Spring naar de content
bron: VPRO - YouTube

‘Je voelt je aangevallen!’ De maakbare man van Sunny Bergman

Twee piepjonge rekels (mannetjesvossen) die achter elkaar aan rennen en over elkaar heen buitelen in de sneeuw – so cute. Hun zusje dat, genietend van het winterzonnetje, wat slaperig voor zich uit staart. En moeder de vos die haar kroost op enige afstand scherp in de gaten houdt. Zomaar een tafereel uit Wild, de prachtige documentaire van Luc Enting – voice over: André van Duin – over het dierenleven op de Veluwe, momenteel te zien op NPO 1. Ik heb ervan genoten en ik hoop die kleine andere miljoen kijkers met mij.

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Jan Smit

Daags na de uitzending van de eerste aflevering van deze documentaire prijkte in de Volkskrant een dubbelinterview met de documentairemaker Sunny Bergman en cabaretier Theo Maassen. Aanleiding: beiden hebben zich verdiept in het thema mannelijkheid – Bergman middels een documentaire waarin zij op zoek gaat naar de ‘ideeën over mannelijk’, Maassen in zijn nieuwe voorstelling (Situatie gewijzigd) waarin hij een lans breekt voor ‘de witte, heteroseksuele man van middelbare leeftijd’ die ‘zijn bek moet houden.’

Van wie, daarover laat Bergman in het tweegesprek geen misverstand bestaan: van Sunny Bergman.

Gevoel

Het gesprek begint geanimeerd. Bergman vindt dat ‘de man’ moet veranderen, moet emanciperen, meer naar zijn gevoel moet luisteren, Maassen dat het – geparafraseerd – na drie feministische golven welletjes is geweest.

Maar na het bekijken van Maassens nieuwe voorstelling slaat Bergman om als een blad aan de boom. “Een boreale voorstelling voor een boreaal publiek,” zo karakteriseert ze de conference.” Ze werd er ‘echt een beetje verdrietig van’.

Sunny Bergman: de voormalige soapie die halverwege haar twintigste bedacht dat het veel leuker was zelf volop te shinen dan een bijrolletje te spelen in GTST

Sunny Bergman ten voeten uit: de voormalige soapie die halverwege haar twintigste bedacht dat het veel leuker was zelf volop te shinen dan een bijrolletje te moeten spelen in GTST en zich stortte op het maken van egodocu’s. Of het nu gaat om de hang naar authenticiteit (Echter dan echt), de dwang om te moeten voldoen aan het schoonheidsideaal (Beperkt houdbaar) of de schaamte van vrouwen om te koop te lopen met hun libido (Sletvrees): Bergman exploiteert haar eigen leven zonder enige reserve – voor Beperkt houdbaar liet ze een cosmetisch chirurg – en dus heel Nederland –  naar haar eigen vagina (“Mijn eigen doos”) kijken.

Moreel superieur

Toegegeven, op zich vaak interessante – want controversiële – thema’s. Maar haar vooringenomen – lees: politiek en sociaal correcte – aanpak, gelardeerd met een overdosis morele superioriteit, is de mijne niet. Sterker: ik ben er allergisch voor. De docu’s bieden de kijker nauwelijks nieuwe inzichten. Integendeel, ze werken slechts polarisatie in de hand.

Zo ook bij Man Made, Bergmans queeste naar de maatschappelijk ideeën over mannelijkheid, gisteravond te bewonderen op NPO 2. Al vanaf de eerste shots – manlief David – baard, paardenstaart (Bergman: “Schatje!”) – is bezig met de was en de afwas – is duidelijk waar de documentairemaker heen wil: biologische kenmerken daargelaten zijn man en vrouw gelijk. Dat ze zich anders gedragen is aangeleerd. Ergo: de man moet gedeprogrammeerd.

We zien huilende mannen in een praatgroep, Zweedse kleuters die elkaars insmeren met bodymelk en elkaars nagels lakken, Sunny’s zoon, haar vader, haar broer, haar buurman, ja zelfs de zoon van haar buurman die Sunny op sleeptouw neemt tijdens een avondje stappen. Allemaal moeten ze ‘demasculiniseren’ – of ze nu willen of niet.

Haar man, haar zoon, ja zelfs haar buurman: allemaal moeten ze ‘demasculiniseren’. Wie tegenstribbelt krijgt de wind van voren: “Je voelt je aangevallen!”

Wie tegenstribbelt, zoals de buurman, diens zoon en de honderden studenten die aanwezig waren bij de recente Room for Discussion-sessie met de Jordan Peterson, de Canadese hoogleraar en sympathisant van de mannenrechtenbeweging die zich door Bergman niet de les wilde laten lezen – haar interviewverzoek werd afgewezen -, krijgt van haar de wind van voren. Tegen Maassen: “Je voelt je aangevallen!”

Nurture

Mannelijkheid is nurture: Bergman weet het zeker. Als bewijs krijgt de kijker een tweetal ‘pseudowetenschappelijke onderzoeken’ voorgeschoteld. Allereerst worden er röntgenfoto’s genomen van de hersens van Sunny en David. Die blijken gelijk. Ook wordt het testosterongehalte gemeten van zes verschillende groepen mannen (advocaten, verplegers, rugbyspelers, agenten, queer artists, balletdansers). De uitkomst is opmerkelijk: de balletdansers eindigen bovenaan, de rugbyers als laatsten. Als de kijker nu nog niet is overtuigd…

Dat onderzoek op het terrein van gedrags- en ontwikkelingspsychologie, de wetenschap die ten grondslag ligt aan het nature-nurture debat de laatste decennia juist steeds meer gewicht geeft aan de rol van erfelijke aanleg – meer dan de jaren ’60 en ’70 het geval was, toen een optimistisch geloof in de maakbaarheid van de mens overheerste – laat de documentairemaker wijselijk buiten beschouwing.

Dat onderzoek juist steeds meer gewicht geeft aan de rol van erfelijke aanleg laat de documentairemaker wijselijk buiten beschouwing. Alles ter meerdere eer en glorie van Sunny Bergman

Alles ter meerdere eer en glorie van Sunny Bergman!

(Kijktip voor Sunny: donderdag 11 april 20.35 NPO 1 Wild, deel II. Voor deel I: zie NPO Start )

Lees ook de column van Meredith Greer: God, geef me het zelfvertrouwen van een middelmatige witte man