Bij binnenkomst kreeg je een badge uitgereikt, met het verzoek daar een kort persoonlijk motto op te schrijven.

‘Minder managers, meer leiders,’ schreef ik.

Mijn nieuwe stokpaardje, vandaar. Het mission statement van de Amsterdamse burgemeester: de boel bij elkaar houden. In afwachting van wát? De Geallieerden?

“Mijn voornaamste taak is om te zorgen dat de tent hier niet afbrandt,” sprak het schoolhoofd.

“We houden ze in leven, maar méér ook niet,” sprak de gevangenisdirecteur.

“Ik zit hier natuurlijk vooral voor de sier,” sprak Beatrix.

Enfin, vandaar die spreuk op mijn badge, bij de brainstorm over het jaar 2020 die organisatieadviesbureau Twijnstra Gudde onlangs belegde. Het bedrijf beschikt sinds een tijdje over een speciale ruimte voor dit soort bijeenkomsten: ‘De Villa’, een soort handenarbeid-annex-vrije-expressie-lokaal voor gro—te mensen. Skippyballen en schuimrubberen kubussen om op te zitten, afwasbare wanden om op te tekenen, een geluiddichte ‘meditatiecapsule’, tv-schermen en videoprojectoren om sfeer te maken, een hoek met klei en verf, en een rookmachine. Tussen alles door liep een actrice op torenhoge hakken, uitgedost als futuristische fee, die zo nu en dan iets geks riep. “Wat een poppenkast, dacht ik eerst,” zei een TG-adviseur, “maar het werkt. Mensen gaan zich vrijer gedragen, en dan komen ze toch op andere ideeën.” Althans, de meesten. Een Amsterdamse menswetenschapper had op zijn badge geschreven: ‘Recombinatie’. In zijn subgroep ging het over: ‘Recombinatie’. En toen hij aan het eind van de dag de conclusie presenteerde, luidde die: ‘Recombinatie’. Brainstorm of geen brainstorm, zíjn bagage was muurvast aan dek gesjord.

Het is alweer bijna een maand geleden. Theo van Gogh fietste nog vrolijk rond, maar het 2020-rapport van het Sociaal en Cultureel Planbureau was net verschenen en het pessimisme dat daaruit sprak, was ook hier voelbaar. Waar is de tijd dat de toekomst een eldorado was, een fonkelend vergezicht dat we gretig tegemoet marcheerden? “Er was vooral veel angst,” noteerde Annelies Huygen in Trouw over de bijeenkomst. “Inktzwarte scenario’s kwamen langs. Ik schrok ervan.”

Inderdaad, het gonsde van de bange vragen. Als de economieën van India en China zo hard groeien, was een veelgehoorde vraag, zullen ze ons dan niet wegvagen? Stel, het loopt weer uit de hand in het Midden-Oosten, hoe moet het dan met onze energie?

“De euro?” zei een econoom, “dat is een munt zonder regering; dat kan niet, dus die wordt weer afgeschaft. En dan valt Europa weer uit elkaar.” En als de Warme Golfstroom binnenkort omkeert, sprak een ecoloog, dan staat de Noordzee straks tot aan de Utrechtse Heuvelrug, dan wordt het Amersfoort aan Zee. “Bij Funda zouden ze eigenlijk ook het NAP-peil van een huis moeten vermelden,” zei iemand.

“Recombinatie,” zei de man met ‘recombinatie’ op zijn badge.

De skippyballen begonnen te werken; de gekste scenario’s passeerden de revue. Blijft het profvoetbal bestaan? Nee, dat wordt weggeconcurreerd door het zoveel sympathiekere vrouwenhockey. Vrouwen en homo’s hebben de toekomst, heteromannen van middelbare leeftijd krijgen het zwaar. En de mode? Die gaat onderhuids. Vroeger zeiden we op feestjes

“Goh, wat een leuke jurk”; straks zeggen we: “Goh, wat een leuke neus.”

Freud is in 2020 als charismatische fantast afgeschreven, en de psychoanalyse – luxehobby van de babyboomgeneratie – is uitgestorven. Al het geld gaat naar hersenonderzoek en pillen.

“Carcooning!” riep iemand. “Cocooning, maar dan met auto’s.”

“Ja ja, als onderdeel van de capsulaire beschaving,” citeerde iemand Lieven de Cauter, de filosoof.

“Iedereen met zijn eigen netwerk, zijn eigen wereld, in een rugzakje op z’n rug.” De virtuele werkelijkheid wint steeds meer terrein op de fysieke werkelijkheid.

“Recombinatie,” zei de man met ‘recombinatie’ op zijn badge.
 En de politiek?

“De politiek verdwijnt gewoon,” riep ik vanonder mijn zitzak.

“Dat kan toch niet?”

“Dat kan best. Weet je hoeveel politieke bestuurders Amsterdam heeft? Vierhonderdvijfentwintig! Los Angeles heeft er zestien. En heel dat leger, die 425 politici, zijn niet in staat om een eind te maken aan zoiets elementairs als de terreur van een groepje jongeren in een woonwijk. Een handjevol journalisten bemoeit zich ermee en, hopla!, de zaak wordt geregeld. Ineens krioelt het daar van de gemeentewerkers met kwasten en lasbranders die van alles in orde gaan maken. Het lijkt Hart In Actie wel! Dus die zogenaamde mediacratie, waar iedereen zich zo druk om maakt, is misschien wel veel effectiever dan de gewone politiek. Niet-werkzame systemen sterven op den duur af, dat is een wet van de natuur. Hef de gemeenteraad maar op, Job Cohen luistert er toch niet naar, terwijl hij voor NOVA en de Volkskrant onmiddellijk uit zijn stoel komt. Leve de mediacratie!”

“Recombinatie,” zei de man met ‘Recombinatie’ op zijn badge. Toen ging het brandalarm af.

De brandweer kwam, zes man sterk. “Toiletrokertje,” zullen ze gedacht hebben. Ze keken vreemd op toen ze binnenkwamen in ‘De Villa’: mannen in krijtstreep, dames in mantelpak, door elkaar hippend op skippyballen, schrijvend op de muren.

“Heren,” zei de directeur van het adviesbureau, “excuus voor het vals alarm. Dat moet de rookmachine zijn.”