Alle nuances van Theo Maassen
Bioscopen bieden de laatste tijd steeds vaker plaats aan evenementen die zijdelings (of niets) met film te maken hebben. Zo kunt u dezer dagen met uw kroost aanschuiven bij Het Sinterklaasjournaal: de meezing moevie, een film die – zo durf ik ongezien te beweren – weinig raakvlakken heeft met het oeuvre van meesters als Eisenstein, Kurosawa of Buñuel. Ook worden er met enige regelmaat operavoorstellingen in de bioscoop vertoond. Dat biedt liefhebbers de gelegenheid voor een bescheiden bedrag min of meer ‘live’ aanwezig te zijn bij belangrijke concerten.
Ook cabaret dringt nu door in de filmzaal. Zonder pardon is een registratie van de laatste theatervoorstelling van Theo Maassen. Wie het zesde programma van Maassen gemist heeft (of het nog een keer wil zien) kan dat nu dus in de bioscoop doen. De distributeur meldt trots dat dit ‘voor het eerst’ zou zijn, maar dat is niet helemaal waar. In 1986 werd een verbaasde Freek de Jonge benaderd door de Israëlische vrijbuiter Menahem Golan (destijds mede-eigenaar van het Cannon-concern en initiator van een film met de Dolly Dots) met het verzoek zijn theatershow De Kkkomediant tot speelfilm om te werken. Een registratie van een optreden van De Jonge (in Carré) vormde het hoofdbestanddeel van de film. Regisseur Casper Verbrugge had echter ook buiten het theater beelden geschoten om het geheel een cinematografischer aanzien te geven. Dat bleek niet zo’n gelukkige zet. De Jonge, die twee jaar eerder nog veel succes had gehad met de woordeloze film De illusionist (van Jos Stelling), besloot verdere filmplannen in de ijskast te zetten.
Regisseur Norbert ter Hall heeft de aandrang weerstaan de show van Maassen op te leuken. Aangezien Zonder pardon zich afspeelt in een vrijwel leeg decor en er ook al geen gebruik gemaakt wordt van attributen, zien we dus anderhalf uur lang uitsluitend (en onafgebroken) Maassen in beeld. In close-up vooral, want Ter Hall heeft zich ten doel gesteld de cabaretier zo dicht mogelijk op de huid te zitten. Hij maakte daartoe gebruik van tien camera’s (ik telde op de aftiteling overigens acht cameralieden – zijn er soms ook ‘onbemande’ camera’s gebruikt?).
De veronderstelling dat tien camera’s beter zijn dan acht (of zes) lijkt me een misverstand. Een enkele keer lijkt de keuze voor een shot ingegeven door de aandrang toch ook maar eens wat beelden van camera zeven (of negen) te gebruiken. Over de inhoud kunnen we kort zijn: Maassen doet waar-ie goed in is en laat anderhalf uur lang zijn licht schijnen op de Nederlandse samenleving.
Hamvraag is natuurlijk of deze registratie op het grote scherm van een bioscoop thuishoort. Ik vind van wel. De shows van Theo Maassen ontlenen een groot deel van hun aantrekkingskracht aan zijn expressieve vermogens. Maassen oogt het ene moment als een moorddadige bullebak, om een paar tellen later alweer het onschuldige gezicht van een bedremmelde peuter te trekken. Norbert ter Hall heeft ervoor gekozen alle nuances van dat gezicht zo goed mogelijk in beeld te brengen. Goed idee.
Zonder pardon. Regie: Norbert ter Hall. Vanaf 12 november in de bioscoop.
