‘De mens is onbekwaam tot enig goed en geneigd tot alle kwaad’. Het is niet zo dat het er vroeger thuis nu is ingeramd – ik kom uit een synodaal – lees: rekkelijk – protestants-christelijk nest, maar Calvijns beroemdste uitspraak staat nog steeds op mijn harde schijf.

Kierend

Dat ik werd overvallen door een tsunami aan cynisme toen Rutger Bregman de vorige week zijn nieuwe boek lanceerde, zal u dan ook niet verbazen. ‘De meeste mensen deugen’ luidt de titel. En waar hij ook mocht komen opdraven: de reacties waren unisono positief – met Matthijs van Nieuwkerk in DWDD (“Een wonderlijk mooi boek!”) kierend in poleposition.

Ik had en heb het boek nog niet gelezen. Iets weerhoudt me. Zijn publieke optredens bijvoorbeeld. Dat op het World Economic Forum begin dit jaar, waarmee hij zichzelf wereldwijd op de kaart zette door een volle zaal met onder anderen honderden CEO’s te wijzen op hun plicht om eerlijk belasting te gaan betalen (“Taxes, taxes, taxes!”) vond ik nog wel grappig. Het heimelijk opgenomen interview met Tucker Carlson, waarin hij de Fox News-anchorman aanviel omdat die zich als een soort marionet zou laten inhuren door miljardairs als Rupert Murdoch, de eigenaar van Fox, (“You’re a millionaire funded by billionaires”.): daar had ik moeite mee. Die aantijging was vilein en nergens op gebaseerd.

“You’re a millionaire funded by billionaires”: Bregmans aanval op Fox News-anchorman Tucker Carlson, was vilein en nergens op gebaseerd.

Maar de vele interviews en recensies geven wel een eerste indruk. Mij viel vooral op dat Bregman lijdt aan tunnelvisie. Hij zet alles naar zijn hand. Wrede dictators, grote filosofen – Hobbes, Schoppenhauer – die pretenderen dat de mens slecht is, wereldberoemde wetenschappelijke experimenten – The Stanford Prison Experiment – die dit staven (“Een hoax!”): het zijn volgens Bregman stuk voor stuk uitzonderingen die de regel bevestigen of het is fake.

Naïef

Een pleidooi tegen cynisme, zo omschrijft Bregman zijn vertoog. Cynici gaan er vanuit dat de mens slecht is; mensen met een positief mensbeeld zijn volgens hen naïef. Dat klopt niet, heeft Bregman ontdekt. Juist de cynici zijn naïef. En lui. Dat laatste is, weet hij, de reden waarom zij persisteren dat de mens slecht is.

Ik heb de interviews nog een paar dagen lopen herkauwen – lui zijn, dat wil niemand, laat staan naïef.

En ik ben om. De gutmensch bestaat.

Kijk maar naar het Koninklijk Huis: dat deugt. Nee, nu niet direct jeremiëren over die naar schatting kleine 10 miljoen euro extra die Juul, Bea, Alex en Maxima de afgelopen dertig jaar extra hebben getoucheerd voor het vervangen van achterovergedrukt tafelzilver en versleten berenvellen, terwijl die al door de Staat werden betaald. Ook dat is een hoax. En mocht er al iets kloppen van deze NRC-‘primeur’, een ding is zeker: het Koningshuis is onschuldig, weet Rutte: “Ze zitten heus niet expres iets verkeerd te doen.”

Het Koninklijk Huis deugt, weet Mark Rutte: “Ze zitten heus niet expres iets verkeerd te doen.”

Ook John Stegeman deugt. John Stegeman? Ja, de trainer van PEC Zwolle, de man die vrijdag met drie keer de toegestane hoeveelheid alcohol in zijn bloed achter het stuur kroop en tegen een boom aanreed. Een van de ‘grootste fouten’ in zijn leven, vertelde hij maandag in tranen.

Sinéad O’Connor

Maar wat de doorslag gaf waren toch wel de excuses van Shuhada Sadaqat. Voor wie het heeft gemist: Shuhada Sadaqat is Sinéad O’Connor, de Ierse zangeres die sinds vorig jaar als moslima door het leven gaat. Die O’Connor met haar moeilijke jeugd, serene uiterlijk en prachtige heldere stem: als twintiger was ik groot fan van haar. Als er iemand was die deugde, was zij het wel. Maar na haar bekering vorig jaar was ze even van het padje. Blanke mensen (niet moslims) waren walgelijk, ze wilde nooit meer tijd met ze doorbrengen, twitterde Sadaqat/O’Connor. Een opmerking waarvoor ze zondag haar excuses aanbood.

As regards to remarks I made while angry and unwell, about white people… they were not true at the time and they are not true now. I was triggered as a result of islamophobia dumped on me. I apologize for hurt caused. That was one of many crazy tweets lord knows

— Sinead O'Connor (AKA Shuhada Sadaqat) (@MagdaDavitt77) September 8, 2019

Ik zat er helemaal naast: Rutger Bregman heeft gelijk. De meeste mensen deugen.