Spring naar de content
bron: anp

Journalist Chris Kijne: ‘Bob Dylan zette de ramen naar de wereld voor me open’

In de BOBcast bespreken Chris Kijne (67) en Lars Hulshof (41) de vele gezichten van Bob Dylan. In aanloop naar diens tachtigste verjaardag praten de twee in gezelschap van een Dylan-adept over zijn omvangrijke oeuvre en ietwat mysterieuze leven: “Tot op de dag van vandaag weet niemand precies met welke vrouwen Dylan getrouwd is geweest.”

Gepubliceerd op: Geplaatst in de volgende categorieën:
Geschreven door: Noortje Janssen

Hoe kwam u op het idee om een podcast te beginnen?

“Ik werk al een jaar of twintig samen met Lars Hulshof. Ik kwam er tot mijn blijde verrassing achter dat hij, ondanks ons leeftijdsverschil, net zo’n grote Dylan-fan was als ik. Op een gegeven moment stuitten we beiden op een bericht dat er in Tulsa in Oklahoma een soort grote Bob Dylan-bibliotheek zou komen. Alles wat Bob Dylan heeft, iedere snipper uit zijn archief, heeft hij verkocht aan die bibliotheek. Toen kwam Lars met het idee om een documentaire te gaan maken, waarin we aan de hand van dat archiefmateriaal het verhaal van Dylan zouden vertellen. Door gebrek aan tijd in mijn drukke werkschema, stelde ik voor om een podcast te gaan maken naar aanloop van Dylan’s tachtigste verjaardag. Zo gezegd, zo gedaan. Nu maken we een jaar lang afleveringen van 24 mei dit jaar tot 24 mei volgend jaar. Het is ook een statement over Dylan, om te beweren dat er zoveel te vertellen is over die man, dat je daar een jaar voor nodig hebt.

Abboneer op een lidmaadschap

Flinke korting op een digitaal jaarabonnement

Sluit nu voordelig een abonnement af en maak kennis met de journalistieke kracht van HP/De Tijd. (Op elk moment opzegbaar.)

Word abonnee

Waar gaan de podcasts over?

“Ons uitgangspunt is: ‘iedereen zijn eigen Bob’. Hij is al van jongs af aan begonnen met mystificeren, met een verhaal maken. Een jongetje uit Minnesota die naar New York kwam omdat hij dacht dat het daar gebeurde en omdat zijn grote held Woody Guthrie daar in het ziekenhuis lag. Hij heeft vanaf het begin af aan mythes rond zichzelf gebouwd. Hij heeft verteld dat hij als jongen van huis is gelopen of dat hij door Amerika heeft gezworven net als Woody Guthrie, maar dat is allemaal lulkoek.

“Hij vernieuwt zichzelf ook voortdurend: eerst de manier waarop hij – toen fans hem in het begin van zijn carrière de stem van een generatie wilden maken – een andere weg insloeg. Toen hij een rock-‘n’-roll-held was geworden, ging hij country maken. Toen hij in de grote stadions begon te spelen, werd hij opeens religieus. Zo heeft hij zichzelf iedere keer veranderd en daarbij heeft hij altijd zijn persoonlijke leven buiten beeld weten te houden. Tot op de dag van vandaag weet niemand precies met welke vrouwen hij getrouwd is geweest.

“Die twee elementen geven fans de mogelijkheid om ontzettend veel op hem te projecteren, want je kan hem interpreteren zoals je wilt. Het is niet duidelijk hoe hij zichzelf interpreteert, want dat doet hij namelijk niet. Ons uitgangspunt is het interviewen van mensen om op zoek te gaan naar wie hun Bob Dylan is en wat hun fascinatie voor die man drijft. Door al die verschillende perspectieven krijg je een boel informatie over Dylan en hoe hij wellicht wel in elkaar zou kunnen zitten. En over de gast in kwestie”

Wat is de beste aflevering?

“Ik vind de laatste twee afleveringen met Lucky Fonz III bijzonder goed gelukt. Die hebben we niet voor niets in tweeën moeten hakken, omdat we zoveel te bespreken hadden. Hij is een interessante en slimme denker in het algemeen, maar zeker ook wanneer het gaat over Dylan.

“Daarnaast vond ik de aflevering met Iris Koppe erg goed. Met name omdat er vaak wordt gezegd dat Bob Dylan een mannending is en dat vervolgens Iris, een jonge vrouw, dan met hele mooie ideeën komt over de rol die de liefde speelt in zijn werk.”

Hoeveel verdient u hier nou mee?

“Verdienen is niet het juiste woord. We hebben uiteindelijk geld gekregen van zowel de NPO als de VPRO voor de eerste twaalf afleveringen en we hebben zelf besloten 26 afleveringen te gaan maken. Ik verdien de helft van wat ik normaal voor de uren aan radiomaken zou verdienen. En dat is volgens een keurige omroep-CAO. Dus nee, verdienen is het woord niet. We krijgen er een vergoedinkje voor, laten we het zo zeggen.”

