Literatuur

“Ik lees nu drie boeken, waaronder Hôtel du Nord van Remco Campert. Hij is al zoveel jaar een stabiele factor in de Nederlandse literatuur en heeft het, zelfs nu hij vierentachtig is, weer gepresteerd om een ijzersterke roman af te leveren. Bewonderenswaardig. Daarnaast ben ik begonnen in Alles wat is van James Salter, het boek dat heel Nederland al gelezen heeft, behalve ik. En Kus me, straf me van Marja Pruis. Het is heerlijk om verschillende boeken, en het liefst dan ook verschillende genres, door elkaar te lezen. Dat ‘ijsschotsen springen’, van boek naar boek hoppen, doe ik al jaren.”

“Donna Tartt ga ik zeker nog lezen, ik denk ergens in de zomervakantie. Ze schrijft één keer in de tien jaar een boek, dus dan hoeft toch niet iedereen het meteen te gaan lezen? Wat ik jammer vind is dat door mij bewonderde schrijvers als Bas van Putten en Herman Stevens, allebei ontzettend goede stilisten, zo weinig worden gelezen. Ze zouden zeker eens op de shortlist van een literatuurprijs moeten komen, maar ja, de jury hè? Harry Mulisch zei daar ooit eens over: “Toon mij de jury en ik zal zeggen wie de prijswinnaar wordt.” En die wijsheid gaat jammer genoeg nog steeds op – alleen veelgelezen auteurs verdienen blijkbaar een nominatie.”

Beeldende kunst

“Nederland is van oudsher en nog steeds een land van beeldend kunstenaars. Marlène Dumas, Daan van Golden, Jan Dibbets, Robert Zandvlied, en zo kan ik nog wel even doorgaan. De nieuwste generatie kunstenaars probeer ik ook te volgen, maar er ontgaat mij ook veel, dat zal de leeftijd wel zijn. Maar iemand als Sarah van Sonsbeeck vind ik heel interessant. Haar hele oeuvre draait om het fenomeen ‘stilte’. Ze heeft een tent ontworpen waarin je onvindbaar bent voor drones en andere apparatuur. Het is geen oogstrelende tent, maar het idee is prachtig en zeer vindingrijk.”

“In ons mooiste museum, het Stedelijk in Amsterdam, bezoek ik vrijwel elke nieuwe tentoonstelling. Ook het Gemeentemuseum, het GEM en het Fotomuseum in Den Haag maken dat het altijd een feestje is om naar de hofstad te reizen. Ja, ik ben een dankbare kunstconsument.”

“Gedurende mijn depressie, de periode na mijn scheiding, bracht kunst me ook troost. Sommige confrontaties met schilderijen tilden mij als het ware even op uit mijn zwarte gedachten. Zo stond ik in het museum van Belles Artes in Sevilla oog in oog met De Kruisiging van Francisco de Zurbarán. Het was een geweldige kruisiging, voor zover een kruisiging geweldig kan zijn. De achtergrond is inkt- en inktzwart, nog zwarter dan het zwarte vierkant van Malevich, waardoor het crucifix werkelijk op je afknalt. De lendendoek is daarentegen zó fonkelwit dat ‘ie bij wijze van spreken tachtig keer op negentig graden door de biotex was gegaan. En toen viel mij ineens een heel zoetsappige, troostende gedachte binnen: de wereld moet wel goed zijn, anders had het niet iemand als De Zurbarán kunnen voortbrengen. Deze kunst was hoger dan ikzelf, groter dan de mensheid. Ik was heel even gelukkig.”

Theater

“Ik ben een omnivoor wat cultuur betreft, maar theater valt daar buiten. Ik heb een buitengewoon ongemak wat betreft toneel,  weet er te weinig van af, interesseer me er ook niet voor. De laatste voorstelling die ik heb gezien, enkele jaren geleden alweer, is de monoloog La voix humaine van Toneelgroep Amsterdam. Halina Reijn, wat mij betreft de beste actrice van haar generatie, speelde de sterren van de hemel.

Met dans heb ik niets en een musical weiger ik te bezoeken: hooguit onder bedreiging van een pistool op mijn slaap. Maar van cabaret kan ik wel genieten, het liefst met mijn kinderen thuis voor de televisie. Er wordt weleens gezegd: als je van Hans Teeuwen houdt, dan kun je niet van Freek de Jonge houden. Maar ik hou van beide richtingen.”

“Freek de Jonge is het slachtoffer geworden van zijn eigen talent. Die man heeft zoveel gedaan in zijn leven dat je bijna zou vergeten dat hij in zijn tijd echt baanbrekende voorstellingen heeft gemaakt. De Tragiek, De Mars, De Mythe: stuk voor stuk zijn ze briljant. En nu, nu hij ouder is en zijn voorstellingen wat minder zijn, is hij nog altijd een heel goede cabaretier. Een mindere voorstelling van Freek is nog altijd beter dan de beste voorstelling van een gemiddelde komiek. Youp is ook goed, maar daar moet ik niet zo vaak om lachen. Dat doe ik wél, heel hard, om Ronald Goedemondt. Dat is de Toon Hermans van zijn generatie..”

Film

“Ik ben een matige filmkijker. De laatste film die ik heb gezien is A late quartet. Geweldig, al was het alleen al omdat Christopher Walken een on-Christopher Walken-achtige rol speelt. Hij verbeeldt een zachtmoedige altviolist die wegens ziekte afstand moet doen van zijn instrument. Het klinkt saai, maar de pijn die dit afscheid teweeg brengt, is ontzettend knap in beeld gebracht. Woody Allen is mijn favoriet, al jaren. Ik heb al zijn hoogte- en dieptepunten gevolgd. Maar bij hem is het net als bij Freek de Jonge: zelfs een mindere film van Woody Allen is nog altijd beter dan de beste film van tien andere regisseurs.”

Muziek

“Mijn laatste bezoek aan een concert, dat van Elvis Costello in de Melkweg, dateert van vorig jaar. Dat zegt in één keer al heel veel over mijn concertbezoeken én over mijn leeftijd. Ik heb ook helemaal geen tijd en zin om concerten te bezoeken. Want: A. Ik moet schrijven, B. Ik heb drie kinderen, C. Ik bezoek graag musea en D. ik lees ook heel veel, dus ik moet prioriteiten stellen.”

“Vroeger luisterde ik nooit naar klassieke muziek; het was mij niet meegegeven in mijn opvoeding en mijn interesse lag er ook niet. Nu ik ouder wordt luister ik ontzettend veel naar klassieke muziek. Ik luister kamermuziek, geen symfonieën, en eigenlijk uitsluitend in de auto. Schubert, Beethoven, Bach, Haydn. Dat werk. Maar nooit tijdens het schrijven, dan moet het absoluut stil zijn.”

“De laatste cd die ik heb gekocht is Let it all in van I Am Kloot. Oja, en het nieuwe album van Daft Punk. Dankzij Pharrell Williams is het een onweerstaanbaar album geworden met als hoogtepunt die monsterhit Get Lucky. Nu we elkaar spreken is het meest gedraaide nummer op mijn iTunes-accountt The Next Day van David Bowie, maar Nederland mag ook niet klagen wat betreft het muzikale aanbod. Neem een dEUS, GEM, maar ook: Blaudzun. Voor zover ik zicht heb op de popmuziek heb ik toch wel het idee dat hij, Blaudzun, van wereldniveau is. Hij heeft alleen de pech dat hij in Nederland is geboren.”