Dries Boussatta, de Nederlandse oud-voetballer van Marokkaanse afkomst, zat aan tafel bij de befaamde laatste uitzending van Veronica Inside om te doen wat hij als voetballer niet kon: geschiedenis schrijven. 1,7 miljoen mensen zaten vastgekluisterd aan de televisie naar het racismedebat te luisteren en kregen uit de mond van Boussatta te horen wat de stand van zaken is in Nederland. Geagiteerd maakte de oud-voetballer aan Johan Derksen duidelijk dat hij geen kritiek meer mocht hebben op de hier geboren, getogen en opgeleide voetballers die ervoor kiezen om voor de landen van herkomst van hun ouders uit te komen. Zo kondigde Boussatta in wezen het nieuwe tijdperk in Nederland aan waar het al langer gevestigde identiteitsregime de fase van de stammenmaatschappij ingaat: eigen stam onder alle omstandigheden beschermen tegen de rest van de wereld.

Ik heb Boussatta gegoogled om te weten te komen dat hij aan het einde van zijn carrière tot ieders verrassing opgeroepen werd voor het Nederlands Elftal. Drie keer kwam hij uit voor Oranje. Het meest frappante aan zijn korte interlandcarrière is dat een van die drie wedstrijden tegen Marokko was. Wikipedia schrijft dat hij gedurende de hele wedstrijd uitgejouwd werd door de Marokkanen op de tribune. 

Omdat Dries Boussatta een dergelijk bewogen persoonlijke geschiedenis heeft, is het des te belangrijker dat hij in de meest geruchtmakende aflevering van Veronica Inside de aftrap gaf voor het nieuwe tijdperk, de stammenmaatschappij dus, waar Nederland mee moet leren leven. 

Andere landen zijn Nederland voorgegaan in de totstandkoming van het identiteitsregime dat, zo leert de praktijk, vroeg of laat uitmondt in een stammenmaatschappij. In al die ‘gidslanden’ is de grootste uitdaging geweest om ondanks de dominante aanwezigheid van de religieuze, nationale en culturele splintergroepen de mensen te verenigen in een gemeenschappelijk gevoel van loyaliteit aan het land. In Irak, in Syrië, in Libanon, in Turkije is altijd de ambitie gekoesterd voor het creëren van een ‘wij-gevoel’. Want, het is dat wij-gevoel dat samenleven makkelijker maakt, dat voor extra betrokken burgers zorgt en uiteindelijk de mensen laat inzien dat voor een prettig en vredig land men het gemeenschappelijke belang boven die van de kleine groep moet plaatsen.   

In al die ‘gidslanden’ is de grootste uitdaging geweest om ondanks de dominante aanwezigheid van de religieuze, nationale en culturele splintergroepen de mensen te verenigen in een gemeenschappelijk gevoel van loyaliteit aan het land.       

Nederland kan dus naar de voorgangers kijken om te concluderen dat, als we niet snel rechtsomkeert maken van het dwaalspoor van het identiteitsregime, ons de ‘Libanonisering’ wacht. Dat betekent dat, indien wij ook de volgende generaties opofferen aan de ideologie dat de mens vooral het nest is waar hij uitkomt en dus de afkomst en de huidskleur allesbepalend zijn, wij op een gegeven moment onze democratie zullen zien sneuvelen. Gooien we ook de volgende generaties voor de identiteitswolven, zoals het in de afgelopen veertig jaar gebeurde, om de lieve vrede te behouden, dan glijden we als land af naar het alom bekende, tribalisme van het Midden-Oosten. 

Want, het identiteitsregime maakt niet alleen dat een oud-voetballer tijdens een racismedebat de meest legitieme kritiek op leden van zijn eigen stam tot taboe kan verklaren. In dit regime is het belang van de eigen groep altijd heilig en knaagt deze instelling aan de democratische structuren als sprinkhanen aan verse bladeren. In een gezonde democratie zoekt men naar de oplossing waar zoveel mogelijk mensen baat bij hebben. In het identiteitsregime geldt enkel het belang van de mensen waar jij een identiteit mee deelt. Gelijke rechten voor iedereen komt niet voor in het woordenboek van de aanhanger van het identiteitsregime. Die gaat altijd voor het maximale voor zijn sekte of stam, en zal in de ‘survival of the fittest’ tijdens een zwakke periode het slachtoffer spelen om in betere tijden geen genade te hebben voor de andere groepen.       

De grootste revolutie van de mens vond plaats in het Westen en kwam er op neer dat in een lang tijdbestek, dat de moderniteit heet, het religieuze patriarchaat, de elite, de aristocratie, de religieuze instellingen in natiestaten hun bevoorrechte wettelijke posities kwijtraakten. Nieuwe, onafhankelijke instituten omarmden alle burgers en kwamen democratie, economie, naleving van mensenrechten en het vrije individu tot de bloei. 

In dit identiteitsregime is het belang van de eigen groep altijd heilig en knaagt deze instelling aan de democratische structuren als sprinkhanen aan verse bladeren.

Nu staat deze moderniteit onder enorme druk van de alliantie van de postmodernisten – die geen verschil willen zien tussen culturen en beschavingen – en de gemeenschappen uit de derdewereld in de Europese steden. Het identiteitsdenken is dermate in zwang geraakt dat haast niemand meer ervan opkijkt als Sigrid Kaag bij het bekendmaken van haar ambities niet haar politieke ideeën maar haar identiteiten benoemt: ‘Ik ben vrouw, moeder, katholiek en wil premier worden.’

De Nederlandse democratie zal niet bestendig zijn tegen het wassende water van dit identiteitsregime. We zijn nu eenmaal in de tunnel terechtgekomen waar Irakezen, Turken, Libanezen, Syriërs ons voor zijn gegaan. Zij zijn in de veronderstelling geweest dat aan het einde ervan licht moest zijn. Ook in Nederland kruipt men nu in de tunnel van de identiteitsregime. Op zoek naar het licht dat er nooit is geweest.

Word lid van HP/De Tijd