Den lezer heil! Ik wens u allen een gelukkig nieuwjaar, ook al mag dat mag niet van beroepszuurpruim Yora Rienstra.

Waar haalt de NPO al deze flauwe dozen toch vandaan? Honderden zijn het er, allemaal een identieke rotstem, een zure bakkes en totaal niet grappig, en thuis een vlassige, vroeg kalende ongewervelde met een hipster zuurkoolsikje https://t.co/CEQRFivGnz

— Arthur van Amerongen (@DonArturito) January 4, 2024

Laat ik maar met de deur in huis vallen. Een goede vriend stuurde mij een kopietje van een ingezonden brief in de Volkskrant. 

Ik was natuurlijk blij na twee jaar weer eens genoemd te worden in de krant, waarvoor ik ruim vijfhonderd columns schreef en waar ik twee jaar geleden geheel vrijwillig opstapte. Kwade tongen beweerden en beweren nog steeds dat ik stante pede ontslagen werd, maar dat is lariekoek. Ik vertrok omdat ik een vorstelijke aanbod had aanvaard van Bart Nijman, de toenmalige CEO van GeenStijl, én omdat ik tientallen e-mails had gekregen van de hoofdredactie, met daarin het dringend verzoek minder kritisch te zijn over GroenLinks, D66, diverse ministers, het NOS Journaal, het KNMI en instanties als het ‘bevriende’ onderzoeksinstituut I&O.

Er staat sinds enige tijd een disclaimer bij Volkskrant-columns in de Volkskrant: ‘columnisten hebben de vrijheid hun mening te geven en hoeven zich niet te houden aan de journalistieke regels voor objectiviteit’. Die disclaimer geldt kennelijk alleen voor de columnisten die de blijde boodschap van hun baasje rond toeteren. Kijk maar naar Martin Sommer, die voortdurend onder vuur lag omdat hij een afwijkende mening had. De gesjeesde ombudsman van de VK, Jeroen Trommelen, schreef een venijnig wraakepistel over dissident Sommer, die met een zucht van verlichting met pensioen ging en nu prachtige columns schrijft in EW. 

Ik schreef daar deze geestige polemiek over, getiteld De Volkskrant: get woke, go broke. 

De lezersbrief waarin ik en Martin Sommer genoemd werden, verwees naar een hoofdredactioneel commentaar van Pieter Klok, van 29 december 2023.  

Klok: “Moeten we onze columnisten vragen om niet allemáál hun verontwaardiging en ongenoegen over de verkiezingsoverwinning van de PVV te uiten, luidde eind november de vraag ter redactie. Eerdere overwinningen van populistische partijen zoals FvD en BBB leidden tot een eindeloze reeks verbijsterde columns. Moesten we dat dit keer niet zien te voorkomen? Nee, besloten we. We laten onze columnisten zoveel mogelijk vrij, zodat ze zonder last of ruggespraak tot hun onderwerpkeuze en oordeel kunnen komen. De PVV-overwinning was zo historisch, dat je niet van columnisten kunt vragen ergens anders over te schrijven. Zo’n ingrijpende gebeurtenis moet je misschien juist in veel verschillende toonaarden beschrijven.”

Misschien krijg ik in Portugal een aangepaste editie van de Volkskrant te lezen, maar alle neuzen van alle Volkskrant-columnisten staan dezelfde kant op wat de PVV betreft

Klok schrijft dat hij zijn columnisten zoveel mogelijk vrij laat, zodat ze zonder last of ruggespraak tot hun onderwerpkeuze en oordeel kunnen komen. Misschien krijg ik in Portugal een aangepaste editie van de Volkskrant te lezen, maar alle neuzen van alle Volkskrant-columnisten staan dezelfde kant op wat de PVV betreft. De inktkoelies buitelen in hun ijver om de baas te plezieren over elkaar heen, en overtroeven elkaar in het letterlijk zwartmaken van de PVV. De teneur van al die schotschriftjes is: democratie is prima zolang het klootjesvolk buiten Amsterdam maar links stemt. 

Klok verwijst heel even naar de wrevel die bij sommige lezers is ontstaan na het eenzijdige geroeptoeter van zijn columnisten. 

