Namens de haring
“Mijn debuut, een verhalenbundel, was een beetje experimenteel. Met allemaal stemmen en vormen.” Dat zei Herman Koch onlangs in een mooi interview met Janneke van der Horst in HP/De Tijd. ‘Een beetje experimenteel,’ ‘allemaal stemmen en vormen’, het doet vrezen voor vage zinnen en ingewikkelde kunstzinnig verantwoorde projecten, hoe moeilijk dat ook te rijmen is met de rest van Kochs werk.
Geen zorgen, blijkt uit Korte geschiedenis van het bedrog: de nadruk in die uitspraak ligt duidelijk op ‘een beetje.’ ‘Experimenteel’ is hier allesbehalve onleesbaar.
Korte geschiedenis van het bedrog bevat, naast de verhalen uit Kochs debuut, veel andere verhalen of verhalende stukken, over allerlei verschillende onderwerpen: clubvoetbal versus nationaal voetbal, Barcelona, liegen, Reve, een treurige relatie, drank, een serie in Propria Cures verschenen korte monologen, doorgaans van waardeloze omhooggevallen types – titels als ‘Bekentenis van een subsidievreter’ en ‘Bekentenis van een meelifter’.
Elk verhaal bevat hilarische wendingen en/of treffende typeringen, ook het vroege werk. Het verhaal ‘De voorbijganger’, bijvoorbeeld, een beetje een vervreemdend, surrealistisch verhaal, hoewel er niks in gebeurt dat in het echt niet zou kunnen: “Woorden als ‘dichter’, ‘pottenbakster’ en ‘beeldhouwer’ spraken (de boeren) uit alsof het om exotische gewassen ging die in deze grond wel hopeloos moesten verpieteren.” Grappig om te zien is hoeveel soepeler, natuurlijker, meer spreektaalachtig Koch is gaan schrijven, in vergelijking met die eerdere verhalen.
Ik kan geen andere Nederlandse schrijver bedenken die zich zo vermakelijk, zo verfrissend kan ergeren – zonder dat het zuur of cynisch wordt. Hij heeft gelijk, denk je, als hij weer eens een pretentieuze lul in één zin afserveert. Zelfs als hij spreekt namens een haring: “Niemand houdt een haring in een aquarium. Omgekeerd vinden wij dat tropische gedoe altijd een beetje aanstellerig: nichterig, noemen we dat onder elkaar, en dan weet iedere haring wat daarmee wordt bedoeld.” |
Herman Koch: Korte geschiedenis van het bedrog – De verhalen. Anthos, €15. Ook via ako.nl.
