Daderprofiel

Er rijdt een werk- en dakloze contactgestoorde blower met een Suzuki Swift door een afrastering, hij vermoordt onderweg zes onschuldige burgers en hij komt tegen een monument tot stilstand, op tientallen meters afstand van een zware open bus vol leden van de koninklijke familie. Omdat in de auto geen bommen zijn geplaatst, kleeft aan deze aanslag vooral hetzelfde etiket als aan Karst Tates, de 38-jarige dader, zelf. Mislukt.

Maar geen allochtoon dus. En het erge is: dat is inderdaad maar goed ook. Want zelfs al was de dader een allochtoon geweest met het treurige losersprofiel van Karst Tates, dan nog waren de Europese verkiezingen van juni volledig door deze aanslag gedomineerd. Geert Wilders’ PVV had er garen bij gesponnen. Anderzijds: als Karst Tates een Lonsdale-jongere was geweest, of een andersoortige Wilders-aanhanger met opvallende uiterlijke kenmerken, zou dat feit ongetwijfeld subtiel gebruikt worden om Wilders te criminaliseren. We hoeven maar het NRC-commentaar op de dag van de moord op Fortuyn in herinnering te roepen om te weten hoe dat mechanisme werkt.

De conclusie luidt dat Nederland een bang land is geworden. Een land dat bij aanslagen als die van vorige week in Apeldoorn wanhopig op zoek gaat naar geruststellende verklaringen. En de checklist die eerst bestond uit ‘milieuactivist’ en ‘moslim’ heeft er wat vakjes bij gekregen: werkloze, dakloze, blower, loner. Wordt ongetwijfeld aangevuld. De zoektocht naar makkelijke verklaringen bewijst hoe onthecht we zijn. We willen per se etiketten plakken (of juist niet, want: als het maar geen allochtoon is:). Maar we zien de voor de hand liggende verklaring voor de derde keer op rij over het hoofd. Volkert van der Graaf, Mohammed Bouyeri en Karst Tates leken namelijk sprekend op elkaar. Alle drie – naar de normen van onze opvoeding – volstrekt krankzinnig.

Jan Dijkgraaf ([email protected])