Oorlog zonder kogels brengt Noord-Ierland naar EK 2016
Het Noord-Ierse voetbalelftal plaatste zich donderdagavond voor het EK 2016 in Frankrijk. De kwalificatie van de Green & White Army is een verhaal uit duizenden. Het sektarische geweld is vervangen door hoop op een terugkeer van de successen uit de jaren tachtig.
In 1945 schreef de Britse denker en publicist George Orwell het al: in The Sporting Spirit beschreef hij professionele sport als ‘een oorlog, maar dan zonder de kogels’. Toch zijn het wel degelijk kogels die voetballer Neil Lennon in 2002 dwingen te stoppen bij de Noord-Ierse nationale voetbalploeg. Lennon, kort daarvoor benoemd tot nieuwe aanvoerder, is uitgesproken katholiek en maakte een jaar eerder een transfer naar de Schotse, katholieke topclub Celtic. Als Lennon volgens een anoniem dreigement één voet als aanvoerder op het veld van Windsor Park in Belfast zet, zal hij het ‘bezuren’.
Het tekent de religieuze onrust in Noord-Ierland tijdens het begin van deze eeuw. Katholieke basisschoolkinderen moeten rennen voor hun leven als ze bij hun school, die in een protestants deel van hoofdstad Belfast staat, willen komen. De religieuze problemen tussen de katholieken en prostestanten, de Troubles genoemd, duren dan al dertig jaar en ‘vredesmuren’ moeten de partijen uit elkaar houden.
Troubles
De Troubles hebben die periode hun weerslag op het voetbalmilieu van Noord-Ierland. Aanvoerder Lennon besluit na aanhoudende bedreigingen te stoppen als international. Maar ook in de jaren daarvoor brandmerken rellen tussen katholieke en protestante fans het Noord-Ierse voetbal. Supporters van de katholieke topclub Cliftonville moeten in de jaren negentig onder zware politiebegeleiding naar uitwedstrijden worden vervoerd en tijdens het WK 1994 worden zes katholieke fans doodgeschoten, wanneer ze naar een wedstrijd van de katholieke zuiderbuur Ierland kijken.
Normalisatie
Datzelfde Noord-Ierland plaatste zich donderdag dankzij een 3-1 overwinning op Griekenland als eerste land uit poule F voor het EK volgend jaar in Frankrijk. Het is de eerste keer sinds deelname aan de WK’s van 1982 en 1986, dat het land zich kwalificeert voor een groot toernooi. De plaatsing is het klapstuk van een periode van normalisering in de relaties tussen de katholieken en protestanten in Noord-Ierland.
De helft van de Noord-Ieren geeft in The Good Relations Indicators, een overheidsonderzoek, aan dat ze de huidige situatie tussen de twee geloven beter vinden dan vijf jaar geleden. Daarnaast nemen het aantal aanvallen op kerken van de andere partij de afgelopen jaren met zienderogen af. Het aantal schommelt de laatste jaren tussen de tien en vijftien terwijl in 2008 nog 37 kerken werden beklad of aangevallen.
Limestone United
Het lijken randzaken, aangezien instanties als de UEFA maatschappelijke issues graag weghouden van het voetbalveld. Maar de roep tot normalisatie groeit de laatste jaren ook op de Noord-Ierse tribunes en vanuit de voetbalbond IFA. Met projecten als Limestone United, waarin jongeren van beide geloven een voetbalteam vormen, en Football For All doet de IFA er alles aan om sektarisch geweld rond het voetbal te verbannen.
De bond reageert resoluut bij de kleinste hint van sektarische leuzen rond wedstrijden van het Noord-Ierse team of clubteams in de Noord-Ierse competitie. Afgelopen seizoen moest recordkampioen Linfield toezien op strenge handhaving op dit verbod, anders zou de ploeg de resterende wedstrijden van het seizoen zonder publiek moeten spelen.
Tel daarbij op dat geloofskwesties in de huidige ploeg niet spelen. Bondscoach Michael O’Neill en aanvoerder Steven Davis – donderdag goed voor twee doelpunten tegen de Grieken – zijn katholiek, een opmerkelijke wending na het abrupte en gedwongen vertrek van Lennon dertien jaar geleden. De oorlog zonder kogels van de IFA, zoals Orwell beschreef, tegen het sektarisme heeft effect. En ondanks dat de vredesmuren pas in 2023 verdwijnen is de plaatsing van het Noord-Ierse team de overwinning van de normalisatie van een van de meest gecompliceerde religieuze conflicten in Europa.
