Prof. dr. A.A.M. Kinneging sprak op 21 september 2017 met FvD-voorman Thierry Baudet af dat hijzelf én twee (buiten)promovendi, die hij begeleidt, ieder 1500 euro zullen krijgen voor hun werkzaamheden voor de politieke partij.

De FvD-voorman – zelf gepromoveerd in Leiden – schrijft aan de Leidse hoogleraar: “Bij deze bevestig ik onze afspraak voor drie colleges (…) voor drie docenten, die elk 1500 euro vergoeding daarvoor ontvangen. Leuk ik verheug me.”

Uit de factuur van Kinneging, die HP/De Tijd in bezit heeft, blijkt dat de hoogleraar rechtsfilosofie na afloop aan FvD vroeg het gehele bedrag van 4500 euro op zijn persoonlijke ING-privérekening te storten.

Dit terwijl de universiteit beschikt over een zogenoemde SAP-rekening, waar dergelijke betalingen voor nevenwerk naar overgemaakt kunnen worden en zo ten goede komen aan het onderwijs op de universiteit. Zo zou Kinnegings collega, hoogleraar Paul Cliteur, hebben verzocht betalingen van FvD wél op die zakelijke universiteitsrekening over te maken.

We lezen in een WhatsApp-bericht: “Het honorarium voor Paul Cliteur kan worden overgemaakt op zijn SAP-rekening bij de Universiteit Leiden, Faculteit Rechtsgeleerdheid (…) t.n.v. P.B. Cliteur.”

De factuur van Kinneging, die de hoogleraar direct aan Forum voor Democratie stuurt, dateert van 10 december 2017, 22.12 uur en is afkomstig van het privé-emailadres van Kinneging.

De rekening vermeldt: “4500 euro. Voor het verzorgen van 3 x 3 colleges over Tocqueville d.d. 8 oktober, 12 november en 10 december door Andreas Kinneging, [ naam promovendus] en [naam promovendus]. Over te maken op rekeningnummer [ING Bank] ten name van A.A.M. Kinneging.”

Een van de twee betrokken promovendi verklaart tegenover HP/De Tijd dat hij niet drie keer, maar slechts twee keer een college heeft gegeven, omdat hij een auto-ongeluk kreeg. Opmerkelijk omdat Kinneging op de factuur spreekt van ‘3 x 3 colleges’ en daarbij ook de naam van de betrokkene vermeldt. De promovendus verklaart niet meer te weten of hij 1000 of 1500 euro heeft ontvangen van hoogleraar Kinneging.

Transparantie

Wanneer HP/De Tijd Kinneging in januari van dit jaar vraagt om een overzicht van diens nevenwerkzaamheden onder meer uit 2017, reageert hij tot twee keer toe niet op dit verzoek.

Dit ondanks de gedragscode voor hoogleraren, waarin transparantie over betaalde nevenfuncties is voorgeschreven. Die openheid over nevenwerkzaamheden is ‘belangrijk’, vindt ook demissionair onderwijsminister Robbert Dijkgraaf (D66) – die niet op het concrete geval wil ingaan – in een schriftelijke reactie.

“Ik vind het belangrijk dat hoogleraren transparant zijn over hun nevenwerkzaamheden, omdat het vertrouwen van de samenleving in de wetenschap vraagt om zoveel mogelijk transparantie. Ik stimuleer deze transparantie en heb in dat kader eind november ook een gesprek gevoerd met de rectoren van de universiteiten, en daarna een brief naar de Tweede Kamer gestuurd. De Wet open overheid (Woo) geldt ook voor de Universiteit Leiden; op basis van deze wet dient de Universiteit Leiden zo transparant mogelijk te zijn,” aldus de minister.

Ik vind het belangrijk dat hoogleraren transparant zijn over hun nevenwerkzaamheden, omdat het vertrouwen van de samenleving in de wetenschap vraagt om zoveel mogelijk transparantie.

