U stoort zich aan het feit dat ‘de media’ een louter negatief beeld van Donald Trump schetsen. Waarom wilde u voor hem opkomen? 

“In Nederland wordt Trump de godganse dag vanuit één invalshoek benaderd. En meestal is die invalshoek negatief, dat klopt. En jouw vraag is?” 

Waarom u hem wilt verdedigen? 

“Je wilt ook eens met een andere blik naar iemand kijken. Zeker naar iemand die vierentwintig uur per dag in het nieuws is. Politiek is traditioneel een soort schaakspel, waarbij de ratio de boventoon voert. Het bijzondere aan Donald Trump is dat hij nauwelijks rationeel is. Hij is dus geen schaker, eerder een bokser. En toch is de Nederlandse journalistiek na vier jaar niet verder dan: ‘De zetten die hij doet zijn slecht.’ Ja, dat is te verwachten. Een bokser kan niet schaken, dat wist ik al na twee maanden.” 

Wat maakt hem zo’n dankbaar figuur om over te schrijven? 

“Het gaat mij niet zozeer om de figuur Trump, want het boek speelt zich af in Nederland. Ik heb wel eens ironisch gezegd: ‘Trump heeft meer voor de sociale cohesie in Nederland gedaan dan welke politieke partij ook.’ In Nederland is er een uiterst kleffe consensus ontstaan dat Trump niet deugt. Aan de basis van mijn boek ligt de vraag hoe het mogelijk is dat wij collectief zo eenduidig over iemand denken, elkaar op verjaardagsfeestjes zelfgenoegzaam op de schouder slaan, terwijl die man door heel veel mensen wordt geadoreerd. Zijn die fans van hem dan allemaal dom? Zo’n conclusie lijkt me veel te arrogant en eenzijdig. Daarom ben ik het zelf gaan onderzoeken en ben ik met een andere blik naar Trump gaan kijken: is er nou echt niets positiefs aan die man te ontdekken? Nou, ik vind dus van wel.”

Wat heeft u ontdekt? 

“De toon van je vraagstelling klinkt een beetje cynisch. Wat we snel vergeten is dat een heel groot deel van de Amerikanen aan het einde van de Obama-regering schoon genoeg had van de loopgravenoorlogen in Washington. Toen kwam daar opeens Donald Trump die zei: ‘Ik ga de hele boel schoonvegen.’ Het is voor stervelingen heel hoopgevend dat één iemand in staat is om een hele bureaucratie te verslaan, die dagelijks voor mensen bepaalt wat wel en niet goed is. Dat gegeven is permanent hoopvol, ongeacht zijn daden als president.” 

Op welke manier vindt u dat hoopvol? Ik zou daar juist behoorlijk angstig van worden. 

“Het is toch heel hoopvol dat we niet allemaal sofinummers zijn? Dat we niet het eindproduct zijn van een bureaucratie van algoritmes? Trump is de verpersoonlijking van die hoop. Kijk naar de wereldliteratuur. Daarin stikt het van de boeken waarin de hoofdpersoon, een held, het in zijn of haar eentje opneemt tegen een systeem of tegen een grotere macht. Hoe naïef misschien ook, mensen willen graag geloven dat ze het verschil kunnen maken. Trump geeft hen die hoop.” 

“Ik heb het idee dat het voor jou allemaal een beetje abracadabra is, maar let wel: Trump mag dan niet kunnen schaken, dat betekent niet automatisch dat al zijn zetten puur slecht zijn. Sowieso verdient hij credits voor het feit dat hij de globalisering heeft afgeremd. Ik zeg niet dat dat allemaal overwogen is, want hij doet dat natuurlijk vooral uit eigenbelang, maar hij heeft wel in gang gezet dat mensen weer vraagtekens zetten bij handelsakkoorden die grote bedrijven te veel macht geven. Trump wil als overheid bijvoorbeeld invloed uitoefenen op de deal van TikTok. Een aantal van mijn linkse vrienden vindt dat heel goed. Het beeld is dus veel genuanceerder dan wij in Nederland gepresenteerd krijgen.” 

Trump heeft meer voor de sociale cohesie in Nederland gedaan dan welke politieke partij ook

Is er een Nederlandse evenknie van Trump? Mocht Baudet de verkiezingen winnen, komt er dan een boek Houden van Baudet? 

