Spring naar de content

Campagne: Zijn we al begonnen?

Voor campagnejunkies als Kay van de Linde en ik kunnen er niet genoeg verkiezingen zijn. Als het niet in Nederland is, dan reizen we wel af naar de VS of geven campagnetraining aan Bosnische of Egyptische campagnevoerders in spe.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Erik van Bruggen

We worden nooit moe van campagnes, sterker nog, van ons mogen er ieder jaar verkiezingen zijn. Ieder jaar verkiezingen, dat betekent dat we ons telkens weer kunnen wentelen in campagne-analyses, zuchten om de zoveelste campagneblunder en tegen elkaar kunnen vertellen hoeveel beter wij het hadden aangepakt.

Onze telefoongesprekken zijn tijdens campagnes ook altijd hetzelfde: ‘Waarom zat Roemer niet in die laatste SP-spot?’ ‘Hoe geniaal heeft Wilders weer de discussie naar Europa weten te draaien!’ ‘Heb je iets van Rutte gehoord lately?’ en ‘Ongelofelijk dat het CDA geen Buma bump heeft weten te forceren, of zal het ze nog lukken?’

Gebrek aan campagne
Een van de terugkerende gesprekken tussen Kay en mij gaat over, hoe zullen we het zeggen, het gebrek aan campagne in verkiezingstijd. Toen op 21 april (tweeeneenhalve maand geleden!!!) het kabinet viel belden we elkaar welhaast extatisch op. Rond het roemruchte Kunduzakkoord hadden we even de hoop dat de campagne vanaf dat moment los zou gaan, maar eerlijk gezegd, en ik zal nu alleen namens mezelf spreken, ben ik teleurgesteld. Er is geen campagne, noch verkiezingskoorts. Er zijn lijsten vastgesteld, er is wat gecongresseerd en de partijen hebben een programma. Maar van een serieuze campagne is geen sprake.

Alleen de PVV slaagt erin om de verkiezingen op haar eigen manier te definiëren. ‘Deze verkiezingen zijn een referendum over Europa zei Wilders bij de presentatie van z’n verkiezingsprogramma. Het is precies hoe je met verkiezingen hoort om te gaan: maak er een referendum van over je belangrijkste programmapunt. En als je daarin slaagt blijf je je punten herhalen, herhalen en herhalen. Van de andere partijen zou ik niet weten op welk referendum zij aansturen. Zou de PvdA niet werk moeten claimen? Hoe maakt de VVD economie tot haar referendum (als ze pas op 25 augustus met campagnevoeren beginnen)? En waarom zou je in godsnaam op het CDA moeten stemmen, laat staan op GroenLinks?

Presidentsverkiezingen VS
Hoe anders is dit alles in de Verenigde Staten waar ik toevalligerwijs nu verblijf. De campagnes hebben al maanden geleden hun richting bepaald. Romney gaat geen campagnevoeren op de ‘likeability’ van Barack Obama (lees daarover ook dit fascinerende blog van Hans Anker) maar richt zich op de economie en werkgelegenheid. ‘America can do better’, zegt Romney en maakt de verkiezingen een referendum tussen de ‘big spender’ Obama, met ‘failed policies’ en de zakenman Romney die weet wat goed is voor de USA.

Obama kent feilloos de zwakke plekken van Romney. Mensen houden niet van Romney. Hij is meer keren van mening veranderd in z’n carrière dan John Kerry en heeft bij Bain Capital op keiharde wijze banen gesaneerd en bedrijven failliet laten gaan. Hiermee is het referendum in Amerika de keuze tussen meer en minder overheid. Tussen een kandidaat die ‘Hope’ wilde (en wil) brengen en een kandidaat die het land meer bedrijfsmatig wil besturen.

Boodschap
De campagnes zijn al maanden bezig om deze boodschap tussen de oren van de Amerikaanse kiezer te krijgen. Zozeer dat mensen in de USA nu al een beetje moe lijken te worden van de ‘boring campaigns’. Uit een onderzoek van Pew Research Center blijkt dat 67% van de mensen de verkiezingen nu al ‘exhausting’ vindt, 63% ‘annoying’, 60% ‘informative’ en 49% ‘exciting’. Gek genoeg is dit onderzoek goed nieuws voor de campagnevoerders.

Wanneer mensen langzamerhand beginnen te denken dat de campagne ‘annoying’ begint te worden of zelfs ‘exhausting’, begint er een kleine kans te ontstaan dat de kiezer de boodschap van een van beide partijen heeft gehoord en onthouden (in hetzelfde onderzoek blijkt dat overigens maar 16% zegt dat ze ‘a lot of TV ads’ hebben gezien). Het zal voor de campagneteams van Obama en Romney alleen maar een stimulans zijn om een tandje bij te zetten zodat zo veel mogelijk mensen klagen over de ‘exhausting’ campagnes. Want pas dan zal de boodschap, waarop kiezers hun keuze bepalen op 6 november, pas echt bij mensen bekend aan het raken zijn.

IJsco’s en ballonnen 
Hoe anders is dit in Nederland. De meeste campagnes doen het rustig aan deze zomer. Ze delen wat ijsco’s en ballonnen uit, maar op een boodschap zit men, volgens de teams, niet te wachten. Sterker nog: campagneleiders vrezen voor ‘overkill’. Ik schreef er naar aanleiding van het artikel dit blog over ‘There is no such thing as overkill’. Informeel zei een VVD-campagnestrateeg daarna tegen GPD journalist Frank Hendrickx dat hij het ‘volstrekt oneens’ was met deze visie. In zijn ogen mogen kiezers (soms tegen hun zin) blijkbaar niet zo goed mogelijk geïnformeerd worden over de standpunten van de verschillende partijen.

Overigens geldt dit ook voor andere partijen. Sterker nog: waar Obama en Romney als ze al op vakantie gaan nog steeds campagnevoeren gaan onze partijleiders en campagnes rustig weken op vakantie of houden het bij wat ‘ludieke acties’. Het zei zo. Maar het is een gemiste kans voor al die partijen die de stem van de kiezer zo hard nodig hebben. Want voorlopig lijkt de vraag gerechtvaardigd ‘Zijn we al begonnen?’