In elke film ligt wel een dode hoer in een hoekje
Even mijn muilkorfje af hoor, dat praat wat makkelijker en er moet me iets van het hart. Het moet gezegd, al heel lang eigenlijk, maar we benoemen het niet en Marianne Zwagerman heeft gelijk: wat je niet noemt, wordt ook niet aangepakt. Dus dat ga ik doen. Want er zitten zoveel goeden bij en die lijden onder de kwaden. Die krijgen op die manier een slechte reputatie en dat moeten we voorkomen. Dit is niet bedoeld als sensatie of clickbait, het is gewoon lang genoeg onder het tapijt geschoven.
Het wordt tijd, ik #zeghet gewoon: we hebben last van een ‘mannenplaag’. Sorry voor de wegkijkers, maar het is de waarheid. Al eeuwen zaaien ze geweld, oorlog en ellende. Vernederen, knechten en verkrachten ze vrouwen. Natuurlijk doen mannen elkaar ook van alles aan. Ik wil dat zeker niet bagatelliseren. Maar wat ze met vrouwen doen, lijkt systematischer. Al bevechten ze elkaar, er is één ding waar ze heel eensgezind in lijken te zijn: het onderwerpen van vrouwen.
Journaliste Sue Lloyd-Roberts schreef een boek over die systematiek, ‘The War on Women’. Ze beschrijft hierin haar ervaringen als undercoverjournalist voor de BBC. Tijdens dertig jaar over de wereld reizen, viel haar op dat heel veel onrecht in de wereld vooral met vrouwen te maken heeft. De helft van de wereldbevolking is nog altijd bijna rechteloos. Van de besnijdenissen in Gambia, de vrouwenhandel in Oost-Europa, de oorlogen waarin verkrachting als wapen wordt ingezet, tot het huiselijk geweld in onze beschaafde westerse wereld.
En tuurlijk, het is bij ons al zo vreselijk veel beter. En uiteraard, de meeste mannen doen helemaal niet mee aan dit systeem, of lijden er zelf onder. Dan hebben we de disclaimers wel gehad toch? Dan kunnen we nu gewoon even praten, zonder dat ik de hele dag ‘nietallemannen’ mentions van Twitter hoef te wieden. Over de oorlog tegen vrouwen. Het vanzelfsprekende geweld wat we altijd en overal zien.
Ik moest daaraan denken toen ik van de week Brimstone zag. De epische horror-western van Martin Koolhoven, waarin twee en een half uur wreedheid tegen vrouwen wordt getoond. Op een Lars von Trier-achtige, sadistische wijze worden alle vrouwelijke hoofdpersonen mishandeld en verkracht. Ik noem Von Trier, omdat in zijn films ook bijna zonder uitzondering de vrouw de martelaar is.
Na de film hoorde ik in de dames-wc de vrouwen napraten. Pfff erg he. Ik kon het niet aanzien. Ik moest wegkijken. In de grote hal van Tuschinski hoorde ik de heren napraten: Pfff, vet he. Wow, een echte western. Geweldige film.
‘Hoe zou het zijn als het andersom was?’ dacht ik. Als een hele film lang alle mannen consequent door vrouwen zouden worden gemarteld en vernederd. Zouden ze het dan nog steeds een vette, indrukwekkende film vinden? Waarschijnlijk niet, waarschijnlijk zouden ze het raar en onrealistisch vinden en dat zou het natuurlijk ook zijn. We zijn het zo gewend. Geweld tegen vrouwen zit in onze beeldcultuur, maatschappij en bij de helft van ons ook onder onze huid. Dat is toch eigenlijk een gek idee. Moet je je voorstellen: Altijd beelden moeten zien waarin jouw geslacht slecht wordt behandeld door het andere geslacht. In bijna elke film een dode hoer in een hoekje, een vrijblijvend verkrachtinkje hier een willekeurig vernederinkje daar.
Ik geef de regisseurs hier niet de schuld van hoor, eerder de werkelijkheid. Koolhoven heeft deze houding ten opzichte van de vrouw juist darmwringend goed in beeld gebracht. Van mij had er wel nog iets meer duiding en psychologie in gemogen, zodat de beelden iets minder het risico lopen voor zinloze reli-martelporno versleten te worden, maar da’s een kwestie van smaak. God ja. Reli. Ik vergeet dat hele geloof bijna. Die collectieve waan, door mannen in het leven geroepen als excuus voor al hun gruwelijkheden en onderdrukking. Die prozacloze psychose die zich nog dagelijks om ons heen voltrekt. Zie vooral het Midden-Oosten.
Als je ergens goed ziet hoe gestoord dat allemaal uitpakt, is het wel in Brimstone.
De Amerikaanse schrijver Kurt Vonnegut laat in zijn boek Bluebeard een van zijn personages het volgende over oorlog zeggen: the whole point of war is to put women everywhere in that position of vulnerability. In short, war was always men against women, with the men only pretending to fight amongst themselves.
Mannen vonden oorlog uit om vrouwen te kunnen onderdrukken. Ik heb de neiging om te denken dat daar een kern van waarheid in zit en dat het met religie niet veel anders is. ‘God is duidelijk geen feminist,’ noteert ook Sue Lloyd Roberts in het begin van haar boek. Ook religie is een plaag. En een kansloze ook. De kansloze religieplaag, zet dat maar op je voorpagina, Telegraaf!
Zo. Ik doe mijn muilkorfje weer op en zwijg braaf. IJzeren kusjes van uw nederige columniste. Ik heb overigens mijn naam veranderd en heet sinds een week Svastika Bergsma.