Dylan is een spiegel waarin iedereen zichzelf ziet

Wat zijn uw favoriete Nederlandse podcasts?

“Die van Gijs Groenteman vind ik verreweg de beste. Het is natuurlijk appels met peren vergelijken, want er zijn inmiddels zoveel verschillende podcasts, maar ik vind bijna ieder gesprek wat Gijs voert in zijn podcasts van hoge kwaliteit. Hij is de beste interviewer op audiogebied die er op het ogenblik is. Het gaat met zo’n ogenschijnlijk gemak, alsof hij zich helemaal niet heeft voorbereid en het gesprek gewoon maar op zijn beloop laat. Dat vind ik van ongekende kwaliteit.”

Lucky Fonz gaf een mooie omschrijving van de gemiddelde Dylan-adept, iets met mensen met een ego. Wat karakteriseert de gemiddelde Dylan-adept voor u?

“Die opmerking van Lucky Fonz zegt natuurlijk iets over hemzelf, dat is het grappige. Wat hij in die aflevering bij uitstek beweert, is dat Dylan een spiegel is waarin iedereen zichzelf ziet. Dus wat mensen over Dylan zeggen, zegt iets over henzelf. Als ik kijk naar de gasten die we tot nu toe hebben gesproken, zijn dat allemaal mensen met een ego, waar overigens helemaal niks mis mee is. We zijn in ieder geval nog geen vervelende narcisten tegengekomen tot nu toe.”

‘Ieder zijn eigen Bob’ is het motto van jullie podcast. Wie is uw Bob?

“Mijn Bob Dylan is degene die de ramen naar de wereld openzette toen ik een jaar of veertien was. De eerste dingen die ik van hem hoorde, halverwege de jaren 60, vielen samen met wat er toen in de politiek speelde. Ik zat op de middelbare school, was zelf politiek geïnteresseerd en zat ook bij de ‘Scholieren Belangen Organisatie’. Die dingen kwamen samen en hij was degene die via zijn teksten en muziek dat allemaal aan elkaar knoopte. Dat belang heeft hij voor mij altijd gehad.

Dylan bracht me in contact met de grote levensvragen over liefde en dood

“Daarnaast is hij gewoon een goede muzikant, songwriter en dichter. Het heeft zich ontwikkeld, naar wat voor mij eerst iets met politiek was en me toen in contact bracht met de grote levensvragen over liefde en dood. Dat is ook echt iets wat hem kenmerkt. Hij was de eerste die op die manier over die onderwerpen gingen zingen en schrijven in de popmuziek. Waar het in de popmuziek destijds vooral ging over mooie meisjes, auto’s en een hart dat sneller gaat kloppen, zong Dylan van begin af aan ook over narigheid, problemen en verlies.”

Wat heeft u zelf over Dylan geleerd tijdens het maken van deze podcast?

“Rob Mutsaers, de hulpbisschop van Den Bosch, vertelde dat er maar liefst 66 verwijzingen naar bijbelteksten voorkomen op het album John Wesley Harding. Dat Dylan de bijbel goed kent en daar ook regelmatig aan refereert was niet nieuw voor me, maar dat het er op die plaat alleen al zoveel zijn wél.

“Daarnaast krijg je door de diversiteit aan gasten andere perspectieven te zien, waardoor je weer nieuwe dingen ontdekt. De perspectieven van Huub van der Lubbe als zanger, Tim Knol als singer-songwriter en de bisschop als theoloog leveren over het algemeen dingen op die je zelf nog nooit op die manier bekeken had.”

Wat is volgens u het allerbeste nummer van Bob Dylan, en waarom?

“Het nummer He Was a Friend of Mine is mijn lievelingsnummer. Het is nooit op een plaat uitgebracht, maar is alleen op bootleg te horen. Het gaat over een vriend die gestorven is. Je hoort een hele jonge Bob Dylan die een tekst brengt, waarvan je eigenlijk niet begrijpt dat zo’n jong iemand die nog zo weinig heeft meegemaakt, dat zo op die manier kan zingen. Dat nummer snijdt door mijn ziel.”

Welke gast staat nog op jullie verlanglijstje?

“We hebben er veel te veel. We gaan natuurlijk 25 afleveringen maken, maar het zouden er veel meer kunnen zijn. We krijgen ook bijna wekelijks tips van mensen, zelfs vanuit België. Leon Ramakers vertelde ons dat Urbanus een hele grote Dylan-fan blijkt te zijn. Maar ook mensen als Herman van Veen en Halina Reijn staan nog op ons verlanglijstje.”

HP/De Tijd heeft sinds kort ook een podcast: Bob Soeverijn – dagboek van een oude witte man. Luister ‘m bijvoorbeeld via SoundcloudSpotify of iTunes.