Spring naar de content
bron: ANP/Robin van Lonkhuijsen

2018 niet bij voorbaat een geweldig wijnjaar: ‘Eén hagelbui en het is over’

“Ongelooflijk, gewoon prachtig,” zei wijnboer Alfred Visser vorige maand over het weer aan de NOS. De aanhoudende droogte teistert de landbouw, maar de hitte blijkt juist goed voor de Nederlandse wijn: de druiven van de wijnstokken groeien sneller en de druiven krijgen een zoetere smaak. Verwachtingsvol kijken de wijnboeren uit naar een spetterende oogst. Zal de wijnoogst van 2018 daadwerkelijk door het dak gaan?

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Nico Hofstra

Op dit moment is dat ietwat te vroeg gejuicht, stelt wijnexpert Lotte Wolf (32), Director of Wine bij restaurant Bridges in Amsterdam. “De warmte is goed voor de wijnbouw in ons land, mits deze blijft aanhouden. De laatste maanden voor de oogst, augustus en september, zijn allesbepalend voor de kwaliteit van de wijn.” Een omslag in het weer, zoals langdurige regenbuien, kunnen leiden tot rotte druiven, volgens Wolf een veel voorkomend probleem in ons klimaat.

Wolf is sceptisch over voorspellingen van een geweldige oogst, maar ze vindt het meer dan logisch dat de wijnboeren blij zijn met het zonnige weer. De wijnplanten kunnen de hoge temperaturen prima aan. “De planten moeten eigenlijk op het randje van de dood leven, zonder te veel water of te veel voorzingen vanuit de grond. Deze toestand is goed voor de plant, omdat hij zich zal richten op zijn primaire behoeften: voortplanting en het welzijn van zijn druiven.”

Sinds 2003 is het aantal hectares aan wijnbouwgrond gestaag gegroeid in Nederland. Binnen acht jaar steeg het aantal hectares van 36 tot 165 hectare in 2011. Op dit moment kent ons land volgens de laatste cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek uit 2016 139 hectare wijnbouwgrond. Deze hectares worden verdeeld onder ongeveer 134 commerciële wijngaarden, vooral gevestigd in Limburg, Gelderland en Noord-Brabant. Daarnaast zijn er nog ontelbare hobby-wijnboeren in Nederland met kleinere stukken wijnbouwgrond.

Wijn
Beeld:

Eildert Delger (75) is zo’n hobby-wijnboer. “Ik heb hier ruim dertien druivensoorten staan,” zegt hij, terwijl hij langs zijn eigen wijnstokken loopt en ze aanwijst. “Dit is een regent, een druif speciaal voor het Nederlandse klimaat, met een bordeauxsmaak. Daar heb ik ongeveer twintig stokken van.”

De rij ernaast draagt de druivensoort leon millot, ook twintig stokken. De muscat blue, die verderop staat, begint langzaam te verkleuren. Volgens Delger gebeurt dat dit jaar veel eerder dan andere jaren. “Normaal gesproken verwijder je rond deze tijd de bladeren rond de trossen, zodat ze meer zon kunnen vangen. Dat durf ik nu niet, omdat ik bang ben dat ze anders verdrogen.”

Wijngaard De Hessenpas in het Gelderse Hattem is ruim 500 m2 groot en heeft de vorm van een driehoek. Er staan ruim honderd wijnstokken en aan de zijkant ligt een moestuin en staan er een aantal bijenkasten, de andere hobby van Delger. Het geheel is omheind met laag gaas tegen de wilde zwijnen die zich in het maisveld schuilhouden. “Gisteravond zaten mijn vrouw en ik achter het huis toen we geraas op het maisveld hoorden. De wilde zwijnen stonden voor het hek, want ze ruiken het water dat ik elke avond aan de druiven geef.”

Delger begon zijn wijngaard in 2001. Net met pensioen als grondwerver van de gemeente, besloot hij een cursus wijngaardenieren te volgen bij de bekende wijnbouwgoeroe Fred Lorsheijd, druivendeskundige en schrijver van Het Nieuwe Handboek Druiven. Delger heeft de jaren daarna zijn kennis weten uit te breiden, onder meer door het bezoeken van collega-wijnboeren in Duitsland, Zwitserland en Frankrijk.

