Spring naar de content
bron: FIlmdepot - Catacombe

Voetbalfilm Catacombe zet matchfixing weer op de agenda

Matchfixing was ooit een hot topic. De KNVB zette er vijf jaar geleden zelfs een hele campagne voor op touw. Maar tegenwoordig is het een non-issue en zijn we vooral blij als er hier in elk geval weer behoorlijk voetbal wordt gespeeld. Filmmaker Victor D. Ponten zet met zijn nieuwe film Catacombe het onderwerp weer stevig op de agenda. En maakt bovendien ook nog eens een uitstekende film.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Nico van den Berg

Dat sport – en vooral voetbal – om heel veel geld draait, behoeft geen toelichting. Net als dat het, afgezien van enkele topspelers die miljoenen binnenharken, voor de meerderheid van de spelers vaak sappelen is. De verleiding om de uitslag van een wedstrijd voor heel veel geld te manipuleren om zo mensen te laten winnen bij het gokken, kan dan ook groot zijn. Er hoeft maar één speler gevoelig voor het grote geld te zijn, of het corrumpeert de hele sportwereld. Al schrapte de wereldvoetbalbond FIFA vorige maand nog het woord ‘corruptie’ uit het ethisch reglement.

De laatste grote ophef over matchfixing in Nederland stamt alweer uit 2015 toen deze praktijken bij de eredivisieclub Willem II aan het licht kwamen. Waarna meteen het eigen straatje werd schoongeveegd door de schuld ervan neer te leggen bij de Aziaten. Alsof sjoemelen met uitslagen of het bezwijken voor het grote geld niet ook Europese fenomenen zijn. Afgelopen juni pakte de Belgische politie bijvoorbeeld nog een paar Nederlandse tennissers op die verdacht werden van matchfixing. Maar de ophefstorm waaide weer snel over. Sport is onderdeel van een gezamenlijke identiteit. Misschien is dat de reden dat de verontwaardiging hierover redelijk beperkt blijft, in tegenstelling tot verontwaardiging over de bonuscultuur binnen de bankensector.

Het ultieme drama: de sportheld die van zijn voetstuk valt

Sport heeft als geen ander fenomeen in de samenleving het heroïsche aan zich kleven. Onoverwinnelijk zijn, gecombineerd met een gevoel van trots voor een land of een stad. Misschien is daarom het ultieme drama wel als een sporter door een extreme gebeurtenis van zijn voetstuk valt. Dat kan een dopingdrama zijn zoals bij de wereldkampioen wielrennen Lance Armstrong, of een matchfixingschandaal zoals in 2012, bij een Kroatische voetbalclub waar een onbekende speler zich liet omkopen om zijn schulden te kunnen betalen. Dat laatste inspireerde filmmaker Victor D. Ponten tot het maken van de film Catacombe. Nadrukkelijk geen verhaal over een gevierde speler of club, maar een tragisch noodlotsdrama van een nobody die verstrikt raakt tussen de belangen van het grote voetbalgeld. Om zijn gokschulden te kunnen betalen, bezwijkt hij voor het matchfixing aanbod van een Chinese gokgroep. Toch weer de Aziaten, net als in de tijd van het Willem II-schandaal.

Ponten maakte eerder de moderne klassieker Rabat, over een paar Marokkaans-Nederlandse jongens die in een oude taxi van Nederland naar het land van hun ouders rijden. Het leverde een met weinig middelen gemaakte meeslepende, spannende en oprechte film op. In Catacombe laat Ponten wederom zien dat zijn grote kracht zit in het scheppen van een sterke sfeer en het verzamelen van een geweldige groep acteurs om zich heen. Hij is nadrukkelijk niet geïnteresseerd in het grote verhaal of het direct aankaarten van een politiek of sociaal probleem. Zo begint Catacombe met het statement dat voetbal vaak om sterren en het grote geld draait, maar dat het in deze film juist om de achterkant van deze wereld gaat, om de loser en de underdog. Ook in Pontens Rabat stonden een paar gewone jochies centraal die vooral bezig waren om een droom te bereiken. En ook zij gingen, net als de gokverslaafde voetballer in Catacombe, vlak voor het bereiken ervan kopje onder. Het is een centraal thema in het werk van Ponten geworden: het eeuwige en vaak tevergeefse gevecht van de gewone man om verder te komen in het leven. Hierbij wordt Ponten absoluut geholpen door het uitstekende acteerwerk van rapper Willem de Bruin, bekend van rapduo The Opposites, die hiermee zijn speelfilmdebuut maakt. Dat Slagter zijn ondergang tegemoet gaat, wordt meteen duidelijk. Maar de kracht van de film zit hem in de spanning: hoe gaat hij ten onder?

In Catacombe gaat het juist om de achterkant van deze wereld, om de loser en de underdog

Met Catacombe laat Victor D. Ponten zien dat zijn rake speelfilmdebuut Rabat geen toevalstreffer was. Hij verweeft een zeer persoonlijk verhaal met de zelfkant van de samenleving – of het nu matchfixing is door een aan lager wal geraakte voetballer of een groep zoekende Marokkaans-Nederlandse jongeren tijdens een roadtrip. Het is het sterke engagement van een nieuwe generatie Nederlandse filmmakers, zonder de dominee uit te willen hangen. Maar mag het woord ‘corruptie’ wel weer terug in het wereldvoetbalhandboek?