Jurgen Ekkelenkamp: pas 19 jaar en nu al een gemeen klootzakje
Ooit ben ik als schaakmedewerker aangetrokken door Ben de Graaf, de chef-sport van de Volkskrant. Ben moest daarvoor eerst mijn voorganger ontslaan. Dat was Berry Withuis, de vader van historica Jolanda Withuis, een gestaalde communist en Waarheid-redacteur, die zich in de schaakwereld een positie had verworven dankzij zijn contacten met het stalinistische Sovjetgespuis in het Kremlin. Wilde jouw schaakclub een simultaan met Botwinnik, dan moest je Berry bellen. En dan kwam Botwinnik (soms) uit Moskou overgevlogen, uiteraard tegen een prima vergoeding, want het Arbeidersparadijs kon in zijn alles vernietigende strijd tegen het kapitalisme een zak met buitenlandse valuta – “het liefst in dollars” – maar al te goed gebruiken.
Toen Withuis er te mijnen faveure door Ben werd uitgeknikkerd, liet hij er niet bij zitten. Withuis holde direct naar prof. dr. Max Euwe, die zoals u allen weet, wereldkampioenschap schaken was geweest. In Nederland was Euwe niemand minder dan God en God schreef vervolgens een brief aan hoofdredacteur Jan van der Pluijm, waarin hij met klem erop aandrong Withuis in ere te herstellen. En zie, een paar dagen later werd ik bij Van der Pluijm ontboden. Binnen drie minuten was ik ontslagen en stond ik verbouwereerd op straat.
Hallo?!
Mocht Withuis in zijn knuistje hebben gelachen, hij kwam bedrogen uit. Ben de Graaf, een onkreukbare reactionair, moest niets van die Waarheid-communist hebben en deed er alles aan om hem er alsnog uit te werken. Binnen drie maanden had hij dat voor elkaar en werd ik weer aangenomen.
Ben was een chagrijnige man, ongetwijfeld waar, maar ik mocht hem graag. Hij had in zijn zure-zult-houding des levens iets onverzettelijks. Bij zijn afscheid in 1996 schreef Kees Fens een prachtig portret over hem. Daarin vertelt Fens onder meer het volgende: “Zo’n vijftien jaar geleden bracht een taxi mij naar het gebouw van de Volkskrant. De chauffeur vroeg mij of ik daar werkte. ‘Zo’n beetje’, zei ik. Toen vroeg hij of ik bijgevolg Ben de Graaf kende. Ik antwoordde bevestigend. ‘Wilt u hem dan namens mij zeggen dat hij een asbak is.’ Het was geen sterke metafoor, maar hij werd – en dat is tekenend – met bewonderende verachting uitgesproken. De Graaf moet er plezier aan hebben beleefd, want hij koestert het tegenlicht waarin hij staat”.
Inderdaad, zodra De Graaf tegenstand ondervond, bloeide hij op. Hij deed het er om. Tijdens het WK-voetbal in 1974 werd hij door drie spelers van het Nederlands elftal in het zwembad gegooid van het Waldhotel te Hiltrup, beter bekend als “de te waterlating van Ben Azijn.” Daar zijn helaas geen beelden van. De Graaf kreeg zijn afstraffing, omdat hij te kritisch was over het harde spel van het team-Cruijff. Heel Nederland stond dom te juichen bij het natte pak van Ben.
De Graaf had natuurlijk groot gelijk, alleen durfde niemand dat toen te zeggen. Sportjournalisten meenden nog dat zij werden geacht vierkant achter onze jongens te staan. Ook jaren later, in 2016 om precies te zijn, wist De Graaf nog steeds niet van wijken, toen hij in een radioprogramma zat dat Jack van Gelder moest uitzwaaien. Ondanks de entourage van een feestelijk afscheid liet Ben zich het juiste oordeel niet ontnemen. Hij noemde de verslaggeving van Van Gelder “gebral en psychiatrisch”. En weer had hij natuurlijk groot gelijk. Van Gelder liep overigens weg na de eerste schimpscheut.
Ben de Graaf is altijd een fervent tegenstander geweest van hard en gemeen spel. In dat opzicht was hij een van de weinige sportjournalisten die een standaard heeft weten hoog te houden. Ik moest dus aan hem denken tijdens Ajax-Juventus, toen invaller en debutant Jurgen Ekkelenkamp bij een tegenaanval Cristiano Ronaldo onderuit wist te halen. Er was geen bal in de buurt. Het ging er alleen maar om Ronaldo te laten struikelen, voordat die het doelgebied van Ajax zou bereiken.
“Een professionele overtreding!”, zongen de journalisten lyrisch in koor.
In geen enkele krant noch in enig televisieprogramma was een spoor van kritiek te vinden op de actie van de 19-jarige Ajacied. Dat trainer Ten Hag zijn speler prees, mag min of meer logisch zijn, maar dat ook journalisten zijn meegaan in de loftuitingen is tamelijk beschamend.
Ben de Graaf zou dat nooit hebben goedgekeurd. En weer zou hij groot gelijk hebben gehad.
Ekkelenkamp kreeg geel, waar tenminste vijf keer rood op zijn plaats was geweest. Plus nooit meer invallen in het eerste. Je hoort wel eens dat topvoetballers een rolmodel moeten zijn voor de jeugd. Nu weten wij wat zo’n rolmodel betekent: 19 jaar en nu al een gemeen klootzakje.
Na afloop gaven Ronaldo en Jurgen elkaar nog een hand. Ronaldo nam zijn jonge tegenstander niets kwalijk. Hij wist: dit is een typisch Italiaanse overtreding, wijzelf doen dit ook allemaal. Dus niet klagen, Jurgen, als jou straks in Turijn hetzelfde overkomt. Daar pakken wij jullie wel terug!