Beeld:

Risicovol

Volgens Delger is wijnbouw in Nederland over het algemeen een risicovolle branche. Naast de allesbepalende maanden voor de oogst, is het voorjaar een belangrijke periode voor de vruchtzetting van de planten. “In mei kan je nog nachtvorst krijgen, dat heb ik zelfs begin juli wel eens meegemaakt en daardoor had ik praktisch geen oogst.” Dit jaar zijn de verwachtingen beter, omdat de wijnstokken er op dit moment prachtig bijstaan.

“Als het zo doorgaat krijgen we een formidabele oogst,” zegt Delger over de aanhoudende warme zomer, al gaat hij wel elke dag langs zijn wijnstokken met emmers water om de druiven vochtig te houden. “Maar echt iets zinnigs kan ik er nog niet over zeggen. Als we een hagelbui krijgen is het over.”

Ook Wolf wijst op het gevaar van hagel. “Dan blijft er inderdaad niets van je druiven over. Dan heb je een perfecte wijnzomer gehad, maar dan zit je alsnog zonder wijn. Mooi weer en een beetje regen is perfect voor de wijnbouw. Bij te veel regen is het afwachten of de druiven dat overleven, mits ze niet al rijp genoeg zijn om vroegtijdig te worden geoogst.”

Zo zal een wijnboer in Lörzweiler, in de Duitse deelstaat Rijnland-Palts deze week (maandag, red.) al beginnen met oogsten. “Dat is het mooiste van wijnbouw,” zegt Wolf. “Het ligt allemaal in handen van moeder natuur.”

Wijn
Beeld:

Opwarming

Groei van het aantal Nederlandse wijngaarden en een groter aanbod Nederlandse wijnen in onze slijterrijen, is dat een mogelijk scenario wanneer ons klimaat de komende jaren warmer wordt? Een warmer klimaat is in zekere zin positief voor wijnbouw in bijvoorbeeld Nederland, Engeland en Scandinavië, stelt Wolf. “Immers, hoe warmer het weer, hoe beter de druiven. En denk ook aan de komst van druivensoorten die we eerder nooit hebben kunnen verbouwen. Tegelijkertijd ligt er ook gevaar op de loer, bijvoorbeeld wanneer we door global warming opeens te maken krijgen met orkanen of gigantische hagelbuien. Kleine kans dat je druiven dat overleven.”

Wel voorspelt Wolf een groei van het aantal Nederlandse wijngaarden, simpelweg omdat de weersomstandigheden beter zijn dan tien jaar geleden. “Toen was het nog een stuk kouder en leverde dat meer zuurdere wijnen op. Als ik het geld had zou ik nu eerder een wijngaard in Nederland aanplanten dan vroeger.” Ook ligt er volgens Wolf een kans voor de hobby-wijnboeren in Nederland. “Wijnbouw is echt een leuke hobby. Ik denk dat we daar in de toekomst meer prachtige wijnen gaan vandaan zien komen.”

Delger is met name enthousiast over de mogelijke komst van buitenlandse druivensoorten, zoals die in Frankrijk, maar uitbreiden hoeft hij niet. Hij maakt van zijn oogst, halverwege oktober, ruim honderd flessen wijn; een fles per wijnstok. Als hobby-wijnboer mag hij zijn wijn niet verkopen, dus drinkt hij het zelf, geeft het weg aan vrienden en kennissen of bewaart de flessen in zijn ruime wijnkelder. “Er zijn wel eens mensen die opperen dat ik het maisveld van twee hectare vol moet planten met wijnstokken,” zegt Delger. “Maar ik heb ook andere liefhebberijen, zoals bijen houden, in de tuin werken en wandelen met mijn vrouw. Wijnbouw is een prachtige hobby, maar die honderd flessen zijn genoeg voor mij.”

Onderwerpen