Bij nader omzien

In ‘Bij nader inzien' en 'Het Bureau', waarvan deze week deel vier verschijnt, beschrijft J.J. Voskuil zijn leven met microscopische precisie. Maar hoe selectief is zijn geheugen? Voor het eerst in vijftig jaar praten Jaap Oversteegen, Enno Endt en de rest van Voskuils voormalige vriendenclub over het studentenleven van vlak na de oorlog. 

Gepubliceerd op: 23/01 | 1998 Geplaatst in de volgende categorieën:

• archief

door Annejet van der Zijl

• E-mail
• Twitter
• Facebook
• LinkedIn

Het is bijna onmogelijk om je een ander beeld te vormen van een bepaalde periode en de daarbij behorende mensen als er al zo indringend en uitputtend over geschreven is als Han Voskuil dat heeft gedaan. En als het boek daarna ook nog eens zo aanstekelijk verfilmd is als Frans Weisz dat deed met Bij nader inzien, wordt het helemaal lastig. 1207 pagina's Voskuil en zes uur Weisz laten nauwelijks ruimte voor een andere conclusie dan: zo was het dus. En dit wordt nog eens onderstreept door de romancyclus De harde kern waarin Voskuils studievriendin Frida Vogels een weliswaar meer op haarzelf geconcentreerd, maar toch eender beeld van hun gemeenschappelijke studietijd geeft. 

De enigen die iets zouden kunnen toevoegen of relativeren, zijn diegenen die dezelfde gebeurtenissen hebben meegemaakt, in het geval van Bij nader inzien dus de rest van het uit acht studenten bestaande vriendenclubje waarvan de lotgevallen door Voskuil zo minutieus beschreven worden. Maar Jaap Oversteegen (‘Paul Dehoes' bij Voskuil; 'Joost' bij Vogels), Suus Hoven (‘Rosalie Balmakers' respectievelijk 'Vera'), Loe van Oyen (`Klaas de Ruiter' resp. 'Huub’), Enno Endt (‘David Grobben' resp. 'Stefan'), Rein Meijer ('Hans Gerretsen' resp. ‘Peter'); Jan Voorhoeve (‘Flap Hupperts' resp. 'Mark') en Frida Balk-Smit Duyzentkunst ('Hettie Bakker' resp. 'Betty') waren tot dusver tamelijk huiverig om over hun herinneringen te praten. Tenslotte zijn de meesten van hen vroeger of later gebrouilleerd geraakt met Han Voskuil en zijn vrouw. Van een openbaar uitvechten van persoonlijke vetes moeten ze niets hebben — hoe publiekelijk hun vroegere vriend zijn visie op hen ook heeft geventileerd.