Een kleine geschiedenis van de (grote) neus

In Een kleine cultuurgeschiedenis van de (grote) neus neemt kunsthistoricus Caro Verbeek de lezer mee langs de meest opvallende neuzen uit de westerse cultuurgeschiedenis: van Cleopatra tot Lady Gaga en van de Sfinx tot Charles Darwin. “Door dit boek ben ik mijn eigen neus ook steeds meer gaan accepteren.”

Gepubliceerd op: 26/11 | 2021 Geplaatst in de volgende categorieën:

• Cultuur

door Camiel Beekers

• E-mail
• Twitter
• Facebook
• LinkedIn

Toen kunsthistoricus Caro Verbeek het dodenmasker van Lorenzo de' Medici voor het eerst zag, viel haar direct iets op. De afgedrukte neus in het metaal was plat, scheef en helemaal niet zo perfect als dat ze il Magnifico (zoals De' Medici vaak wordt genoemd) altijd voor zich had gezien. “Ik herinner mij nog goed de afbeeldingen uit mijn studietijd, waarop hij met een heel uitstekende en puntige neus werd afgebeeld, maar in werkelijkheid was de neus dus veel platter”, vertelt ze in een cafeetje in Amsterdam. Ze merkte op dat in het verleden neuzen prominenter werden weergegeven dan dat ze in werkelijkheid waren. “Neuzen werden in volle glorie en en profil afgebeeld, het was dus iets om op trots te zijn. Dat staat in direct contrast met het huidige schoonheidsideaal.”  

Dat de aandacht van Verbeek juist naar de neus van De' Medici werd getrokken is niet zo gek. Haar hele leven heeft ze al een fascinatie voor het reukorgaan. Zo promoveerde ze vorig jaar aan de Vrije Universiteit met haar proefschrift Ruiken aan de tijd - de olfactorische dimensie van het futurisme, doceert ze over reuk en ontwikkelde ze geur-reconstructies van historische gebeurtenissen voor verschillende musea. Met name de reconstructie van de geur van de Slag bij Waterloo in het Rijksmuseum zorgde voor veel aandacht: een combinatie van leer, paarden, natte aarde, kruit en het parfum van Napoleon. Verbeek is een ware geurhistoricus. “Het eerste wat ik ga doen als ik het boek krijg is eraan ruiken. Ik denk dat het ruikt naar verse aardappelschillen”, bedenkt ze zich.