Enkele kanttekeningen bij ‘onze Europese waarden’ door Frits Bolkestein
Europese waarden, zo nu en dan hoor je de term voorbijkomen in de politieke arena. Welke supranationale waarden dit precies zijn, is niet altijd duidelijk. Vandaag valt oud-fractievoorzitter van de VVD Frits Bolkestein de Europese waardengemeenschap frontaal aan: ‘Er bestaat niet zoiets als een geheel van Europese waarden.’
In Artikel 6 van het Europese Verdrag valt te lezen: “De Unie is gegrondvest op de beginselen van vrijheid, democratie, eerbiediging van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden, en van de rechtsstaat, welke beginselen de lidstaten gemeen hebben.”
Vrijheid, democratie, eerbiediging van de rechten van de mens en de fundamentele vrijheden.
In de Volkskrant van donderdag wijst Bolkestein op een onderzoek van dat plaatshad in 1981, 1990 en 1999. Daaruit kwamen de domeinen gezin, werk, religie, politiek, maatschappij en geluk naar voren als Europese waarden. Maar, zo bepleit Bolkestein, de waarde die de verschillende Europese nationaliteiten hechten aan deze thema’s, verschillen dermate dat je over een geheel niet kunt spreken. ‘Zo vond 90 procent van de Letten dat mannen en vrouwen kinderen nodig hebben voor een vervuld leven. Minder dan 8 procent van de Nederlanders is het daarmee eens. Geloof in God blijkt uiterst belangrijk voor Polen, maar in het geheel niet voor Tsjechen.’
Bolkestein wijst op de commissie Groupe de Réflection, die constateerde dat ‘elke poging ‘Europese waarden’ vast te leggen stuit onvermijdelijk op een baaierd van uiteenlopende nationale, regionale, etnische, sektarische en sociale overtuigingen’. Bolkstein schrijft: ‘Wie geneigd is vrijheid, mensenrechten en democratie aan te zien voor Europese waarden, moet beseffen dat diezelfde waarden ook worden gekoesterd in beide andere takken van de westerse beschaving: Noord- en Latijns-Amerika.’
Uit NRC Handelsblad klonk eerder dit jaar een soortgelijk geluid. ‘Die zogenaamde Europese waarden zijn een sprookje, een farce,’ schreef Jan Kuitenbrouwer in maart. En wat die waarden precies zijn, is hem niet helemaal duidelijk. ‘Laten die Europese waarden zich misschien afleiden uit de geschiedenis? Moeten we de kruistochten, de slavenhandel, de Inquisitie en Auschwitz dan meerekenen?’
Op de tweede dag van de Algemene Verkiezingen (Sybrand Buma benadrukte gisteren de normen, waarden en tradities in Nederland) en tijdens de aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen zullen nog allerlei sociale, nationale en supranationale waarden de revue passeren. Hoe arbitrair ze ook zullen zijn.