Klok: “Er zijn lezers die zich beginnen te ergeren aan de vrijwel unanieme afkeer van de PVV-winst. Een van hen schreef: ‘Het is sinds de verkiezingen en de grote politieke verschuivingen die deze hebben teweeggebracht, dat er dagelijks, bij het openen van de Volkskrant een penetrante lucht opstijgt: een mix van gif, frustratie en angstzweet. En dat is natuurlijk niet smakelijk.’ Deze lezer heeft ook nog een advies. ‘Hou hiermee op, zet je constructieve modus aan en richt je aan het begin van een nieuw jaar op zaken als samenwerking, raakvlakken, positivisme en aanverwante entiteiten.’ “

Vervolgens gaat Klok poep praten: “Bij de selectie van columnisten kijken we niet naar politieke voorkeur. De kracht van de argumentatie en de schrijfstijl zijn de belangrijkste criteria. Verder vinden we het belangrijk dat columnisten oprecht maatschappelijk betrokken zijn, cynisme vinden we minder interessant.”

Twee dingen: allereerst draait het bij columns om clickbait, maar daar rept Klok niet over. Denk aan Sander Schimmelpenninck, die puur om die reden is binnengehaald. Ik weet dat omdat ik ruim tien jaar mee trippelde in de Volkskrant-tredmolen. Zolang ik maar voor veel clickbait zorgde, kon ik in ieder geval niet afgevoerd worden met het argument ‘dat ik niet gelezen werd’. Zodra mijn column online stond, ging ik de sociale media volpompen met het linkje naar mijn cursiefje. Dat stond binnen de kortste keren op de eerste plaats in het rubriekje ‘Best gelezen’ van de Volkskrant. Het was stuivertje wisselen met Sander Schimmelpenninck, de opvolger van de ontslagen columnist René Cuperus. Voor mij was het alleen maar belangrijk dat ik scoorde, omdat ik dan met cijfertjes kon zwaaien naar hoofdredacteur Pieter Klok. 

De Volkskrant lijdt aan dezelfde ziekte als hun vrienden van Groep Timmermans. Ze negeren – bewust of onbewust – de signalen die op hun bubbel afkomen.

Ding twee: Klok schrijft het belangrijk te vinden dat columnisten oprecht maatschappelijk betrokken zijn. Cynisme vindt hij minder interessant. Ik had en heb geen enkele boodschap, ik vind dat een column geestig moet zijn, puntig, het bloed onder de nagels van de lezers vandaan moet halen en bovenal dat de column goed geschreven moet zijn. Dat is de makke van het enorme leger Nederlandse columnisten: er zijn er maar heel weinig die het Nederlands tot in de puntjes beheersen. De taal is het belangrijkste gereedschap van de columnist. En de humor. Daarnaast heb ik bij veel columnisten het idee dat ze een politieke agenda uitvoeren. Ze prediken. Of het nou tegen de PVV is of voor Hamas. En daar ben ik allergisch voor, voor moraalridders. Als ik de bespottelijke termen ‘persoon van kleur’ of ‘witte cisgenderhetero’ gebruikte in de Volkskrant, snapte een deel van mijn lezers dat dat grappig bedoeld is. De Volkskrant was voor mij de aangewezen krant om ketelmuziek te maken. Ik noemde het wel eens het ‘hol van de leeuw’. Dat was het geheim van de columns van Jan Blokker in de VK, een uitgesproken NRC-man die de vloer aanveegde met de klassieke linkse activisten van destijds, ‘de baardapen van de sociale academie’ kort samengevat. Ik stak de draak met de woke-gekkies. Bij de Volkskrant denken ze echt dat ze meer abonnees krijgen door dag in dag uit oorlog te voeren tegen de PVV en tegen Israël. Ook denken ze dat de wokeness die van de krant druipt extra abonnees oplevert. Maar al die millennials en sneeuwvlokjes hebben geen abonnement op de Volkskrant. In het beste geval lezen ze die in een hipsterbar, waar ze quinoakoffie uit een avocado drinken. De Volkskrant lijdt aan dezelfde ziekte als hun vrienden van Groep Timmermans. Ze negeren – bewust of onbewust – de signalen die op hun bubbel afkomen. In het beste geval doen ze aan symptoombestrijding, en dat is precies wat de columnisten van de Volkskrant ook doen. Als Klok van de Hoge Heren in Belgikistan te horen krijgt dat hij wellicht de toon ten aanzien van de PVV wat moet matigen, volgen Kloks inktkoelies meteen de nieuwe oekaze op. Wiens brood men eet, diens woord men spreekt.

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.