnellen’ sprak Rutte. Dit niet in de laatste plaats tot verbazing van de ambtenaren die belast zijn met het oplossen van het stikstofdrama, dat het hele land inmiddels gegijzeld houdt. 

Abboneer op een lidmaadschap

Flinke korting op een digitaal jaarabonnement

Sluit nu voordelig een abonnement af en maak kennis met de journalistieke kracht van HP/De Tijd. (Op elk moment opzegbaar.)

Word abonnee

Na afloop van het crisisberaad, stond een naakte, onmachtige premier de media te woord. En toen hij het écht niet meer wist, toonde hij de staat van ontbinding waarin zijn leiderschap zich bevindt door op clowneske wijze de hulp van z’n vice-premier in te roepen, die kennelijk geduldig in de coulissen stond te wachten.

En toen hij het écht niet meer wist, toonde hij de staat van ontbinding waarin zijn leiderschap zich bevindt door op clowneske wijze de hulp van z’n vice-premier in te roepen.

Sigrid!

En weg was Rutte. Daarna mocht D66-leider Kaag het nog een keer proberen. Het onuitlegbare uitleggen. En er is nog steeds niemand die het begrijpt. Er komt een versnelling in de aanpak van het stikstofprobleem, zodat het land ‘van het slot’ kan. Het kabinet wil weer huizen bouwen en wegen aanleggen. Maar D66 wil ook de natuur redden door vast te houden aan 2030. En dus wacht men de komende maanden maar even af.

Het was Wopke Hoekstra, die andere vice-premier, die op het allerlaatste moment zijn kaarten op tafel had gelegd. Onder zijn leiding wil het CDA het regeerakkoord openbreken. 2030 is niet langer heilig voor de onfortuinlijke politicus, die er maar niet in slaagt zowel de kiezers als z’n partij te overtuigen. 

Het CDA staat met de rug tegen de muur. Vasthouden aan de afspraken die door Kaag tijdens de langste formatie ooit werden bedongen, betekent voor de christen-democraten een vrijwel zekere verbanning naar de randen van het politieke landschap.

Het CDA is een bestuurderspartij in doodsnood, die op het punt staat te worden verslagen door een beweging van boeren en burgers, die onder leiding van de politieke maagd Caroline wél de juiste snaar weet te raken. Een hard gelag voor de partij die eens kon rekenen op zo’n vijftig zetels in de Tweede Kamer, maar nu moet vrezen voor een marginaal bestaan. 

Het CDA is een bestuurderspartij in doodsnood, die op het punt staat te worden verslagen door een beweging van boeren en burgers, die onder leiding van de politieke maagd Caroline wél de juiste snaar weet te raken.

En dus rest Hoekstra nog maar één optie en dat is de vlucht naar voren. In dit geval in de vorm van woordbreuk. Het regeerakkoord is niet langer heilig als het over stikstof gaat.

Normaal gesproken leidt dergelijke onbetrouwbaarheid van één der coalitiepartners automatisch tot een gang naar de koning. Maar in dit geval, waarin de coalitiepartijen gezamenlijk minder zetels halen in de peilingen dan eerder genoemde Caroline en haar BBB alleen, vormt het vooruitzicht van nieuwe verkiezingen ogenschijnlijk de bindende factor die het kabinet nog bij elkaar houdt. 

En dus speelde Hoekstra het hard. En omdat hij dit deed was een list noodzakelijk om uit de impasse te geraken. VVD, D66, CDA en ChristenUnie besloten in ware doodsnood het probleem vooruit te schuiven en eerst ‘maar’ af te wachten hoe de coalitievorming in de provincies onder leiding van grote winnaar BBB zich zal voltrekken.

Het CDA, dat in de provincies volop aan tafel zit, hoopt daarbij op een voldongen feit. Zonder de tweede bestuurslaag is het onmogelijk om het stikstofbeleid uit te voeren. D66 zal dit gedwongen door de nieuwe provinciale krachtsverhoudingen ook gaan inzien en 2030 als harde deadline wel moeten opgeven.

En daarmee doet Hoekstra waar hij kennelijk goed in is: sensibiliseren. Weet u het nog? Toen Kamerlid Pieter Omtzigt – net als Sigrid Kaag nu – een probleem vormde voor het vorige kabinet, was het zijn (toen nog) partijgenoot Hoekstra die tijdens kabinetsberaad stelde dat het doortastende Kamerlid uit Enschede door hem tot rede gebracht zou worden (‘gesensibiliseerd’). Het leidde uiteindelijk tot het vertrek van de populaire Omtzigt uit het CDA.

En daarmee doet Hoekstra waar hij kennelijk goed in is: sensibiliseren. Weet u het nog?

En nu is het de beurt aan Sigrid Kaag en haar partij D66. Ook zij dienen tot rede gebracht te worden, zo luidt het stikstofdenken bij het CDA. En dus zetten Hoekstra en zijn secondant staatssecretaris Marnix van Rij de discussie weloverwogen op scherp. Het CDA zal zich niet aan de door D66 tijden de formatie afgedwongen afspraken houden. ‘Dat maken wij niet mee’.

Het oerlelijke compromis dat volgde – pauzeren én versnellen, wie het weet mag het zeggen – is dan ook vooral uitstel van executie. Tenzij Hoekstra er inderdaad in slaagt na Pieter Omtzigt ook Sigrid Kaag te sensibiliseren. Alleen dan is er voor deze stikstof-alliantie nog hoop.

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.