bron: anp

Laat de democratie haar werk doen

In Duidelijkheid, het essay van de Maand van de Filosofie, probeert NRC-journalist Tom-Jan Meeus de opkomst van Geert Wilders en het populisme te verklaren. Maar slaagt hij daarin? En vanwaar toch die angst voor chaos?

Gepubliceerd op: 21/05 | 2024 Geplaatst in de volgende categorieën:

• Politiek

door Frans van Deijl

• E-mail
• Twitter
• Facebook
• LinkedIn

Klare taal

Na de vaagtaal van Ruud Lubbers uit de jaren tachtig en de gedepolitiseerde Paarse kabinetten erna – waarin besturen verwerd tot managen en problemen oplossen – is vanaf de eeuwwisseling ‘duidelijkheid’ het toverwoord, onder aanvoering van Pim Fortuyn. ‘Ik zeg wat ik denk en ik doe wat ik zeg’, aldus de slogan waarmee de ‘goddelijke kale’ furore maakt. Vanaf dat moment ontwikkelt iedereen in Den Haag een obsessie voor communicatie, voor klare taal. “Democratie mag niet meer onduidelijk of ingewikkeld zijn. Ook niet als democratie onduidelijk en ingewikkeld ís.” 

Na Fortuyn zet Geert Wilders deze trend voort. Taboes sneuvelen, grondrechten worden betwist. Aangemoedigd door de media vloeit uit Wilders’ duidelijkheid overwegend radicalisering voort. Andere politici gaan erin mee, onder wie Mark Rutte. ‘Aandacht voor zorgvuldige procedures, voor adviesorganen, voor inspraak, voor tegenspraak’ neemt af, ‘de premier heeft (–) een voorkeur voor de korte klap’. Meeus vraagt zich af of op 22 november 2023 is gekozen voor een onbestemde toekomst waarin het democratiebesef tanende is, en waarin alleen de eigen minderheid moet worden gehoord. “Het is de dictatuur van de eigen ervaring, het eigen onrecht, het eigenbelang – waarin ruimte voor andere minderheden, andere opvattingen en andere belangen verdwenen is.”