De Republikeinen zitten er zó naast
Het zijn de laatste weken van de Amerikaanse presidentscampagne en beide kanten willen je laten geloven dat zij het recept hebben om de nog steeds zwakke economie te fiksen.
Bedenk het volgende wel: als je naar de feiten kijkt, heeft de regering Obama er soms naast gezeten, vooral omdat men te optimistisch was over de snelheid waarmee de economie zich zou herstellen. Maar de Republikeinen hebben het op alle vlakken bij het verkeerde eind gehad.
Valse voorspellingen
Nog even over dat misplaatste optimisme: in januari 2009 voorspelden regeringseconomen dat de meeste effecten van de financiële crisis nu wel achter ons zouden liggen en dat de werkeloosheid onder de 6 procent zou liggen. Die voorspellingen zijn inmiddels berucht geworden en duidelijk niet uitgekomen.
Waarom zat de regering ernaast? Het lag niet aan een overdreven vertrouwen in de kracht van hun stimuleringsplan; ook zonder die stimulering voorspelde het rapport een redelijk snel herstel. Nee, het was iets anders; ze misten iets wat economisch analisten van nu wel weten: het begrip dat ernstige financiële crises de economie schade berokkenen die pas na lange tijd hersteld kan worden.
Maatregelen
Dezelfde observatie is natuurlijk gedeeltelijk een excuus voor de nog zo zwakke economie. De vraag die we onszelf moeten stellen in deze onplezierige situatie, is welke maatregelen de beste vooruitzichten bieden om de schade te herstellen. Het kamp van Obama is vóór een actieve rol van de overheid; Obama’s laatste grote economische voorstel was de American Jobs Act, bedoeld om het herstel te versnellen door de overheidsuitgaven op peil te houden en het geld in handen te geven van de mensen die het waarschijnlijk goed gebruiken. De Republikeinen, daarentegen, hameren erop dat de weg naar vooruitgang geplaveid is met harde overheidsbezuinigingen.
En de Republikeinen zitten er zó naast.
Wereldwijde recessie
De meest recente en vernietigende demonstratie van hoe fout ze wel zitten, komt van het Internationaal Monetair Fonds; zij hebben net hun World Economic Outlook gepubliceerd, een rapport waarin ze voorspellingen op de korte termijn geven gecombineerd met intelligente economische analyse. Het rapport is somber en verontrustend; het vertelt ons dat de wereldeconomie er veel slechter voorstaat dan verwacht was en dat we de kans lopen op een wereldwijde recessie.
Maar het is niet alleen maar een opsomming van slecht nieuws; er staat ook een onderbouwde analyse in van de redenen dat het zo slecht met ons gaat. En wat uit deze analyse blijkt is dat er veel meer slecht nieuws uit de landen komt die strenge bezuinigingen hebben doorgevoerd van het soort dat de Republikeinen Amerika op willen leggen.
Ok, dat staat er niet in die bewoordingen. Wat er eigenlijk staat is: ‘De landen die de laatste jaren agressieve bezuinigmaatregelen hebben doorgevoerd blijven achter bij de andere landen.’ Dat komt dus op hetzelfde neer.
Fiscale consolidatie
De leiders van de Republikeinse partij hebben zich immers verbonden aan het idee dat minder overheidsuitgaven in een economie in depressie – dat heet in I.M.F.-taal ‘fiscale consolidatie’ – de werkgelegenheid zou bevorderen.
Direct nadat de Republikeinen in het Huis van Afgevaardigden de meerderheid hadden gekregen, gaven ze een economisch manifest uit met als titel: ‘Minder uitgaven, Minder schulden, Meer groei,’ waarin ze vroegen om per direct grote bezuinigingen door te voeren en het hele idee dat fiscale consolidatie ( ja, ze gebruikten die term ook) de depressie alleen maar erger zou maken, naar de prullenmand verwezen.
Maar er blijkt geen enkele waarheid in het Republikeinse standpunt te zitten. Wat het monetair fonds laat zien is dat de landen die het sterkste bezuinigd hebben nu ook de landen zijn die er economisch het slechtste voorstaan. Helemaal ernaast zitten de Republikeinen als ze het algemene standpunt negeren dat bezuinigingen de economie op de korte termijn kwaad doen. De recente bezuinigingen hebben zelfs nog meer kwaad gedaan dan de meeste analisten- en ook die bij het I.M.F.- hadden gedacht.
En zo komen we bij de vraag hoe de economie er uit zal gaan zien na de verkiezingen.
Rampzalige gevolgen
Als Obama wint gaat hij waarschijnlijk door met bescheiden stimuleringsmaatregelen, om op die manier het geleidelijke herstel dat nu bezig lijkt, te versnellen zodat de werkeloosheid verdwijnt.
De Republikeinen, daarentegen, zitten vast aan een economische doctrine die in andere landen niet alleen vals maar zelfs rampzalig is gebleken. Ik denk niet dat ze van gedachten zullen veranderen door wat er gebeurd is. Tenslotte hebben ze zich ook in andere opzichten niets aangetrokken van de feiten: ze blijven tegen een effectieve regulering van de financiële sector, ondanks de ellende van 2008; ze blijven obsessief bezig met de gevaren van inflatie, al blijkt dit al jaren vals alarm. Dus gaan ze heus hun visie op de werkeloosheid niet veranderen; zeker niet omdat die ze politiek wel erg goed uitkomt.
De conclusie luidt dat als Mitt Romney de verkiezingen wint, de Republikeinen zich gesteund zullen voelen in hun economische plannen. Met andere woorden: door een goede werking van het politieke systeem kunnen er wel eens hele slechte ideeën uitgevoerd gaan worden. Als het inderdaad zo loopt, zal het Amerikaanse volk een hoge prijs moeten betalen.
