Schrik niet, maar wij Nederlanders stoten gemiddeld drie keer zoveel CO₂ uit dan de gemiddelde wereldburger. Dat blijkt uit onderzoek van Milieu Centraal. We zijn gemiddeld per persoon in ons landje ‘goed’ voor tien ton CO_2-uitstoot per persoon per jaar, het gemiddelde van alle wereldburgers is 3,4 ton CO₂. Als we zo doorgaan zit de opwarming van de aarde volgens Milieu Centraal al op de gevreesde twee graden. En laat dat nou de temperatuurstijging zijn die we volgens het Parijsakkoord moeten vermijden.

De gemiddelde temperatuur van de aarde is vandaag de dag gemiddeld al één graad hoger dan toen de industriële revolutie begon. Dat lijkt misschien weinig, maar experts claimen dat we nog maar 1 graad Celsius verwijderd zijn van een ramp: de veranderingen in het klimaat zijn dan niet meer terug te draaien en het zal vanaf dat moment alleen nog maar bergafwaarts gaan met het klimaat. De belangrijkste afspraak van het klimaatakkoord is om de stijging verder te beperken tot 1,5 graad Celsius.

Duurzame energie

De atmosfeer van de aarde houdt op dit moment te veel warmte van de zon vast, omdat we steeds grotere hoeveelheden broeikasgassen in de atmosfeer brengen door verbranding van fossiele brandstoffen voor energie. Om dit tegen te gaan wordt er vooralsnog vooral gericht op het verminderen van het gebruik van die brandstoffen.

Uiteraard een mooi streven, maar de impact is te klein. We vergaren nog steeds ruim tachtig procent van onze energie door het verbranden van fossiele brandstoffen. Ondanks alle inspanningen voor duurzame energie, is het niet genoeg de opwarming van de aarde tegen te gaan.

De tekst gaat hieronder verder.

Om het probleem op te lossen, kunnen we volgens het Amerikaanse online tijdschrift Quartz twee dingen doen:

1. We moeten manieren vinden om de warmte van de zon te weerspiegelen (beheer van zonnestraling).
2. We moeten manieren vinden om onze broeikasgasemissies (koolstofbeheer) te verminderen.

Het beheer van zonnestraling werd voor het eerst geïntroduceerd in de jaren zeventig. Er zijn een heleboel manieren om dit te doen. De best bestudeerde propositie is het injecteren van fijne zwaveldeeltjes in de stratosfeer, een gebied van de atmosfeer dat begint op ongeveer 15 kilometer boven het aardoppervlak.

In theorie zou het een nevel over de hemel van de wereld creëren en de hoeveelheid zonnewarmte die de atmosfeer binnenkomt verminderen. Het zou relatief goedkoop zijn om te implementeren, naar schatting kost het ongeveer 8 miljard dollar per jaar. Helaas is dit op de korte termijn nog geen oplossing, daarvoor moet meer onderzoek naar de effecten en risico’s gedaan worden.

De tekst gaat hieronder verder. 

Opslag in plaats van uitstoot

Wat overblijft is, als we Quartz mogen geloven, de meest eenvoudige methode. CO₂-afvang en opslag (CCS) is vooralsnog de enige realistische manier is om de uitstoot van broeikasgassen voldoende te verminderen. Op deze manier kunnen we fossiele brandstoffen blijven verbranden, maar wordt de koolstofdioxide afgevangen en opgeslagen in plaats van dat het wordt uitgestoten. Hoewel Quartz het simpel doet voorkomen, zijn de meningen in Nederland verdeeld over deze ‘oplossing’.

Klimaatactivist en hoogleraar Jan Rotmans liet ons weten niets te zien in de opslag van CO₂. Het is volgens Rotmans ontzettend duur. “Een proefproject in de Rotterdamse haven kostte alleen al 400 miljoen euro,” zegt hij. Bovenal zou het volgens hem dom zijn om CO₂ op te slaan. “Onze kinderen zullen later zeggen, wat hebben jullie nu gedaan?!”

Het plan voor CO₂-opslag onder de zeebodem van het kabinet zou veel te duur en ook nog eens onhaalbaar zijn. “Nergens ter wereld kan men op zo’n grote schaal CO₂ opslaan.” Bovendien is Rotmans bang dat het ten koste gaat van het investeren in duurzame energie.

Niet populair

Dat de oplossing niet zo simpel is zoals wordt voorgesteld in Quartz, blijkt ook ons gesprek met klimaatexpert Leo Meyer. Hij noemt het artikel ‘betrekkelijk oppervlakkig’. In tegenstelling tot Rotmans is Meyer niet zo zeer tegen CCS, maar is het lang niet genoeg.

Het gaat niet om de ene of de andere maatregel, het moet allemaal. De opslag van CO₂ onder de zeebodem kan daarbij helpen. Deze methode bevindt zich zeker niet meer in een experimentele fase, maar wordt nog niet op grote schaal toegepast.

Volgens Meyer is CO₂-opslag geen populair verhaal omdat het de aandacht af zou leiden van duurzame energie. Hierbij meent Meyer dat niet vergeten moet worden dat duurzame energie een middel is om de uitstoot van broeikasgassen te beperken en geen doel op zichzelf.

Nederlandse doelstellingen

Over de prognoses voor het behalen van de doelstellingen voor duurzame energie, energiebesparing en verlagen van de uitstoot in Nederland is Meyer niet negatief. “Althans als je kijkt naar deze doelstellingen,” voegt hij er sceptisch aan toe. Dat we misschien redelijk op weg zijn de doelstellingen voor 2020 dan wel 2030 te halen, betekent nog niet dat het genoeg is de verdere opwarming van de aarde te voorkomen.

Per slot van rekening is Nederland niet alleen verantwoordelijk voor de klimaatverandering. Wereldwijd is alle inspanning bij lange na niet genoeg. Zelfs wanneer we nu – en dat is wel erg hypothetisch – alle uitstoot van broeikasgassen zouden stoppen stoppen, zou de aardbol nog een paar tiende graad opwarmen.

Behalve dat ‘de kolencentrales sowieso moeten ophoepelen’ en er geïnvesteerd moet worden in isolatie en dergelijke is het volgens Meyer belangrijk te investeren in de infrastructuur. Het is belangrijk dat CO₂ veilig naar de zeebodem kan worden vervoerd en opgeslagen. Ook moet de infrastructuur van duurzame energie verbeterd worden.

Vier investeringsmogelijkheden

Rotmans klinkt weinig optimistisch over de broeikasreductiedoelstelling. Hiervoor worden er nog te weinig radicale maatregelen genomen in de industrie, verkeer, landbouw en gebouwde omgeving.

Daarbij helpt het aantrekken van de economie volgens Rotmans niet mee. Hij meent dat Nederland het best kan investeren in de volgende vier dingen: “Alle kolencentrales zo snel mogelijk dicht, voor 2020; zo snel mogelijk zo veel mogelijk bestaande woningen energieneutraal maken; vergroening van de industrie; en elektrisch vervoer op allerlei manieren stimuleren. Hierdoor zou de CO₂-uitstoot de komende decennia fors omlaag kunnen gaan.”