Monika Sie Dhian Ho (1967)

‘ Toen ik zeven was, werd ik door mijn ouders vanuit Nederland meegenomen naar Jakarta omdat mijn opa was overleden. Mijn grootouders waren welgesteld. Ze hadden een batikkerij en een huis met een tuin en een hek eromheen. Vanachter dat hek zag ik de hele dag kinderen die niets hadden, echt níets. Ik kwam uit Hengelo, en mijn eerste reflex was alles wat ik had aan die kinderen te geven. Maar mijn oma zei: ‘Dat helpt niet. Ze moeten naar school en daar moet de politiek voor zorgen.’ Het lijkt misschien hineininterpretieren, maar daarom ben ik uiteindelijk de politiek in gegaan. Zo van: dit klopt niet, het stoort me verschrikkelijk en wat kan ik er aan doen? Dat gevoel.

We zitten in Nederland met een partij die de behoefte aan een samenleving waarin je zeker en vrij bent, omzet in haat. Dat is niets nieuws. Je ziet altijd weer dat partijen als de PvdA, die meer gevestigd raken, naar het midden trekken – daar zitten immers de meeste kiezers. Ze concentreren zich daar op twee functies: campagne voeren en de banen verdelen. En ze verwaarlozen hun profiel, dat waar ze voor stonden, en de communicatie met de kiezers. Het gevolg is standaard, een populistische correctie. Wilders, inclusief dat ‘sterke leider’-verhaal en zijn ondemocratische neigingen, is daar de laatste variant van. Alleen gaat dit verder – die onverzoenlijkheid past echt niet meer in onze democratische traditie.

Maar dat het een herkenbaar patroon is, ontslaat je niet van wat voor verantwoordelijkheid dan ook. We komen zo snel mogelijk met een groot onderzoek naar wat er nu eigenlijk écht leeft. Dat onderzoek heet voorlopig Om de sociale kwaliteit. We laten mensen hun verhaal vertellen, en wat je zoal hoort… Het choqueert me, ik kan niet anders zeggen. Neem de zorg: van assistenten tot en met hoogopgeleide psychologen, ze verwachten niets meer van de politiek. Een van hen – en dat schetst de stemming goed – zei: ‘Ik ben dit gaan doen omdat ik er van hou, maar er is geen respect. Steeds is er weer een reorganisatie en komt er iemand met een verhaal over kostenbesparing, en dat we nog meer moeten doen. Ik heb er ‘s avonds thuis om moeten huilen, maar ik heb de energie niet meer om het aan te kaarten.’ Ook ontluisterend zijn de jonge hoogopgeleide moslima’s. Je praat een uur met ze over school en over de opleidingen die ze stapelen, en aan het eind van het gesprek zeggen ze wat ze echt denken: ‘Eigenlijk vraag ik me af of ik hier als moslima over vijf jaar nog wel een baan kan krijgen.’ We praten met iedereen, met vierdegeneratie-Betondorpers, verhuizers uit Rotterdam – wat je hoort is puur cynisme. Onmacht en cynisme.

Geloofwaardig leiderschap is cruciaal. Ik hou er niet van om dingen persoonlijk te maken, maar zo’n man als Oudkerk, die geloof ik nog steeds denkt dat-ie bij ons terug kan komen. Dat is een enorme voedingsbodem voor dat cynisme. En van een andere orde, maar toch: ben je intrinsiek gemotiveerd of dien je degene die betaalt? Wim Kok, die als lid van de Raad voor Commissarissen bij ING voor exorbitante bonussen tekent. Of Wouter Bos, nu partner bij KPMG. Dat salaris van vier ton staat er in de markt blijkbaar voor, maar het stoort me verschrikkelijk. Het is – laat ik het voorzichtig zeggen – niet de ideale route. Er zit toch een idee achter de PvdA. Het gaat over ongelijkheid, over de boel juist wél goed verdelen.”

Volgende keer: Sylvia Kristel