In de prospectus die deze week bij een select aantal mensen op de deurmat viel, staat het jongensbed van Arnon Grunberg als volgt beschreven: “Op zijn zesde verjaardag kochten de ouders van Arnon een nieuw bed voor hun zoon. Het opklapbare bed, met witfluwelen gordijnen, is voorzien van een boekenplank, waarop de jonge lezer zijn eerste jeugdboeken plaatste. Het bed verhuisde in 1982 mee van de Amsterdamse Dintelstraat naar de Prinses Margrietstraat, waar het nog altijd in het voormalig ouderlijk huis staat. Tot zijn negentiende jaar sliep de jonge Arnon in dit bed. In zijn tienerjaren bedacht de aanstormende auteur en toneelspeler hierin zijn eerste verhalen en toneelrollen. In dit bed smeedde de ambitieuze Arnon plannen die zouden leiden tot creatieve erkenning. Ook over menig meisje zal de ietwat verlegen auteur hierin gedroomd hebben. Ook bij latere overnachtingen van Grunberg na 2015 deed het opklapbed dienst. De boekenplank was inmiddels gevuld met titels van zijn eigen hand. Met recht een literair artefact van museale waarde.”

Veilingmeester Kees Schafrat licht toe.

Kees, 3500 euro? Is dat niet wat veel voor een smoezelig opklapbed waar je op de rommelmarkt nog geen tientje voor zou geven?

“Ho, dit is niet zomaar een bed, dit bed ligt letterlijk aan de basis van het kunstenaarschap van Arnon Grunberg. ‘De Grote Een’ volgens oud-uitgever Vic van de Reijt. Daar kun je natuurlijk over twisten, of hij de beste schrijver van het land is, maar ik ben ervan overtuigd dat hij over honderd jaar nog gelezen wordt en dat dit literaire artefact dus ook over honderd jaar nog interessant is. In het bed dat wij nu te koop aanbieden bedacht hij zijn eerste verhalen en smeedde hij zijn eerste plannen. Arnon heeft er van zijn zesde tot zijn negentiende in geslapen. Dat is natuurlijk al vrij ongebruikelijk, dat je van je zesde tot je negentiende in hetzelfde bed slaapt, droomt en wat al niet meer. Over dat laatste schrijft hij vast nog eens een Zeer Geheime Voetnoot. (Lacht) Nee, maar zonder dollen: dit is in literair-historisch perspectief een heel bijzonder object.”

Jullie hebben zelf de hoogte van het openingsbod bepaald. Hoe kwamen jullie op €3500, en niet op €500 of €5000?

“We hebben gewoon gekeken wat dergelijke artefacten opleveren. Wat betaal je voor een shirt van een voetballer? Daar betaal je zo een paar honderd euro voor, terwijl dat shirt – als je geluk hebt – maar één keer door die speler is gedragen. Voor dit bedrag krijg je een bed waarin een door jou bewonderde schrijver dertien jaar lang acht uur per dag heeft doorgebracht. Het is ongeveer het meest intieme wat je van iemand kunt bezitten, dichterbij kom je niet; het matras moet doordrenkt zijn met zijn DNA. Er zijn genoeg verzamelaars die daar een bedrag voor willen neertellen. De eerste bieding – het gevraagde openingsbod – had ik meteen al binnen. Verzamelaars snappen dat dit bed niet zomaar een bed is, net zoals de typemachine van een willekeurige boekhouder een andere waarde heeft dan de typemachine van Maarten Biesheuvel. Ik verwonder me er vaker over dat artefacten van beroemde kunstenaars in dit land maar in beperkte mate gewaardeerd worden. Als dat al wordt gedaan, is dat vaak in de context van een museum. Denk aan de stofzuiger van Simon Vestdijk en het carnavalskostuum van Louis Couperus in het Literatuurmuseum. Waarom hebben die een museale waarde? Omdat ze iets zeggen over de voormalige bezitter ervan en omdat ze een tastbare link zijn met het verleden. Waarom zou je die waarde niet toekennen aan voorwerpen van een schrijver die nu nog volop publiceert? Ik denk dat dit bed iets is waar mensen over tien jaar van zeggen: hè, had ik dat voor dat geld kunnen kopen? Het wordt alleen maar meer waard.”

Wat krijg je voor dat geld?

“Uiteraard krijg je het bed, dat door Arnon persoonlijk aan huis wordt afgeleverd, inclusief handgeschreven certificaat van echtheid, een gesigneerde luxe-editie van het boek dat hij over de geschiedenis van dit opklapbed heeft geschreven en een vermelding in het boek. Je wordt onderdeel van zijn oeuvre.”

De tekst gaat onder de foto’s verder.

De koper wordt als personage opgevoerd?

“Ja. Het boek is geheel autobiografisch en op feiten berust, behalve de naam van de vader van zijn overbuurmeisje, dat wordt de naam van de koper.”

Waar gaat het boek verder over?

“Het is de geschiedenis van het bed in drieduizend woorden. Arnon schrijft bijvoorbeeld, dat wist ik niet, dat zijn vader, moeder en zus óók in een opklapbed sliepen. Eerst woonde de familie in de Amsterdamse Dintelstraat, waar niet veel ruimte was, dus dat zou een verklaring kunnen zijn voor al die opklapbedden, maar toen ze in 1982 verhuisden naar een ruimere woning in de Prinses Margrietstraat, verhuisden de bedden mee. Daar staat het bed overigens nog steeds. Wat ik ook bijzonder vond om te lezen is dat die bedden elke dag in- en uitgeklapt werden. Als vader op een gegeven moment genoeg had van de visite, klapte hij zijn bed uit en maakte aanstalten om te gaan slapen.”

Toen ik deze folder las, moest ik denken aan een zin van Grunberg die ik ooit eens las in De Correspondent. ‘De schrijver is in praktijk veelal een soort gigolo; hij verkoopt zichzelf met de gretige wanhoop waarmee, zo vermoed ik, de ambitieuze gigolo te werk gaat.’

“In zekere zin zijn we allebei gigolo’s. Het doel van deze veiling is in de eerste plaats om mensen de waarde van kunst en cultuur leren in te zien. Het bed van de grootste schrijver van onze tijd is niet zomaar een bed: dat heeft museale waarde. Het Literatuurmuseum en het Allard Pierson Museum (het museum dat het archief van de schrijver beheert, red.) zijn dan ook van harte uitgenodigd om mee te bieden. Ik heb ze de prospectus in tweevoud opgestuurd. Arnon zit nu op het hoogtepunt van zijn schrijverschap: hij is onlangs onderscheiden met de P.C. Hooftprijs, zijn boeken worden met applaus onthaald, maar tegelijkertijd verkoopt hij er geen honderdduizend exemplaren meer van. Daarom is hij ook gigolo geworden. Uiteindelijk heeft hij namelijk nog wel een hofhouding die hij moet betalen.”

Blijft het hierbij, of gaat er nog meer in de verkoop?

“Arnon heeft ook nog een heleboel oude schoenen, dus ik grapte laatst: die gaan we volgend jaar proberen te slijten.”

De veiling sluit op 20 september aanstaande om 20:23 uur. Meebieden kan hier. De geschiedenis van mijn opklapbed verschijnt dit najaar bij uitgeverij Sunny Home.

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €4 per maand.