Stabiliteit en verandering
Sywert van Lienden bespreekt de toestand in de polder.
Duitsland heeft zich zondag bevrijd van zijn coalitie van christen- en sociaal-democraten. Met een gecontroleerde campagne sloeg Angela Merkel, in een tandem met de liberale FDP, genadeloos toe. In Duitsland was er voor het eerst uitgebreid aandacht voor het fenomeen ‘zwevende kiezer’. Ondanks de winst van Merkel leden de middenpartijen de zwaarste verliezen sinds de oprichting van de Bondsrepubliek. Met name jongeren weigerden te stemmen op de sociaal-democratische SDP.
De politieke situatie in Duitsland is vergelijkbaar met die in Nederland. Ook hier hebben we een kabinet van sociaal- en christen-democraten dat het land in een wurggreep van besluiteloosheid houdt. Ook hier staan de middenpartijen onder druk. Ook hier keren de jongeren zich af van de sociaal-democraten. In Duitsland heersen echter niet de electorale problemen die in Nederland zouden ontstaan als er vandaag verkiezingen werden gehouden. Dat heeft twee oorzaken. Allereerst kent Duitsland een kiesdrempel van vijf procent. Dat sluit minderheidsgroeperingen en nieuwe bewegingen uit, maar maakt de democratie volwassen en overzichtelijk. Ten tweede mogen Duitsers twee stemmen uitdelen. Een stem is bestemd voor een politicus uit het eigen district, de tweede voor een landelijke partij. Hierdoor heeft de kiezer een directe band met een lokale politicus, maar kan hij door landelijk anders te stemmen ook strategisch bepaalde coalities in het zadel helpen. Dit gebeurde deze week ook, met veel eerste stemmen op het CDU en tweede stemmen op de FDP.
Op de Nederlandse ambassade in Berlijn vertelde de politiek analist aldaar dat Duitsland parlementair tien jaar ‘achter’ loopt op Nederland. Zo zou Duitsland te weinig partijen hebben, thema’s als integratie links laten liggen en te veel blijven hangen in ouderwetse politiek. Ik durf te stellen dat het andersom is. In ons land zou een kiesdrempel een hoop gedoe in de marge voorkomen. Ook hier moet de kiezer meer invloed krijgen op de vorming van toekomstige coalities. Zodat de kiezer zich niet meer per ongeluk in het pak laat naaien van een door de centrumpartijen geleide valse premierstrijd. Nederland, hervorm uw kiesrecht!