Demissionair minister Dijkgraaf van OCW

Omdat alle bezoldigde nevenwerkzaamheden van hoogleraren van de Universiteit Leiden volgens de regels, die vanaf 2017 gelden, gemeld moeten worden aan de universiteit en in beginsel openbaar zijn, verstrekt het universiteitsbestuur – na lang aandringen – halverwege februari alsnog een overzicht van de nevenwerkzaamheden van hoogleraar Kinneging.

Het betreft volgens een email van het hoofd Juridische Zaken, mr. D.H. Mandel, in totaal een tweetal ‘nevenwerkzaamheden’. De betaalde activiteiten voor de FvD ontbreken echter in de door de universiteit verstrekte informatie. Dit ondanks de schriftelijke toezegging van bestuursvoorzitter, prof. mr. A. Ottow, dat aan HP/De Tijd een ‘overzicht’ van nevenwerkzaamheden over 2017 zal worden verstrekt.

Na vragen hierover bevestigt een andere jurist van de Leidse universiteit, mr. M. den Besten, dat in de periode 2017 tot heden in totaal sprake is van een drietal ‘nevenwerkzaamheden’. Maar ook nu ontbreken de betaalde werkzaamheden in 2017 voor FvD in het verstrekte overzicht.

Daarop vraagt HP/De Tijd of men zeker is dat de verstrekte informatie juist is. Gaat het inderdaad totaal om ‘maar’ drie (deels) betaalde nevenfuncties van Kinneging? En zijn alle betalingen aan hem afkomstig van de drie opgegeven organisaties?

Dan erkent Kinneging tegenover de jurist van de universiteit, dat er inderdaad andere nevenwerkzaamheden door hem zijn verricht. Ook dit keer zonder daarvan een overzicht te verstrekken, zoals door de universiteit schriftelijk is toegezegd. Opnieuw geen woord over betaalde nevenwerkzaamheden van Kinneging voor politieke partij FvD. 

Opnieuw geen woord over betaalde nevenwerkzaamheden – samen met twee promovendi – voor een politieke partij. 

Kinneging betoogt, in een aan deze jurist verstrekte toelichting, dat er sprake is van ‘structurele nevenfuncties’ en ‘overige nevenwerkzaamheden’. Hij zegt met de universiteit te hebben afgesproken dat hij (betaalde) ‘overige’ nevenwerkzaamheden niet hoeft te melden.

Het onderscheid dat Kinneging nu maakt, komt echter in de regels die gelden voor het melden van nevenfuncties nergens voor. Van een substantiële betaling van FvD voor werkzaamheden van Kinneging en twee onder hem opererende promovendi maakt hij ook dit keer geen melding, terwijl de gedragscode voorschrijft om transparant te zijn.

Bovendien zo lijken de werkzaamheden voor FvD – of een daaraan gelieerde instelling zoals het wetenschappelijk instituut – wel degelijk een structureel karakter te hebben. Ook in 2018 verricht hoogleraar Kinneging betaalde werkzaamheden voor de partij, die niet in het door hem verstrekte overzicht worden vermeld.

Zo stuurt Andreas Kinneging in dat jaar opnieuw een factuur. Met ook dit keer het verzoek het geld aan hem privé te betalen. Op 15 juli 2018 schrijft de Leidse hoogleraar aan de FvD-top: “Factuur voor het begeleiden van twee groepen kandidaten voor de zomerschool van het Renaisance Instituut op vrijdag en zaterdag 13 en 14 juli 2018. Gelieve het afgesproken honorarium a 2000 euro te storten op mijn rekening: [ASN Bank]. Veel dank!”. 

Het geld wordt nog diezelfde dag overgemaakt, waarna Kinneging via zijn Blackberry enthousiast reageert: “Het lijkt Overtoom wel!”

Het lijkt Overtoom wel!

Prof. dr. A.A.M. Kinneging

Ook een jaar later, in 2019, maakt een ‘menukaart’ van hetzelfde wetenschappelijke instituut melding van een drietal bijeenkomsten onder leiding van ‘Prof. Dr. Andreas Kinneging’, waarbij van cursisten wordt verwacht dat zij hier 750 euro per persoon voor betalen. 

