Kuipers Munneke zat zondagavond in het achtuurjournaal. Dit keer niet aan het eind, als weerman, maar als klimaatdeskundige — hij is gepromoveerd op het klimaat in de poolgebieden — in het openingsitem: het belangrijkste nieuws van de dag. Het journaal had een ‘scoop’. Wat zeg ik: BREAKING NEWS!

Veel permafrost — de grote stukken permanent bevroren grond in gebieden als Alaska, Siberië en het noorden van Canada, goed voor 20 procent van de aardse landmassa — gaat smelten. Sneller dan gedacht. En dat heeft grote gevolgen voor het klimaat. Er komen meer broeikasgassen vrij, waardoor de temperatuur nog sneller gaat stijgen dan gedacht.

Een belangwekkend onderwerp. Daar is iedereen het over eens – dogmatisch politiek incorrecte types als Leon de Winter even daargelaten.

De tekst gaat hieronder verder. 

LuckyTV

Maar wie deze editie van het journaal heeft bekeken, kan een ding niet zijn ontgaan: het item had veel weg van een aflevering van LuckyTV, de meestal bijzonder komische filmpjes van Sander van de Pavert. En dan met name die onder de titel Ook werken bij de NOS?, waarin hij deze omroep op de hak neemt. Vooral de aflevering waarin verslaggever Gerri Eickhof een bezoek brengt aan de Mars-fabriek – Gerri en de chocoladefabriek – is bijzonder hilarisch.

De tekst gaat hieronder verder.

Wie deze editie van het journaal heeft bekeken, kan een ding niet zijn ontgaan: het openingsitem had veel weg van een aflevering van LuckyTV

Voor wie zondagavond niet voor de buis zat: de uitzending begon met een ankeiler. Presentator Rob Trip vertelde dat er grote gaten vallen in het landschap van gebieden als het noorden van Canada, Alaska en Siberie. Oorzaak: de permafrost ontdooit. We zagen een verslaggever in een helikopter die de ‘gatenkaas’ vanuit de lucht liet zien.

Ook voor ons gaat dat grote gevolgen krijgen, waarschuwde Trip vanuit de studio. Foto’s van een golvende highway, scheuren in een wegdek, verzakte huizen en flatgebouwen die half in elkaar zijn gestort. Allerergste, volgens de nieuwslezer: in de permafrost zitten resten van dieren en planten. Door het smelten worden bacteriën actief die deze resten omzetten in broeikasgassen – vooral methaan en kooldioxide. Gevolg: de aarde warmt nog sneller op dan we al dachten.

 In een nederzetting interviewde de verslaggever op straat een willekeurige Eskimo. Raak! De man bevestigde het ‘nieuws’.

Maar… klopte dit allemaal wel? Trip kon dit wel zeggen, maar wie was nu Rob Trip? Kuipers Munneke, de opvolger van Erwin Kroll, ging met de verslaggever en een cameraman op onderzoek uit. Een bar avontuur, als we Trip mogen geloven. Want ‘dat ging niet zomaar’. Eerst vliegen naar Edmonton, de hoofdstad van de provincie Alberta, met tussenstops naar het 200 kilometer boven de poolcirkel gelegen Inovik en vandaar uren lang over de weg en met pondjes over rivieren.

‘Kuifje’ Kuipers Munneke

Daar, in een nederzetting in het puntje van Noord-Canada, strikte de verslaggever op straat een willekeurige Eskimo. Raak! De man bevestigde het ‘nieuws’.

Maar daar namen ‘Kuifje’ Kuipers Munneke en zijn crew uiteraard geen genoegen mee. Check, check, dubbelcheck. Het drietal huurde een helikopter. En wat ontdekten ze? Grote gaten. Het klopte, het was echt waar! “Hoe kon dit?” legde de verslaggever Kuipers Munneke staand in een van de kuilen voor. Zijn analyse: dat kwam door de opwarming van de aarde. En passant kwam de cameraman ook nog vast te zitten in de modder. Mooier kon het niet!

Expliciete boodschap: het NOS Journaal had WERELDNIEUWS. Wat volgde was een itempje over een tropisch stormpje ergens in Houston.

Alsof de ‘scoop’ op zondag nog niet genoeg was bezongen, volgde in het achtuurjournaal van maandag Peter en de permafrost – deel II. Met als nieuwe trouvaille dat in het Klimaatakkoord van Parijs geen rekening is gehouden met de gevolgen van de dooiende permafrost. Niet meer als opening. Gelukkig maar.

Want de gevolgen van de grond die ontdooit, mogen dan ingrijpend zijn; het ís geen nieuws, laat staan wereldnieuws.

Een eenvoudig bezoekje aan Wikipedia biedt soelaas. Al sinds 1970 verzamelen klimaatwetenschappers nauwkeurige gegevens over het ontdooien van permafrost in Alaska en Siberië. Geschat wordt dat mogelijk een kwart van alle broeikasgassen die in 2100 (indirect) door menselijk handelen in de atmosfeer zitten, afkomstig is uit permafrost.

De gevolgen van de grond die ontdooit mogen dan ingrijpend zijn; het ís geen nieuws, laat staan wereldnieuws

Tijdens de bijeenkomst van wetenschappers op de jaarlijkse conferentie van UNEP, de milieuorganisatie van de Verenigde Naties, in 2001 in Nairobi werd het slechte nieuws nog eens bevestigd. Van de kooldioxide die de afgelopen tijd vrijkwam, zat 14 procent eerst vast in de bodem, maakte UNEP-directeur Sveit Tveitdal daar bekend.

En in 2005 beweerden de Amerikaanse wetenschappers David Lawrence en Andrew Slater in Geophysical Research Letters al dat 90 procent van het permafrost-oppervlak kon zijn verdwenen voor de eeuw om was.

Geen primeur

Het NOS Journaal refereerde zondag aan een nog te publiceren studie waaruit zou blijken dat het snelle smelten van ijs op de Noordpool veel meer invloed op de landen rond de Noordelijke IJszee heeft, dan eerder werd gedacht. Aan dit onderzoek hebben ook wetenschappers van de VU meegewerkt.

Maar ook dat is geen primeur. Als de temperatuur op aarde twee graden stijgt, dooit 40 procent van alle permafrost op aarde — een klomp permanent bevroren grond groter dan Australië –, concludeerden Britse wetenschappers van de Universiteit van Exeter al eerder in een studie waarvan de bevindingen april dit jaar zijn gepubliceerd in het wetenschappelijke tijdschrift Nature. Dat is 20 procent meer dan tot nu toe werd verondersteld.

Sander van de Pavert heeft gelijk. Werken bij de NOS is leuk. Elke dag anders. Zelfs voor de weerman.

Peter Kuipers Munneke en de redactie van het NOS Journaal: proficiat!