‘Wij willen uw bagage niet meer’
De grote luchtvaartmaatschappijen lijden zwaar verlies en moeten vluchten en banen schrappen. Maar prijsvechter Ryanair overtreft telkens de winstverwachtingen. Topman Michael O’Leary: ‘Over drie jaar zijn wij de grootste van Europa.’ | door Dinah Deckstein
Ruim een jaar geleden hoopte u op een ‘diepe en bloedige recessie’. Die is er nu. Bent u tevreden?
“Die recessie was voorspelbaar. De afgelopen drie, vier jaar kende de luchtvaartbranche een periode van constante groei. In zo’n cyclische sector zie je dan regelmatig een achteruitgang optreden. Die fasen zijn altijd goed voor Ryanair. Terwijl concurrenten als Lufthansa en Air Berlin vluchten schrappen, groeien wij door en boeken meer winst.”
Is het dieptepunt al bereikt?
“Nee, het ergste moet nog komen. Door de recessie zal de herordening van de Europese luchtvaartbranche in een stroomversnelling raken. Dan blijven er nog maar drie van de grote aanbieders in het duurdere segment over: Lufthansa, Air France-KLM en British Airways, en één goedkope luchtvaartmaatschappij: Ryanair. Wij zelf groeien op eigen kracht door, tot we op z’n laatst in 2017 zo’n 150 miljoen passagiers per jaar vervoeren.”
Tegelijk kunnen de verliezen tot duizelingwekkende hoogten stijgen.
“Niet bij ons. Wij willen onze opera- tieve winst dit jaar zelfs verdubbelen.
Een recessie is altijd in het voordeel van de goedkoopste aanbieder. Dat geldt net zo goed voor Ryanair in de lucht- vaart, als voor Ikea, Lidl en Aldi in de detailhandel.”
Niet alleen jets staan momenteel in de uitverkoop, ook hele airlines. U zei zelf onlangs dat u zich zou kunnen voorstellen dat u Lufthansa zou overnemen. Was dat een grapje?
“Absoluut niet. Wat onze aantallen passagiers en onze beurswaarde betreft, zijn we op dit moment de grootste Europese luchtvaartonderneming. Ik kreeg de vraag of ik me kon voorstellen dat ik een van de bekende premiumaanbieders zou kopen, en ik zei toen dat alleen Lufthansa in aanmerking kwam. British Airways of Air France-KLM zou ik nog niet cadeau willen krijgen.”
Een klassieke netwerkvervoerder met overstapvliegvelden zou toch ook niet in uw bedrijfsmodel met point-to-pointverkeer passen?
“De vraag is of Ryanair beter leiding zou kunnen geven aan Lufthansa dan het huidige management, en dat kunnen we met gemak.”
U fulmineert graag tegen de kennelijk te hoog gehouden ticketprijzen bij de grote maatschappijen, maar ook bij Ryanair kan een vlucht aardig in de papieren lopen. Bijvoorbeeld als je met creditcard betaalt, meerdere stuks bagage incheckt of aan boord wat wilt eten of drinken. Zo goedkoop als u zich voordoet, bent u in werkelijkheid helemaal niet.
“Onzin. Wat is voor u goedkoop of duur?”
Een voorbeeld: als je bij Ryanair drie koffers wilt inchecken op het vliegveld, kun je wel zestig euro kwijt zijn. Tien of twintig euro voor de eerste, nog eens twintig voor de tweede…
“En de derde zou eigenlijk duizend euro moeten kosten.”
Pardon? Meer dan twintig keer de ticketprijs?
“Jazeker, om een heel simpele reden: we willen uw tweede of derde bagage-item niet. Laat het gewoon thuis. Tenslotte zijn de meeste Ryanair-passagiers maar een dag of twee, drie onderweg. Onze gemiddelde prijs bedroeg vorig jaar maar net veertig euro, terwijl je bij Lufthansa voor een vergelijkbare trip tweehonderd euro betaalde. Wij geven de passagier de keuze: als hij extra’s wil hebben, moet hij die apart betalen. Net zoals wanneer je een nieuwe auto koopt. Het liefst hebben we passagiers die alleen met handbagage reizen. Zo willen we onze klanten ook opvoeden.”