“Welnee! Thierry Baudet heeft absoluut niet de energie en de ausdauer van Trump. Dat is ook weer een aspect dat in Nederland totaal niet wordt gezien: die man is echt vierentwintig uur per dag president en hij doet dat met hart en ziel. Ook voor die passie is hier geen oog. Ik denk dat deze tijd niet enkel vraagt om technocraten die omzichtig kunnen schaken, mensen willen ook geïnspireerd worden door een leider. Onlangs gaf Faiza Oulahsen, nota bene van Greenpeace, in Buitenhof zelfs toe dat Trump het toonbeeld is van een moderne leider. Ze zei: ‘Na vijftien seconden weet je wat je aan hem hebt, terwijl je dat bij Rutte na tien jaar nog niet weet.’ Dat vond ik geweldig, dat zo’n jonge, onverdacht progressieve activiste het wél ziet.”

Durft u in Nederland alles op te schrijven wat u denkt?

“Dat vind ik lastig. Voor je het weet zit je in een complexe discussie over onze rechtsstaat en over de onafhankelijkheid van rechters. We weten allemaal dat dat voer voor discussie is. Ik vind het goed dat een groep mensen zegt dat het proces-Wilders eerlijk is verlopen en het afgelopen moet zijn met de kritiek. Daarnaast is er een substantiële groep die zegt dat de zaak politiek ingestoken is. Fidan Ekiz is hevig op die laatste mening aangevallen. Ik zeg: laat dat maar voer voor discussie zijn! Daar hebben we nou precies die rechtsstaat voor.”

Hoe is het om een oude, boze, witte man te zijn in deze tijd? 

“Goede vraag. Als je naar de NPO kijkt en je neemt Eelco Bosch van Rosenthal als maatstaf, dan krijg je het idee: ‘Ik moet gek zijn als ik Trump niet alleen maar slecht vind. Ik mankeer iets.’ Als er al boosheid is, want ik hoop niet dat ik boos klink, dan is het wel daarover. Waarom wordt het in Nederland raar gevonden om ook de positieve punten van Trump te zien? Waarom is het raar om te denken dat de neocortex maar 5% van onze hersenen uitmaakt? Voor 95% hebben we nog een dierlijk reptielenbrein en ja, als jij niet begrijpt dat Trump appelleert aan dat reptielenbrein, dan denk ik: ben ik nou dom of ben jij, Eelco Bosch van Rosenthal, een beetje dom? Je hebt dus gelijk. Hier zit frustratie.”

“De roman is geschreven vanuit het besef dat de wereld waarin we ons nu bevinden gaat verdwijnen. Ambtenaren en managers gaan, in combinatie met technologie, mijns inziens de toekomst bepalen. Daardoor zal de ruimte voor ‘gekkies’ als Trump verder beperkt worden. Ik zie dat als een verlies. De hoofdpersoon in het boek symboliseert die verdwijnende wereld. Ik vind het leuk om hem nog een keer voluit stout te laten zijn. Dat herkent hij natuurlijk ook in Trump. Misschien is deze roman onbedoeld een generatieportret geworden. Mijn vrienden herkennen zich maximaal in de hoofdpersoon. Wij hebben geconsumeerd, wij hebben nog allerlei vrijheden genoten, maar helaas: de party is over. Een herverkiezing van Trump is slechts een beetje uitstel van executie. Daar heb ik geen illusies over.” 

Welke party is er dan over? 

“Er is tegenwoordig een enorme druk om inclusief te zijn. Als je het verkeerde zegt, dan word je onmiddellijk op je vingers getikt. Je ligt continu onder een vergrootglas. De ruimte om afwijkend of individueel gedrag te vertonen neemt af. Misschien denk jij: ‘Maar Hans, wat zit je nou te zeuren? Je kunt toch nog gewoon heel gek doen?’ En toch, gevoelsmatig wordt die ruimte minder. Dat is zeker een gevoel dat bij mijn generatie leeft.” 

Uw boekpresentatie had een interessante vorm: gasten betaalden van tevoren en kregen daarvoor het boek, drankjes en hapjes. Waarom is voor die vorm gekozen? 

“Ik ben zelf uitgever en ik ken de stress rond een presentatie. Tijdens de presentatie van de laatste roman van Houellebecq, Serotonine, zag ik een gerenommeerd uitgevershuis als de Arbeiderspers klooien met briefgeld omdat de pinautomaat even niet werkte. Wat een armoe. Dat wilde ik beter regelen.” 