Volgens een bron bij Forum voor Democratie was deze cursus vooral bedoeld voor lokale en provinciale volksvertegenwoordigers van FvD, die overheidsbudgetten krijgen voor het volgen van opleidingen, die zij alleen voor dit doel mogen uitgeven. Dit verklaart volgens betrokkene het relatief hoge bedrag van 750 euro per cursist voor een drietal colleges van hoogleraar Kinneging.

Rest de vraag waarom de Leidse hoogleraar van zijn werk voor FvD – het gaat in 2017 en 2018 op basis van de facturen tenminste om 6500 euro – geen melding maakt en niet zoals van hem op basis van de gedragscode mag worden verwacht ‘transparant’ is over deze werkzaamheden, ook niet wanneer hier in 2024 door HP/De Tijd herhaaldelijk naar wordt gevraagd. 

De betaling van 4500 euro voor onder meer werkzaamheden door promovendi, waarbij de vergoeding voor dit werk wordt gefactureerd via de privérekening van Kinneging, roept in dat verband vragen op. Immers, er lijkt hierdoor sprake van een directe financiële relatie tussen promotor Kinneging en de promovendi, die deels van hem afhankelijk zijn.

Er lijkt als gevolg van de betaling op zijn privé-rekening sprake van een financiële relatie tussen promotor Kinneging en de promovendi.

Centrale rol in de beoordeling van deze kwestie speelt de wetenschappelijk directeur van Kinneging, hoogleraar Simone van der Hof. Zij geeft volgens Kinneging toestemming om alle ‘overige’ nevenwerkzaamheden van de hoogleraar – dus ook die voor FvD – buiten het verstrekte overzicht van nevenwerk te houden.

Jurist Den Besten schrijft daarover namens de universiteit: “Van prof. Kinneging begreep ik dat hij in overleg met de Wetenschappelijk Directeur van het Instituut voor Metajuridica, prof. dr. mr. S. van der Hof, enkel opgave heeft gedaan van nevenfuncties met een structureel karakter. (…) Prof. Kinneging verzorgt daarnaast echter ook diverse lezingen in binnen- en buitenland, zowel bezoldigd als onbezoldigd. Laatstgenoemde nevenwerkzaamheden hebben evenwel geen structureel karakter, zodat daarvan – in overleg met prof. Van der Hof – geen afzonderlijke opgave is gedaan.”

Gevolg van de afspraak tussen Kinneging en wetenschappelijk directeur Van der Hof, is dat Kinneging in 2017 tegen betaling voor een politieke partij werkt én verzoekt de vergoeding van 4500 euro – ook bestemd voor twee promovendi – op 11 december 2017 naar z’n privérekening over te maken. En dat zonder hiervan melding te maken in een overzicht van zijn nevenfuncties. ‘Transparant’ zoals minister Robbert Dijkgraaf het graag ziet, oogt het bepaald niet.

‘Eenmalig’

Directeur communicatie, Renée Merkx, laat namens het College van Bestuur van de Universiteit Leiden in een summiere reactie weten dat Kinneging zijn werkzaamheden voor FvD heeft gemeld als ‘eenmalige lezing’ en dat er nu twijfels zijn over de juistheid van de handelwijze van de hoogleraar. Zij schrijft:

“Namens het cvb kan ik u antwoorden dat dit nevenwerk door betrokkene destijds wel is gemeld bij zijn leidinggevende. Echter het is in het vorige week aan u verstrekte overzicht niet opgenomen, omdat het om een eenmalige lezing zou gaan. We zullen nagaan of dit een juiste handelwijze is en zo nodig met betrokkene in gesprek gaan.” 

We zullen nagaan of dit een juiste handelwijze is en zo nodig met betrokkene in gesprek gaan.

College van Bestuur Universiteit Leiden

Prof. dr. A.A.M. Kinneging zélf heeft ondanks herhaald aandringen niet gereageerd op vragen van HP/De Tijd over de kwestie.

Met uw donatie steunt u de onafhankelijke journalistiek van HP/De Tijd. Word donateur of word lid, al vanaf €5 per maand.