De heropvoeding van klanten kan toch niet de taak van een luchtvaartmaatschappij zijn?
“Jawel, met de bagage hebben we dat al voor elkaar. Toen we die toeslagen twee jaar geleden invoerden, checkte nog tachtig procent van de klanten koffers en tassen in. Tegenwoordig is dat nog maar 25 procent. De passagiers worden bewust misleid door de traditionele luchtvaartbedrijven. Die spiegelen de mensen voor dat vliegen een soort mystieke ervaring is, met gratis champagne vanaf zes uur ‘s morgens en heerlijke menu’s. Terwijl het erom gaat dat je op tijd, goedkoop en veilig, van a naar b wordt vervoerd.”
Veel passagiers genieten ervan om aan boord al iets van luxe te ervaren.
“Dat heeft hooguit zin op de langere vluchten. De mensen willen al die poespas niet meer, ze willen geen zeshonderd euro betalen voor een ontbijt aan boord. Dat hebben de hoge heren met hun doctors- en ingenieurstitels alleen nog niet door.”
Sinds kort moeten al uw passagiers via het internet inchecken en ook hun boardingpass zelf afdrukken. Anders betalen ze op de luchthaven veertig euro boete. Vanaf oktober accepteert u helemaal geen klanten meer die zonder zelf uitgedraaide boardingpass aankomen. Vraagt u daarmee niet veel te veel van met name ouderen?
“Ons systeem is nu eenmaal op internetboekingen gebaseerd. Wie daar niet mee overweg kan, moet zich door een vriend of zijn kinderen laten helpen. Met die toeslagen willen we geen extra inkomsten genereren, maar het gedrag van de klanten veranderen. Bij Ikea moet u uw meubels ook zelf in elkaar zetten. Daar beklaagt niemand zich over.”
De volgende stap zou zijn dat u geld gaat vragen voor de toiletten aan boord. Is dat uw nieuwste pr-stunt?
“Dat heeft absoluut een serieuze achtergrond. Op dit moment overleggen we met Boeing hoe je op de wc-deuren muntautomaten voor een euro, of gleuven voor het doorhalen van creditcards kunt aanbrengen. Een gemiddelde vlucht bij ons duurt maar een dik uur. We willen de passagiers stimuleren om van tevoren of achteraf op het vliegveld naar het toilet te gaan.”
U wilde binnenkort eigenlijk ook langeafstandsvluchten gaan aanbieden. Bent u dat nog steeds van plan?
“Dat hebben we even uitgesteld. Daar-voor moeten we eerst goedkope vliegtuigen kunnen krijgen. De markt voor de kleinere jets is nu al ontzettend ingezakt, maar de vraag naar grotere vliegtuigen is nog verrassend stabiel. Daarom moeten we eerst afwachten tot de markt ook daar inzakt.”
Hoelang wilt u zelf nog aan het hoofd van Ryanair blijven staan? Al jaren horen we dat u zich binnenkort uit de bedrijfsleiding terugtrekt om meer tijd aan uw gezin te gaan besteden. U bent net opnieuw vader geworden, dus dit lijkt een heel geschikt moment.
“Dat is eerder een reden om mijn geplande pensionering nog wat uit te stellen, tot de kleine het ergste achter de rug heeft. Ik denk dat ik over drie jaar de leiding aan een nieuw management overdraag. Dan slaapt mijn dochter door, Ryanair is dan met tachtig miljoen passagiers veruit de grootste luchtvaartmaatschappij in Europa, en voor mij valt er dan niet veel meer te doen.”
2009 Der Spiegel
Vertaling: Gerda Pancras
