Zielige talen

Streektalen sterven uit. Het is zinloos om ze kunstmatig in leven te houden.

Gepubliceerd op: 09/10 | 2006 Geplaatst in de volgende categorieën:

• archief

door Beatrijs Ritsema

• E-mail
• Twitter
• Facebook
• LinkedIn

Nedersaksen eisen erkenning van hun taal. Het Limburgs moet een volwaardige status krijgen. Behoud het Stellingerwerfs! Al meer dan twintig jaar is het mode om streektalen als bedreigde diersoorten te beschouwen die nodig moeten worden gered. Niet alleen in Nederland, overal in Europa wordt gestreden voor behoud van streektalen als het Bretons, het Baskisch, het Piedmontees, en ongetwijfeld ook van het Luxemburgs, het Venetiaans en het Laps. Men wil bevestiging en erkenning, men wil status en respect. Om de lobby-activiteiten in Den Haag kracht bij te zetten heeft een filologisch onderlegde native speaker steevast een boekje vervaardigd met een verklarende woordenlijst, een grammatica en regels voor de uitspraak, waarover hij jarenlang gebakkeleid heeft met de filoloog van twee dorpen verderop. Kortetermijndoel van de reddingsactie is de invoering van tweetalige straatnaambordjes. Verder eist men subsidie voor het produceren van boeken die niemand wil lezen en moet de lingo op de plaatselijke scholen worden onderwezen. In de verte flonkert het vooruitzicht om elke nietsvermoedende burger die van dertig kilometer verderop in de streek komt wonen aan een taalexamen te onderwerpen.

Het Fries is de enige streektaal in Nederland die het (door een onoplettendheid van het parlement in de jaren vijftig) bij toeval tot de status van standaardtaal heeft geschopt. Wat niet heeft kunnen verhinderen dat het Fries steeds minder belangrijk wordt. De Friezen zelf gebruiken het meer en meer als een huis-tuin-en-keukentaal voor onder elkaar, en er wonen in Friesland steeds meer mensen die ergens anders vandaan komen en niet gemotiveerd zijn om zich er grondig in te verdiepen. De streektalen sterven uit, althans ze verwateren tot een diffuus soort provinciaals dat geëigend is voor de informele sfeer en veel minder voor zakelijke contacten of op school. Mobiliteit van de bevolking heeft een homogeniserend effect en tast altijd de streektalen aan.