Als je naar de NPO kijkt en je neemt Eelco Bosch van Rosenthal als maatstaf, dan krijg je het idee: ‘Ik moet gek zijn als ik Trump niet alleen maar slecht vind. Ik mankeer iets’

U heeft een uitgeverij. Waarom heeft u het boek niet zelf uitgegeven? 

“Ik houd niet van de schijn dat ik mijn eigen werk uitgeef. Daarnaast vind ik het niet prettig om mijn eigen promotie te verzorgen. Het is fijn dat iemand anders dat voor me doet.” 

Is het uw doel dat Trump-tegenstanders het boek lezen? 

“Ik ben zielsgelukkig dat ik daar al in geslaagd ben. Ik weet al dat een aantal anti-Trumpers zich erg vermaakt heeft met het boek.” 

Wat is de mooiste zin van het boek? 

“Je mag dan geestelijk al langzaam proberen te wennen aan het idee dat jouw vrouwbeeld zich lange tijd heeft gekenmerkt door een intolerante fixatie op bepaalde lichaamsdelen en een onrechtvaardig eisenpakket inzake de vorm van die lichaamsdelen, je hebt nog niet het transcendente punt bereikt waarop je alle vormen van het vrouwelijk lichaam in eenzelfde stortbak gooit, zodat het na enkele verwerkingsstations onder de idealistische naam ‘Iedereen is prachtig’ als een ethisch volkomen zuivere bouwstof van de band rolt.”

En de lelijkste? 

“Waarom stel je die vraag? Als schrijver ben je lang met een manuscript bezig, dus je hoopt natuurlijk dat er geen slechte zin meer in staat. Maar ik zal de vraag beantwoorden, want het is flauw om er van weg te lopen: ‘Huilende vrouwen zijn niet jouw sterkste kant’.” 

Wie zijn uw favoriete Nederlandstalige schrijvers? 

“Die zijn er niet zoveel, maar als ik iemand inspirerend vind in het Nederlandse taalgebied, dan is het de dichter Arjen Duinker. Hij staat op eenzame hoogte, heeft een volstrekt eigen toon. Ik ben een enorme fan. Naar een nieuwe titel van hem kijk ik echt uit. Ik tel de weken af. Dat heb ik bij geen enkele andere Nederlandse schrijver.” 

Op het huis van welke schrijver zou u wel een precisiebombardement willen laten uitvoeren? 

“Een schrijver die ik haat of  overschat vind? Ja, ik kom dus niet door die boeken van Tommy Wieringa heen. Ik vind niet dat hij boeiend schrijft. Als hij dan ook nog grappen maakt over een auto die de pui van de Telegraaf ramt en suggereert dat het oké, omdat die krant toch niet deugt, dan vind ik dat geen sympathieke jongen, nee.”

Tot slot: een tweede termijn voor Donald Trump, een ramp of zegen voor Amerika? 

“Die vraag stellen is suggereren dat ik vanuit Nederland zou kunnen beoordelen wat goed is voor Amerika. Van die arrogantie wil ik juist af. Als Trump verliest, zal hij gewoon weer aan iets nieuws beginnen: een bedrijf, een realityzender of de opvolger van de Kardashians. Trumps leven hangt niet af van politiek en dat is precies waarom hij voor veel mensen aantrekkelijk is. Het leven is voor Hillary Clinton behoorlijk opgehouden na 2016, want het was haar grote droom om president te worden. Zij is iemand die van politiek houdt, en misschien is dat wel goed, dat politici een beetje van politiek houden, maar de zakenman Trump gaat natuurlijk gewoon andere dingen doen.”

“Kijk, als ik jouw vraag integer zou willen beantwoorden, dan zou ik alles moeten meewegen: geopolitiek, economie, hoeveel waarde ik aan de planeet hecht – en dat alles vanuit het perspectief van Amerika. Natuurlijk is Biden de betere keuze als je als wereldburger de klimaatproblematiek serieus neemt. Dat snapt iedereen. Maar is dat dan ook de betere keuze voor Amerika? Zo’n grote broek durf ik, nogmaals, echt niet aan te trekken.” 

Houden van Trump is op 13 september verschenen bij uitgeverij Ezo Wolf.