Boze Catalanen vechten niet, die slaan met lepels op een pan
Dinsdagavond, tien uur. Ik staar wat voor me uit op de bank als er opeens een enorm kabaal klinkt. Mijn huisgenoot heeft hetzelfde gehoord en komt vanuit de keuken de woonkamer binnengestormd. We openen de deur naar het balkon om te zien waar het lawaai vandaan komt. De buren links, rechts, onder en boven ons staan keihard met pollepels op pannen te slaan. Aan de overkant van de straat gebeurt hetzelfde. En ook bij vrienden in andere wijken van Barcelona blijkt het tafereel zich af te spelen.
Een casserolada wordt het genoemd: een vorm van protest waarbij met keukengerei zoveel mogelijk geluid wordt geproduceerd. Hoe kon het ook anders. Al wekenlang lijkt het elke dag raak te zijn. De halve stad wordt om de haverklap afgezet voor demonstraties, honderden mensen verzamelen zich met spandoeken op centrale pleinen en er lijken meer Catalaanse vlaggen dan ooit aan de balkonnetjes te hangen.
Nu waren de Catalanen al nooit vies van een beetje protest, maar in de aanloop naar zondag aanstaande wordt er nog een schepje bovenop gedaan. 9 november 2014 werd vorig jaar december namelijk aangekondigd als de dag waarop Catalonië een referendum zou organiseren. Daarin zou iedere inwoner van de regio twee vragen mogen beantwoorden. Eén: wilt u dat Catalonië een staat wordt? En twee: zo ja, wilt u dat Catalonië een onafhankelijke staat wordt?
Eind september stak het Constitutioneel Hof van Spanje er echter een stokje voor. Zo’n referendum zou illegaal zijn, en regiopresident Artur Mas zou zelfs vijftien jaar cel riskeren als hij het liet doorgaan. Een dag later werd er al een alternatief gepresenteerd: een niet-bindende volksraadpleging, zonder kiezersregistratie of kiescommissie. Maar ook dat idee werd door Madrid tegengewerkt. Elke vraag om onafhankelijkheid is illegaal, zo luidde de teleurstellende boodschap afgelopen maandag.
Wat er zondag precies gaat gebeuren, is nog niet duidelijk. Mas heeft aangekondigd dat er hoe dan ook een volksraadpleging komt. Veel Catalanen lijken ervan overtuigd dat het ze gaat lukken. Volgens recente peilingen wil ruim 64 procent van de Catalanen een eigen staat, en vindt een kleine 76 procent van die groep dat deze staat onafhankelijk moet zijn van Spanje.
Een jaar geleden waren die percentages een stuk lager. Hoe harder Madrid ‘nee’ roept, hoe harder de Catalanen ‘ja’ roepen, zo lijkt het. En dat is ergens best te begrijpen. Zeg tegen kinderen dat ze spruitjes moeten eten en ze weigeren; zeg dat ze er af moeten blijven, en diezelfde spruitjes worden ineens een stuk begeerlijker.
Maar de kans dat Spanje het nu nog aandurft om Catalonië legaal te laten stemmen, is klein. De Catalanen zijn erg trots op het feit dat ze nooit geweld hebben gebruikt in hun strijd om onafhankelijkheid – in tegenstelling tot bijvoorbeeld de Basken. Laten we hopen dat dat ze daarmee doorgaan, en dat het bij ‘casseroladas’ op dinsdagavond blijft.
