Van reflexboog tot ejaculatie
De Amerikaanse arts/literator Sherwin Nuland heeft fascinerende boeken op zijn naam staan over het op overleven ingestelde menselijk lichaam. Zijn laatste boek gaat over Leonardo da Vinci, net als Nuland wetenschapper én kunstenaar.
De Amerikaanse chirurg Sherwin B. Nuland heeft een klein en schitterend non-fictie-oeuvre op zijn naam staan over het menselijk lichaam als strijdveld. Hij weet met een toon vol mededogen, maar nergens sentimenteel, gruwel aan schoonheid te paren. Nuland ziet poëzie in een operatie via de anus en weet uit een niet te stelpen inwendige bloeding een fascinerende les te trekken over de complexe samenhang van het op overleving ingestelde organisme. Zonder valse hoop te bieden, want over ziektegeschiedenissen met een even voorspelbaar als dramatisch einde kan hij net zo fascinerend vertellen.
Fascinerend omdat het zo liefdevol precies is. Neem dus de intredende dood zelf. In zijn bestseller Hoe wij doodgaan (wat helaas minder catchy klinkt dan How We Die, de Amerikaanse titel) geeft Nuland exact het verschil aan tussen het gezicht van iemand die bewusteloos geraakt is en een net gestorvene; de grauwwitte bleekheid van de huid, het in elkaar zakken van het lichaam, waardoor het ook voor de leek direct duidelijk is dat reanimatie geen zin heeft. "Al snel lijkt het alsof over elk oog een dunne, wolkgrijze sluier wordt uitgespreid, als om te voorkomen dat iemand naar binnen kijkt, en ziet dat de geest is gevlogen." Dat duurt enkele minuten. Het oog wordt zichtbaar platter. Het sterven in de diverse lichaamsdelen gaat nog een paar uur door. Het zenuwstelsel stopt er snel mee, maar spieren kunnen uren na de dood nog met elektrische impulsen geactiveerd worden. Sommige zaken houden het zelfs langer vol. Zoals de processen die geen zuurstof nodig hebben, bijvoorbeeld het vermogen van de lever om alcohol af te breken. (Wat in sommige gevallen dus wel ironisch kan zijn.) Maar die haren en die nagels die ook na de dood zouden blijven doorgroeien, dat is een te vaak verteld broodje-aap, weet Nuland.
Paywall
Wilt u dit artikel lezen? Word abonnee, vanaf slechts 5 euro per maand.
Lees onbeperkt premium artikelen met een digitaal abonnement.
Kies een lidmaatschap
